Các nhân tố ảnh hưởng đến chính sách cổ tức của các doanh nghiệp ngành tài chính niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam

Nghiên cứu này tập trung xác định các nhân tố ảnh hưởng đến chính sách cổ tức của các doanh nghiệp ngành tài chính niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam. Nghiên cứu đã sử dụng dữ liệu bảng dựa trên số liệu từ báo cáo tài chính của 20 doanh nghiệp ngành tài chính niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam giai đoạn 2008 - 2013 (91 quan sát).
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Các nhân tố ảnh hưởng đến chính sách cổ tức của các doanh nghiệp ngành tài chính niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ - ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN CHÍNH SÁCH CỔ TỨC CỦA CÁC DOANH NGHIỆP NGÀNH TÀI CHÍNH NIÊM YẾT TRÊN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN VIỆT NAM TS. Đinh Bảo Ngọc, Nguyễn Chí Cường Trường Đại học Kinh tế, Đại học Đà Nẵng Email: dinhbaongoc@yahoo.com TÓM TẮT Nghiên cứu này tập trung xác định các nhân tố ảnh hưởng đến chính sách cổ tức của các doanh nghiệp ngành tài chính niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam. Nghiên cứu đã sử dụng dữ liệu bảng dựa trên số liệu từ báo cáo tài chính của 20 doanh nghiệp ngành tài chính niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam giai đoạn 2008 - 2013 (91 quan sát). Sử dụng mô hình ảnh hưởng cố định (FEM) và mô hình ảnh hưởng ngẫu nhiên (REM), nghiên cứu đã chỉ ra các nhân tố nội sinh doanh nghiệp như thu nhập trên mỗi cổ phần, quy mô doanh nghiệp có tác động đến chính sách cổ tức của doanh nghiệp. Đồng thời, kết quả nghiên cứu cũng đã cho thấy nhân tố vĩ mô: tốc độ tăng trưởng GDP cũng có ảnh hưởng đến chính sách cổ tức của các doanh nghiệp ngành tài chính. Từ khóa: Chính sách cổ tức, ngành tài chính, nhân tố ảnh hưởng; mô hình ảnh hưởng cố định; mô hình ảnh hưởng ngẫu nhiên. 1. Giới thiệu Quyết định chính sách cổ tức là một trong ba quyết định quan trọng nhất trong công tác quản trị tài chính doanh nghiệp (bên cạnh các quyết định đầu tư và quyết định tài trợ). Chính sách cổ tức có những tác động rất lớn đến quá trình hoạt động, tồn tại và phát triển của doanh nghiệp trên nhiều phương diện. Xác định được các nhân tố ảnh hưởng đến chính sách cổ tức của doanh nghiệp sẽ giúp cho doanh nghiệp xây dựng cho mình một chính sách cổ tức hợp lý. Trên thế giới đã có nhiều nghiên cứu lý thuyết cũng như thực nghiệm liên quan đến chính sách cổ tức của doanh nghiệp. Tuy nhiên, kết quả của một số nghiên cứu thực nghiệm khác biệt so với nghiên cứu lý thuyết cũng như nhiều nghiên cứu thực nghiệm trong những điều kiện khác nhau cho kết quả không tương đồng. Ngoài ra, đa số các nghiên cứu thực nghiệm tập trung phân tích những nhân tố nội sinh của doanh nghiệp, chưa tính đến những tác động từ các nhân tố vĩ mô. Tại Việt Nam, hiện vẫn chưa có nhiều nghiên cứu (đặc biệt là các nghiên cứu định lượng) liên quan đến vấn đề này. Hơn nữa, cũng do đặc thù ngành, những nghiên cứu chuyên sâu về chính sách cổ tức của các doanh nghiệp ngành tài chính (bao gồm ngân hàng và các tổ chức tài chính trung gian khác) dường