CÁC DỰ ÁN LOẠI TRỪ LẪN NHAU VÀ VẤN ĐỀ GIỚI HẠN NGÂN QUỸ

Đầu tiên hãy xem xét các dự án loại trừ lẫn nhau 1 . Trước một mục tiêu đề ra, thông thường chúng ta có nhiều phương án, và vấn đề khó khăn là làm sao lựa chọn được phương án tốt nhất. Trường hợp này, các dự án được gọi là các dự án loại trừ lẫn nhau. Có rất nhiều ví dụ về các dự án loại trừ lẫn nhau, lựa chọn xây cầu bê tông cốt thép hay cầu gỗ; lựa chọn giữa tự lái xe hay đi xe bus đến sở làm; chung cư 12 hay...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
CÁC DỰ ÁN LOẠI TRỪ LẪN NHAU VÀ VẤN ĐỀ GIỚI HẠN NGÂN QUỸBài đọc thêm cho lớp Thẩm định dự án đầu tư” của Trung tâm CPA(Trích trong sách “Phân tích quản trị tài chính”, Nguyễn Tấn Bình, Nhà xuấtbản Thống kê, tái bản lần 4, 2009)CÁC DỰ ÁN LOẠI TRỪ LẪN NHAU VÀ VẤNĐỀ GIỚI HẠN NGÂN QUỸTrước khi chuyển qua nghiên cứu dòng ngân lưu dự án đầu tư, chúng ta nênxem xét tóm tắt hai vấn đề thường xuất hiện làm cho việc lựa chọn dự án trởnên phức tạp.Dự án loại trừ nhauĐầu tiên hãy xem xét các dự án loại trừ lẫn nhau 1 . Trước một mục tiêu đềra, thông thường chúng ta có nhiều phương án, và vấn đề khó khăn là làmsao lựa chọn được phương án tốt nhất. Trường hợp này, các dự án được gọilà các dự án loại trừ lẫn nhau. Có rất nhiều ví dụ về các dự án loại trừ lẫn nhau, lựa chọn xây cầu bêtông cốt thép hay cầu gỗ; lựa chọn giữa tự lái xe hay đi xe bus đến sở làm;chung cư 12 hay là 8 tầng; xây đường ống nước đường kính 80 hay 100; mờithỉnh giảng hay tuyển giảng viên cơ hữu, quảng cáo 1 kỳ trên báo Tuổi Trẻhay 3 kỳ trên báo Thanh Niên. Mặc dù phương án nào cũng đều nhằm đạt mục tiêu và mỗi phươngán đều có tính hấp dẫn riêng của nó, nhưng không hợp lý về mặt kinh tế nếutất cả các phương án đều được thực hiện. Do vậy, nếu đã quyết định xây cầubê-tông thì dự án cầu gỗ phải bị loại trừ. Khi gặp trường hợp các dự án loại trừ lẫn nhau, việc quyết định thựchiện dự án không thể chỉ dựa trên sự hấp dẫn của mỗi dự án riêng biệt màphải lựa chọn dự án đầu tư nào là tốt nhất. Nói cách khác, dự án loại trừ lẫn nhau là vấn đề ngược lại với dự ánđộc lập, việc chấp thuận hay bác bỏ dự án ở đây chỉ đơn thuần là vấn đề liênquan tới ngân sách đầu tư. Đối với các dự án đầu tư là độc lập, các chỉ tiêu đánh giá dự án như đãthảo luận, NPV, B/C và IRR đều cho cùng một quyết định. Nhưng điều này1 Mutually exclusive alternatives.Nguyễn Tấn Bình 1 15-May-09sẽ không còn đúng nữa khi các dự án đầu tư là loại trừ lẫn nhau. Tất cả cácví dụ được nêu từ đầu tới giờ, chúng ta đều mặc định rằng chúng đều là cácdự án độc lập. Vấn đề khó khăn tiếp theo trong thẩm định dự án là giới hạn ngân quỹđầu tư 2 . Cũng vậy, mọi thảo luận trước đây đều giả định là công ty có đủ tiềnđể tiến hành tất cả các cơ hội đầu tư hấp dẫn. Ngược lại, khi giới hạn ngânquỹ, người ra quyết định chỉ có một ngân sách nhất định, không thể chi đầutư vượt quá khả năng cho phép. Vấn đề giới hạn ngân quỹ sẽ xuất hiện một khi do các yếu tố bênngoài như nhà đầu tư không muồn đổ thêm tiền vào dự án, hoặc bởi nhữngyếu tố bên trong như là biện pháp để các nhà điều hành cấp cao kiểm soát sốtiền đầu tư ở mỗi phòng ban, đơn vị trực thuộc. Bất luận trong trường hợp nào đi nữa, quyết định đầu tư trong điềukiện giới hạn ngân quỹ đều đòi hỏi các nhà phân tích phải xếp hạng các cơhội đầu tư theo các tiêu chuẩn (chỉ tiêu) đánh giá dự án, và chỉ có dự án tốtnhất mới là dự án được chấp thuận. Cả hai trường hợp các dự án loại trừ lẫn nhau và giới hạn ngân quỹđều đòi hỏi phải xếp hạng các dự án đầu tư, đó là điểm tương đồng giữa haitrường hợp. Với trường hợp các dự án loại trừ lẫn nhau mà không giới hạn ngânquỹ, nhưng vì lý do về mặt kỹ thuật, chỉ duy nhất một dự án được chấpthuận. Với trường hợp giới hạn ngân quỹ, vấn đề khó khăn là việc thiếu tiềnthực hiện dự án. Ngoài ra, ngay cả các chỉ tiêu được sử dụng để xếp loại các dự án làkhác nhau ở hai trường hợp, một dự án tốt nhất trong trường hợp các dự ánloại trừ lẫn nhau không nhất thiết phải là dự án tốt nhất trong trường hợpgiới hạn ngân quỹ. Hai dự án được coi là loại trừ lẫn nhau khi chấp thuận dự án này thìkhông cần phải xem xét dự án kia. Khi các dự án là độc lập, việc ra quyết định chỉ đơn thuần là chấpnhận hay bác bỏ dự án. Các chỉ tiêu NPV, B/C và IRR là các chỉ tiêu đánh2 Capital Rationing.Nguyễn Tấn Bình 2 15-May-09giá dự án và như đã nghiên cứu trước đây, trong hầu hết các trường hợpchúng đều dẫn đến cùng một kết luận như nhau. Nhưng khi các dự án có tính loại trừ lẫn nhau, cuộc đời từ đây đãkhông còn giản đơn như vậy nữa. Giả sử công ty xăng dầu Highpet đang xem xét hai dự án thiết kế xâydựng các trạm bán xăng mới dọc đường Quốc lộ 1 và muốn thẩm định chúngvới suất chiết khấu là 20%. Dòng tiền của 2 dự án được mô tả ở bảng sau. Năm 0 1 2 3 4 5 Đầu tư nhỏ (500) 200 200 200 200 200 Đầu tư lớn (1.000) 370 370 370 370 370 Bảng trên cho thấy, dự án nhỏ đòi hỏi giá trị chi phí đầu tư ban đầu là500 triệu đồng và dòng tiền đều hằng năm trong 5 năm là 200 triệu đồng. Dự án lớn có chi phí đầu tư ban đầu là 1000 triệu đồng nhưng sẽ phụcvụ được số lượng khách lớn hơn, dự kiến sẽ thu được 370 triệu đồng hằngnăm cũng trong ...