Các nhân tố ảnh hưởng đến việc áp dụng kế toán giá trị hợp lý theo chuẩn quốc tế lược khảo các nghiên cứu

Bài viết rà soát các nghiên cứu về các nhân tố ảnh hưởng đến việc áp dụng kế toán theo GTHL, bao gồm môi trường kinh tế, môi trường pháp lý và thuế, môi trường nghề nghiệp, môi trường kinh doanh, môi trường quốc tế và môi trường văn hóa. Bài viết có thể được sử dụng để xây dựng mô hình nghiên cứu cụ thể tại từng vùng cũng như hỗ trợ chính phủ các nước đang trong quá trình triển khai báo cáo theo chuẩn quốc tế.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Các nhân tố ảnh hưởng đến việc áp dụng kế toán giá trị hợp lý theo chuẩn quốc tế lược khảo các nghiên cứu CHÍNH SÁCH & THỊ TRƯỜNG TÀI CHÍNH- TIỀN TỆ Các nhân tố ảnh hưởng đến việc áp dụng kế toán giá trị hợp lý theo chuẩn quốc tếlược khảo các nghiên cứu Phạm Hồng Linh Ngày nhận: 12/07/2018 Ngày nhận bản sửa: 13/07/2018 Ngày duyệt đăng: 24/08/2018 Báo cáo tài chính (BCTC) công bố theo giá trị hợp lý (GTHL) cung cấp cho nhà đầu tư nhiều thông tin hơn khi các tài sản được công bố theo giá trị thực của nó. Điều này giúp BCTC trở nên minh bạch hơn với nhà đầu tư. Các nghiên cứu và thống kê đều chỉ ra rằng, những nước có thị trường vốn càng phát triển thì việc công bố thông tin theo GTHL càng phổ biến. Rủi ro cao liên quan đến hoạt động của ngân hàng và các tổ chức tài chính đòi hỏi các tổ chức phải chấp nhận các quy định nghiêm ngặt, do đó, cũng làm cho ngành này sớm chú ý đến GTHL hơn. Bài viết rà soát các nghiên cứu về các nhân tố ảnh hưởng đến việc áp dụng kế toán theo GTHL, bao gồm môi trường kinh tế, môi trường pháp lý và thuế, môi trường nghề nghiệp, môi trường kinh doanh, môi trường quốc tế và môi trường văn hóa. Bài viết có thể được sử dụng để xây dựng mô hình nghiên cứu cụ thể tại từng vùng cũng như hỗ trợ chính phủ các nước đang trong quá trình triển khai báo cáo theo chuẩn quốc tế. Từ khóa: Giá trị hợp lý, báo cáo tài chính, chuẩn mực quốc tế, IFRS heo chuẩn mực kế toán quốc tế (IFRS) 13, “Giá trị hợp lý là giá sẽ nhận được khi bán một tài sản hoặc phải trả khi thanh toán một khoản nợ phải trả trong một giao dịch thông thường giữa các © Học viện Ngân hàng ISSN 1859 - 011X bên tham gia thị trường tại ngày đo lường”. Việc sử dụng GTHL từ lâu đã là bắt buộc ở các nước theo hệ thống AngloSaxon như Mỹ, Anh, Úc trong khi giá gốc lại phổ biến ở các nước châu Âu lục địa. Tuy nhiên, theo thời gian, GTHL đang ngày càng thắng thế khi 10 mà IFRS được các chuyên gia nhận định là ngày càng gần với các nguyên tắc thực hành kế toán Mỹ trong khi Ủy ban châu Âu cũng đã yêu cầu các công ty niêm yết cổ phiếu trên thị trường chứng khoán châu Âu phải chuyển sang báo cáo theo IFRS từ năm 2005. Việt Tạp chí Khoa học & Đào tạo Ngân hàng Số 195- Tháng 8. 2018  CHÍNH SÁCH & THỊ TRƯỜNG TÀI CHÍNH - TIỀN TỆ Nam, với lịch sử là thuộc địa của Pháp, chịu nhiều ảnh hưởng của kế toán châu Âu lục địa với sự phổ biến của giá gốc trong các ghi nhận và báo cáo kế toán. Tuy nhiên, cùng với quá trình hội nhập quốc tế đang ngày càng sâu rộng, việc chuyển sang công bố thông tin theo các chuẩn mực quốc tế chỉ là việc sớm hay muộn. Bài viết sẽ lược khảo các nghiên cứu trên thế giới có liên quan đến các nhân tố ảnh hưởng đến việc áp dụng các chuẩn mực kế toán quốc tế nói chung và kế toán theo GTHL nói riêng. Nhìn chung, phần lớn các nhân tố này có liên quan đến các yếu tố môi trường. 