Các kĩ năng vẽ biểu đồ trong môn địa lý

môn địa lý, phần vẽ biểu đồ thường chiếm khoảng 40-50% số điểm bài thi. Tuy nhiên, nhiều thí sinh (TS) thường bị mất điểm hoặc không đạt được điểm tối đa trong phần này do chủ quan, vẽ không chính xác theo yêu cầu của bài. Dưới đây là những kĩ năng về vẽ biểu đồ. Lựa chọn biểu đồ thích hợp Các câu hỏi về kĩ năng vẽ biểu đồ thường có ba phần: lời dẫn (đặt vấn đề), bảng số liệu thống kê, lời kết (yêu cầu cần làm). Dựa vào những phần trên, TS xác định...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Các kĩ năng vẽ biểu đồ trong môn địa lý Các kĩ năng vẽ biểu đồ trong môn địa lýmôn địa lý, phần vẽ biểu đồ thường chiếm khoảng 40-50% số điểmbài thi. Tuy nhiên, nhiều thí sinh (TS) thường bị mất điểm hoặckhông đạt được điểm tối đa trong phần này do chủ quan, vẽ khôngchính xác theo yêu cầu của bài. Dưới đây là những kĩ năng về vẽbiểu đồ.Lựa chọn biểu đồ thích hợpCác câu hỏi về kĩ năng vẽ biểu đồ thường có ba phần: lời dẫn (đặt vấnđề), bảng số liệu thống kê, lời kết (yêu cầu cần làm). Dựa vào nhữngphần trên, TS xác định vẽ biểu đồ nào thích hợp nhất.- Phần lời dẫn (đặt vấn đề): Câu hỏi thường có những dạng sau: Dạnglời dẫn có chỉ định: Từ bảng số liệu, hãy vẽ biểu đồ hình tròn thể hiệncơ cấu sử dụng… năm… Từ thông tin này, TS có thể xác định được dạngbiểu đồ cần thể hiện; Dạng lời dẫn kín: Cho bảng số liệu sau… hãy vẽbiểu đồ thích hợp nhất… thể hiện… và cho nhận xét. Ở dạng này, muốnxác định được biểu đồ cần vẽ, TS cần nghiên cứu kĩ các thành phần củacâu hỏi, phần cuối trong câu kết thường hàm chứa những gợi ý nên vẽbiểu đồ gì; Dạng lời dẫn mở: Cho bảng số liệu sau… Hãy vẽ biểu đồsản lượng công nghiệp nước ta phân theo các vùng kinh tế năm… Nhưvậy, câu hỏi đã ngầm gợi ý là vẽ một loại biểu đồ nhất định, với dạng“lời dẫn mở” này, TS cần chú ý vào một số từ gợi mở trong câu hỏi nhưbiểu đồ đường biểu diễn: Thường có những từ gợi mở đi kèm như“tăng trưởng”, “biến động”, “phát triển”, “qua các năm từ… đến…”.VD: Tốc độ tăng dân số của nước ta qua các năm…; Tình hình biếnđộng về sản lượng lương thực…; tốc độ phát triển của nền kinh tế…;Biểu đồ hình cột: Thường có các từ gợi mở như “khối lượng”, “sảnlượng”, “diện tích”, “từ năm… đến năm…” hay “qua các thời kì…”.VD: Khối lượng hàng hóa vận chuyển…, Sản lượng lương thực của…;Diện tích trồng cây công nghiệp…; Biểu đồ cơ cấu: Thường có các từgợi mở như “cơ cấu”, “phân theo”, “trong đó”, “bao gồm”, “chia ra”,“chia theo”… VD: Giá trị ngành sản lượng công nghiệp phân theo…;Hàng hóa vận chuyển theo loại đường…; Cơ cấu tổng giá trị xuất -nhập khẩu…- Phần căn cứ vào bảng số liệu thống kê: Khi nghiên cứu đặc điểm củabảng số liệu để chọn vẽ biểu đồ nào thích hợp, TS cần lưu ý những điểmsau: Nếu bảng số liệu đưa ra dãy số liệu: tỷ lệ (%) hay giá trị tuyệt đốiphát triển theo một chuỗi thời gian (có ít nhất 4 năm trở lên), TS nênchọn biểu đồ đường biểu diễn; nếu có một dãy số liệu tuyệt đối về quymô, số lượng của một (hay nhiều) đối tượng biến động theo một số thờiđiểm (hay theo các thời kì), TS nên chọn biểu đồhình cột đơn; trongtrường hợp có 2 đối tượng với 2 đại lượng khác nhau nhưng giữa chúngcó mối quan hệ hữu cơ như diện tích (ha), năng suất (tạ/ ha) của mộtvùng miền nào đó theo chuỗi thời gian, TS nên chọn biểu đồ dạng kếthợp; nếu bảng số liệu có từ 3 đối tượng trở lên với các đại lượng khácnhau (tấn, mét, ha…) diễn biến theo thời gian, TS nên chọn biểu đồ chỉsố; trong trường hợp bảng số liệu trình bày theo dạng phân ra từng phần:tổng số, chia ra: nông - lâm - ngư, công nghiệp - xây dựng, dịch vụ…Với bảng số liệu này, TS chọn dạng biểu đồ cơ cấu (hình tròn, cộtchồng, miền). Tuy nhiên, khi lựa chọn cần chú ý các điểm sau đây: Biểuđồ hình tròn (điều kiện là các thành phần khi tính toán tổng toàn bộ phảibằng 100%); biểu đồcột chồng (khi một tổng thể có quá nhiều thànhphần, nếu vẽ biểu đồhình tròn thì các góc cạnh hình quạt sẽ quá hẹp.Trường hợp này nên chuyển sang vẽ biểu đồ cột chồng theo đại lượngtương đối (%) cho dễ thể hiện); biểu đồ miền (chỉ sử dụng khi trên bảngsố liệu các đối tượng trải qua từ 4 thời điểm trở lên, không nên vẽ hìnhtròn). ...