CÁC PHƯƠNG PHÁP XÉT NGHIỆM CHẨN ĐOÁN NẤM GÂY BỆNH (Kỳ 2)

Dùng que bông hoặc que cấy có bệnh phẩm phết lên lam kính sạch đã hơ vô trùng trên ngọn đèn cồn ( để khô cố định ở nhiệt độ phòng).Chú ý : phết thành một lớp mỏng đều trên phiến kính với đường kính khoảng 0,5 - 1 cm. 1.3.3.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
CÁC PHƯƠNG PHÁP XÉT NGHIỆM CHẨN ĐOÁN NẤM GÂY BỆNH (Kỳ 2) CÁC PHƯƠNG PHÁP XÉT NGHIỆM CHẨN ĐOÁN NẤM GÂY BỆNH (Mycosis diagnosis) (Kỳ 2) PGS Nguyễn Ngọc Thụy 1.3.2. Làm tiêu bản : Dùng que bông hoặc que cấy có bệnh phẩm phết lên lam kính sạch đã hơvô trùng trên ngọn đèn cồn ( để khô cố định ở nhiệt độ phòng). Chú ý : phết thành một lớp mỏng đều trên phiến kính với đường kínhkhoảng 0,5 - 1 cm. 1.3.3. Sau khi tiêu bản bệnh phẩm được cố định xong ở nhiệt độ phònghoặc hơ trên ngọn đèn cồn cố định bằng nhiệt hoặc cồn metilic thì ta tiến hànhnhuộm theo phương pháp nhuộm gram như nhuộm vi khuẩn: nhỏ 1 giọt dung dịchsố 1 để 1 phút, rửa nước, cho 1-2 giọt dung dịch số 2 để 1 phút rồi tráng nước, sauđó nhỏ vài giọt dung dịch 3, tráng tiêu bản bằng nước sạch, tiếp theo nhỏ 1-2 giọtdung dịch số 4 để yên 1 phút. Sau đó tráng tiêu bản cho hết màu đỏ, để khô tiêubản rồi soi tìm nấm. 1.3.4. Kiểm tra soi tiêu bản bệnh phẩm và đánh giá kết quả. Tiêu bản nhuộm xong để khô rồi soi dưới vật kính dầu, quan sát trên vitrường nếu thấy mấn men thường bắt mầu tím ( gram dương ) và có hình dạng làhình cầu, hình ô van, có khi thấy dạng mọc chồi với màu tím đậm. Nếu là sợi nấmthường là các đoạn sợi mềm mại, cong queo, có khi thấy bào tử nấm. Chú ý : cần phân biệt với các tế bào khác có trong bệnh phẩm . Trường hợp nghi ngờ thì phải chờ kết quả nuôi cấy. Trong xét nghiệm nấmhệ thống người ta rất lưu ý đến kết quả nuôi cấy vì theo kinh nghiệm cho kết quảcao hơn phương pháp soi trực tiếp. Trong thực tế người ta thường kết hợp 2phương pháp. 2. Phương pháp nuôi cấy nấm da gây bệnh. Phương pháp soi trực tiếp nấm từ bệnh phẩm chỉ cho ta biết bệnh phẩm cónấm hay không có nấm, muốn biết nấm đó thuốc loài giống nào thì ta cần phảinuôi cấy trên một số môi trường thích hợp để nấm phát triển thành những khuẩnlạc nấm, rồi dựa vào các đặc điểm đại thể và vi thể để xác định loài. Một số trườnghợp phải dựa vào tính chất sinh hoá học của từng loại mới định được loài nấmtheo khoá phân loại. Thường người ta lấy bệnh phẩm nghi nhiễm nấm vào một sốmôi trường như môi trường matala, môi trường sabouraud, môi trường czapexDox, môi trường huyết tương. 2.1. Nuôi cấy nấm da. Người ta thường cấy vào môi trường sabouraud có thành phần pépton 10gam, glucoza 40 gam, chlorocit 100 mili gam, actidon 500 mg, thạch 20 gam,nước cất vừa đủ 1000 ml. Trong môi trường trên có chlorocit nhằm mục đích ứcchế một số vi khuẩn, còn actidion ( cyclohexamit) là một kháng sinh có khả năngức chế một số tạp nấm thường có mặt trong không khí hay lây nhiễm vào bệnhphẩm. Với môi trường trên được ứng dụng để nuôi cấy định loài nấm ngoài da.Bệnh phẩm là các vẩy da được lấy từ bệnh nhân cấy vào môi trường đạt tủ ấm 28oC trong khoảng 10- 14 ngày, nấm có trong bệnh phẩm sẽ phát triển hình thànhkhuẩn lạc màu sắc khuẩn lạc,thể chát của khuẩn lạc và tiếp tục làm tiêu bản quansát vi thể dưới kính hiển vi để xác định giống loài nấm. Một số trường hợp phảinuôi cấy tiếp trên môi trường lựa chọn để xem tính chất, đặc điểm sinh hoá học rồidựa vào khoá phân loại để định loài nấm. Trong việc định loài nấm gây bệnh ngoàida người ta thường dựa vào đặc điểm hình dạng của các cơ quan sinh sản vô tínhvà hữu tính của nấm. 2.2. Nuôi cấy một số loài dạng nấm men. Trong việc xác định một số loài nấm men như các loài candida, người tathường cấy bệnh phẩm vào môi trường sabouraud, môi trường malata, môi trườnghuyết tương có thêm kháng sinh, để ở nhiệt độ 28o C, thường sau vài ngày nấmphát triển thành khuẩn lạc, khuẩn lạc dạng nấm men thường giống khuẩn lạc vikhuẩn dạng kem, dựa vào tính chất khuẩn lạc, vài đặc điểm vi thể cùng với tínhchất sinh hoá học của tứng loại đồng hoá, lên men các đường khác nhau mà ngườita định loại. Trong các loại nấm men candida gây bệnh thì người ta thường thấyloài candida albicans chiếm ưu thế nhiều hơn cả so với các loài candida khác. Gầnđây chúng tôi sử dụng môi trường huyết tương đơn giản để nuôi cấy xác định nấmmen candida nhanh chóng và tiết kiệm được môi trường hoá chất. Thành phần môi trường huyết tương. Huyết tương lấy từ máu người 100 ml bổ xung vào 100 mg clorocit rồiđóng vào ống nghiệm vô trùng , mỗi ống 0,5 ml, được kiểm tra vô trùng về vikhuẩn và nấm . Sau đó cấy bệnh phẩm trực tiếp vào môi trường trên đặt môitrường ở nhiệt độ 37o C sau 24 giờ có thể kiểm tra soi trực tiếp dưới kính hiển vinếu có nấm candida sẽ xuất hiện tế bào hình trứng, hính cầu và thường có chồi nhỏdạng hình số tám, một đầu nhỏ ( hình con lật đật), loài candida albicans thì có xuấthiện dạng chồi ống giống mầm giá. 3. Chẩn đoán nấm gây bệnh bằng phương pháp huyết thanh. Nguyên ...