1. Môi trường kinh tế Nhiều nghiên cứu đều khẳng định môi trường kinh tế có ảnh hưởng quan trọng đến các khung BCTC. Môi trường kinh tế cung cấp các cấu trúc xác định thông tin cần được báo cáo. Các yếu tố kinh tế chính ảnh hưởng đến sự phát triển của các khung BCTC là: Cổ phần hoá; Mở cửa kinh tế; Giai đoạn phát triển kinh tế; và Thương mại quốc tế. Cổ phần hóa làm tăng nhu cầu công khai thông tin tài chính. Ashraf và Ghani (2005) đã tìm ra mối liên hệ giữa sự phát triển của thực tiễn kế toán ở Pakistan với các mức phát triển kinh tế khác nhau bao gồm vai trò ngày càng tăng của khu vực tư nhân. Kamla (2007), Al-Shiab (2008), Alsharairi và Al-Abdullah (2008), và Al-Akra và các cộng sự (2009) coi cổ phần Tạp chí Khoa học & Đào tạo Ngân hàng hóa là một trong những động cơ thúc đẩy việc áp dụng IFRS ở Jordan. Mở cửa kinh tế: Trong nền kinh tế mở cửa, môi trường đầu tư phải hấp dẫn đối với các nhà đầu tư nước ngoài. Điều này nghĩa là phải có một khung BCTC tốt, đảm bảo chất lượng và có khả năng so sánh giữa các BCTC. Nhiều nước đang phát triển đã thay đổi khung BCTC với hy vọng tăng đầu tư nước ngoài. Mashayekhi và Mashayekh (2008) xác nhận rằng việc cải thiện các chuẩn mực kế toán và BCTC giúp BCTC hữu ích hơn cho các nhà đầu tư và là một cách để thu hút thêm đầu tư nước ngoài. Irvine và Lucas (2006) và Irvine (2008) cho rằng các Tiểu vương quốc Ả rập thống nhất (UAE) đã thông qua và triển khai IFRS để tạo ra mức đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) cao hơn. Al-Shammari và các cộng sự (2007) tìm thấy một mối quan hệ thuận chiều giữa tỷ lệ sở hữu nước ngoài tại các ngân hàng và việc thông qua IFRS của các nước thuộc Hội đồng Hợp tác Vùng Vịnh (Gulf Cooperation Council- GCC). Áp dụng IFRS giúp các nước tăng mức tin cậy để cạnh tranh FDI trên thị trường vốn thế giới. Giai đoạn phát triển kinh tế: Archambault và Archambault (2003) tuyên bố rằng các công ty cần tăng thêm vốn khi nền kinh tế phát triển hơn. Kết quả là, nhu cầu báo cáo tài chính tăng lên. Trong nghiên cứu ban đầu của mình, Nobes (1983) nói rằng các yếu tố kinh tế (mức độ phát triển của nền kinh tế và bản chất của hệ thống kinh tế) là những yếu tố ảnh hưởng đến thực tiễn BCTC ở các nước đang phát triển. Al-Shammari và các cộng sự (2007) và AlShammari và các cộng sự (2008) thấy rằng tăng trưởng kinh tế đã khuyến khích việc áp dụng IFRS của các nước GCC. Thương mại quốc tế: Các phương pháp BCTC được sử dụng bởi các đối tác thương mại quốc tế ảnh hưởng đến khung BCTC quốc gia. Irvine (2008), ví dụ, cho rằng các đối tác thương mại đã thúc đẩy UAE áp dụng IFRS. Các mối quan hệ thương mại giữa UAE và các nước châu Âu gây áp lực lên UAE phải áp dụng các tiêu chuẩn này. Ảnh hưởng của thương mại quốc tế cũng được xác nhận bởi các nghiên cứu khác (ví dụ: Gray, 1988 và Irvine, 2008). 2. Môi trường pháp lý và thuế Môi trường pháp lý và thuế có ảnh hưởng trực tiếp đến cách thức quản lý kế toán. Nhiều tác giả nhận thấy môi trường pháp lý có ảnh hưởng đáng kể đến việc xây dựng các tiêu chuẩn và thực hành kế toán, trong đó nổi bật là các nghiên cứu về ảnh hưởng của hai loại hệ thống pháp lý đối với một số vấn đề kế toán. Việc sử dụng giá ...