Các hiệp định đầu tư thế hệ mới: Đặc trưng và xu hướng phát triển

Trong bối cảnh mới, cùng với các hiệp định đầu tư thế hệ cũ, các quốc gia đang phát triển tích cực tham gia vào các hiệp định đầu tư quốc tế thế hệ mới. Bài viết tập trung so sánh cách tiếp cận mới trong nội dung của các hiệp định đầu tư quốc tế và các hiệp định khác - hiệp định thương mại thế hệ mới liên quan đến đầu tư.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Các hiệp định đầu tư thế hệ mới: Đặc trưng và xu hướng phát triển CÁC HIỆP ĐỊNH ĐẦU TƢ THẾ HỆ MỚI: ĐẶC TRƢNG VÀ XU HƢỚNG PHÁT TRIỂN PGS, TS. Trần Thị Ngọc Quyên Trường Đại học Ngoại thương Ths. NCS Bùi Quý Thuấn Học viện Chính sách và Phát triển Tóm lược: Trong bối cảnh mới, cùng với các hiệp định đầu tư thế hệ cũ, các quốc giađang phát triển tích cực tham gia vào các hiệp định đầu tư quốc tế thế hệ mới. Bài viết tậptrung so sánh cách tiếp cận mới trong nội dung của các hiệp định đầu tư quốc tế và các hiệpđịnh khác - hiệp định thương mại thế hệ mới liên quan đến đầu tư. Các hiệp định này đã chothấy tính linh hoạt trong cam kết và triển khai những nội dung tập trung phát triển bền vững,trách nhiệm xã hội doanh nghiệp và người lao động. Thực tiễn cho thấy, các nước tham giacác hiệp định thế hệ mới liên quan đến đầu tư cần duy trì và triển khai hài hòa các cam kếttrong của hiệp định thế hệ cũ và thế hệ mới nhằm tăng cường thu hút FDI, quản lý và đảmbảo lợi ích của các Chính phủ và nhà đầu tư trong dài hạn. Từ khóa: hiệp định đầu tư quốc tế thế hệ mới, hiệp định thương mại tự do thế hệ mới,phát triển bền vững.1. Giới thiệu chung Trong bối cảnh mới, nhiều quốc gia ở các trình độ phát triển khác nhau đang t ch cựctham gia vào các hiệp định thế hệ mới như IIAs (New generation International InvestmentAgreements- IIAs), (Free Trade Agreements –FTAs). Đây được coi là một trong những thiếtchế toàn cầu mà các quốc gia, đặc biệt là các nước đang phát triển nỗ lực tham gia. Đặc trưngnổi bật liên quan ch nh là nội dung đầu tư trong các hiệp định thương mại và đầu tư thế hệmới, và duy trì nội dung của các hiệp định đầu tư thế hệ c . Trên cơ sở đó, mỗi nước cần hàihòa các nội dung này với xu hướng triển khai các hiệp định này của các quốc gia trên thế giới.2. Tổng quan nghiên cứu Hiệp định thế hệ mới liên quan đến thương mại và đầu tư là đề tài thu hút quan tâmcủa nhiều nhà nghiên cứu và tổ chức quốc tế. Liên quan đến đầu tư, Ph ng Xuân Nhạ vàNguyễn Thị Minh Phương (2016) đã đánh giá và dự báo tác động của hiệp định TPP trongviệc góp phần thúc đẩy dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) vào các nước thành viên,trong đó có Việt Nam. C ng với đó là nghiên cứu phân t ch xu hướng ch nh sách triển khaicủa các quốc gia trên thế giới liên quan đến IIAs (Trần Thị Ngọc Quyên, 2015). Báo cáo đầutư thế giới của UNCTAD đã có những nghiên cứu liên quan đến các hiệp định đầu tư thế hệmới trong đó phân t ch/ hướng dẫn cụ thể nội dung cơ bản, c ng như những nguyên t c xâydựng các hiệp định này (UNCTAD 2018; UNCTAD 2019). Liên minh châu Âu và các côngtrình khác trên thế giới c ng đã có những phân t ch về nội dung của hiệp định EU k kết vớiViệt Nam liên quan đến thương mại và đầu tư, trong đó nhấn mạnh một số cam kết EVFTA, 243EVIPA tập trung hướng đến mục tiêu phát triển bền vững, trách nhiệm xã hội của doanhnghiệp (CSR) (Bộ Kế hoạch và đầu tư, 2018). Bên cạnh đó, các nghiên cứu về thương mại quốc tế hiện nay c ng tập trung nghiên cứucác tác động của FTAs thế hệ mới nói chung và Việt Nam tham gia đối với nền kinh tế của cácnước thành viên và đầu tư c ng là nội dung được quy định trong các hiệp định này. Tại ViệtNam, có những nghiên cứu về CPTPP và EVFTA, những nội dung và thách thức và triển vọngđối với nền kinh tế. Về thương mại, đã có nhiều nghiên cứu đánh giá tác động của các hiệp địnhthương mại tự do đối với phát triển các thị trường xuất khẩu của Việt Nam. Mô hình trọng lựcnhư Do Tri Thai (2006) phân t ch thương mại giữa Việt Nam và 23 quốc gia Châu Âu; NguyễnHải Thọ (2013) phân t ch các yếu tố tác động đến xuất khẩu của Việt Nam tới 40 thị trường t1995 đến 2011. Các nghiên cứu c ng tập trung phân t ch tác động của FTA đến một số lĩnh vựccụ thể tại Việt Nam. Phạm Văn Nho, Đào Ngọc Tiến và Đoàn Quang Hưng (2014) phân t chcác nhân tố của thương mại dịch vụ tác động đến thu nhập giữa Việt Nam và EU; Ngô Thị M(2016) phân t ch các nhân tố ảnh hưởng đến xuất khẩu nông sản; V Thanh Hương (2017) đánhgiá tác động của hiệp định EVFTA tới thương mại hàng hóa giữa hai bên, hiệp định EVFTA cótác động chưa rõ đến thương mại của Việt Nam; Nguyễn Thị Thanh Huyền (2019) đánh giá tácđộng của các hiệp định thương mại đến xuất khẩu gạo của Việt Nam. Tuy nhiên, thực tế chưa có nghiên cứu tổng thể về IIAs và quy định về đầu tư trongFTAs thế hệ mới, c ng như hướng thực thi cam kết liên quan đến các quy định về đầu tưtrong các hiệp định đầu tư thế hệ mới liên quan đến Việt Nam. Do đó, trong khuôn khổ bàiviết này, các tác giả sẽ có cách tiếp cận tổng quát đặc trưng nội dung hiệp định thế hệ mới,trên cơ sở so sánh nội dung cụ thể một số hi ...