như rất ít ỏi. Nghiên cứu này tập trung phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến chính sách cổ tức của các doanh nghiệp ngành tài chính niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam (trên cả 2 sàn HOSE và HNX). Những kết quả của nghiên cứu sẽ giúp cho các doanh nghiệp thuộc ngành này xây dựng cho mình một chính sách cổ tức hợp lý, góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh, nhất là trước thực trạng các doanh nghiệp ngành tài chính hiện đang gặp nhiều khó khăn. Đặc biệt là các ngân hàng thương mại đang phải trải qua một giai đoạn khó khăn nhất khi nguồn vốn huy động bị hạn chế, tăng trưởng tín dụng liên tục sụt giảm, tỷ lệ nợ xấu của hệ thống NHTM tăng dần kể từ năm 2009 đến nay…dẫn đến hiệu quả hoạt động kinh doanh giảm đáng kể, các chỉ số phản ánh khả năng sinh lợi giảm gần 50% trong khoảng 3 năm gần đây (xuống dưới mức an toàn theo khuyến cáo của hệ thống CAMELS). 276 HỘI THẢO 'NGÂN HÀNG VIỆT NAM: BỐI CẢNH VÀ TRIỂN VỌNG' 2. Cơ sở lý thuyết Chính sách cổ tức là chính sách ấn định phân phối giữa lợi nhuận giữ lại tái đầu tư và chi trả cổ tức cho cổ đông. Lợi nhuận giữ lại sẽ được tái đầu tư, cung cấp cho các nhà đầu tư một nguồn tăng trưởng lợi nhuận tiềm năng trong tương lai, trong khi cổ tức cung cấp cho nhà đầu tư nguồn thu nhập hiện tại. Những nghiên cứu lý thuyết ban đầu về chính sách cổ tức liên quan đến việc dự báo về tác động của chính sách cổ tức đến giá trị đoanh nghiệp. Theo lý thuyết của Miller và Modigliani (1961), chính sách cổ tức hoàn toàn không làm ảnh hưởng đến giá trị của doanh nghiệp, trong điều kiện giả định thị trường vốn hoàn hảo. Các thay đổi quan sát được trong giá trị doanh nghiệp là kết quả của các quyết định cổ tức thật ra là do nội dung hàm chứa thông tin hay các tác động phát tín hiệu của chính sách cổ tức. Ngược lại với Miller và Modigliani, Gordon và Lintner lại cho rằng khi những giả định về thị trường hoàn hảo của mô hình M&M không tồn tại, chính sách cổ tức sẽ trở nên quan trọng hơn và có tác động rõ rệt đến giá trị doanh nghiệp. Với lý thuyết Bird in hand, Gordon (1963) lập luận rằng tồn tại mối quan hệ giữa giá trị doanh nghiệp và chính sách cổ tức là do tâm lý không thích rủi ro của nhà đầu tư. Cổ tức là thu nhập thường xuyên, chắc chắn ở hiện tại nên được xem ít rủi ro hơn lãi vốn, là thu nhập được hứa hẹn trong tương lai. Quyết định cổ tức của doanh nghiệp sẽ làm thay đổi mức độ rủi ro của nhà đầu tư, vì thế làm thay đổi suất chiết khấu để định giá cổ phiếu nên sẽ ảnh hưởng đến giá trị doanh nghiệp. Ngoài ra, một số lý thuyết như lý thuyết thông tin bất cân xứng (asymmetric information theory), lý thuyết tín hiệu (signaling theory), lý thuyết ủy quyền (agency theory), lý thuyết dòng tiền (free cash flow theory) cũng được sử dụng để nghiên cứu chính sách cổ tức của doanh nghiệp. Nhiều nghiên cứu thực nghiệm đã được thực hiện nhằm tìm hiểu những vấn đề về chính sách cổ tức nhất là kể từ khi nghiên cứu lý thuyết của Miller và Modigliani (1961) được công bố. Đa số các nghiên cứu tập trung tìm hiểu các nhân tố ảnh hưởng đến chính sách cổ tức của doanh nghiệp. Kết quả của những nghiên cứu thực nghiệm ...