Các yếu tố ảnh hưởng đến hành vi vượt đèn đỏ và một số giải pháp giảm thiểu - góc nhìn từ các nghiên cứu trên thế giới

Bài viết Các yếu tố ảnh hưởng đến hành vi vượt đèn đỏ và một số giải pháp giảm thiểu - góc nhìn từ các nghiên cứu trên thế giới tổng hợp, đánh giá những yếu tố ảnh hưởng đến hành vi vượt đèn đỏ cũng như các giải pháp giảm thiểu thông qua các nghiên cứu đã được thực hiện ở Việt Nam và trên thế giới. Qua đó, bài viết đề xuất một số giải pháp phù hợp với điều kiện của Việt Nam để giảm thiểu hành vi vượt đèn đỏ và nâng cao an toàn giao thông.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Các yếu tố ảnh hưởng đến hành vi vượt đèn đỏ và một số giải pháp giảm thiểu - góc nhìn từ các nghiên cứu trên thế giới CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN HÀNH VI VƯỢT ĐÈN ĐỎ VÀ MỘT SỐ GIẢI PHÁP GIẢM THIỂU - GÓC NHÌN TỪ CÁC NGHIÊN CỨU TRÊN THẾ GIỚI TS. Chu Tiến Dũng Bộ môn Đường bộ - Khoa Công trình Trường Đại học Giao thông vận tải TÓM TẮT: Vượt đèn đỏ là một trong những vi phạm nghiêm trọng mà nó có thể gây ra tai nạn và các chấn thương cho người tham gia giao thông. Hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến vượt đèn đỏ là rất quan trọng để hạn chế tình trạng này. Các nghiên cứu về vượt đèn đỏ tại Việt Nam cho đến nay còn hạn chế. Vì vậy, bài báo này dựa trên các nghiên cứu đã được thực hiện trên thế giới để tổng kết, đánh giá những yếu tố ảnh hưởng đến hành vi vượt đèn đỏ cũng như các giải pháp nhằm giảm thiểu khả năng vượt đèn đỏ của người tham gia giao thông. Kết quả cho thấy, đặc tính của người tham gia giao thông, đặc tính của nút giao, đặc tính giao thông, yếu tố thời gian và môi trường ảnh hưởng đến khả năng vượt đèn đỏ. Trong các giải pháp, camera giám sát kết hợp phạt nguội là giải pháp được đánh giá có hiệu quả nhất trong việc giảm thiểu vi phạm vượt đèn đỏ. Từ khoá: vượt đèn đỏ, tai nạn giao thông, nút giao điều khiển bằng đèn tín hiệu, đặc tính người sử dụng đường, đặc tính nút giao. ABSTRACT: Red-light running is one of the most serious violations that can cause accidents and traffic injuries for road users. Understanding the factors affecting red-light running is very important to reduce such violations. Up to date, studies on red-light running in Vietnam are very limited. Therefore, this paper aims at reviewing previous studies to summarize the factors affecting the red-light running behavior as well as solutions to minimize this behavior. The results show that the road user characteristics, intersection characteristics, traffic characteristics, time, and environment significantly affect the likelihood of red-light running. Among the solutions, red-light running cameras are the most effective measure in reducing red-light violations. Keywords: red-light running, traffic accident, signalized intersection, road user characterisitcs, intersection characteristics. 1. ĐẶT VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU An toàn giao thông đã và đang trở thành các vấn đề nóng bỏng và được quan tâm trên toàn thế giới, đặc biệt là ở các nước đang phát triển. Với 20,7 trường hợp tử vong trên 100.000 dân, khu vực Đông Nam Á được đánh giá là một trong những khu vực nguy hiểm nhất trên toàn cầu [1]. Trong số các quốc gia Đông Nam Á, Việt Nam đã đạt được mức giảm đáng kể về số người chết do giao thông đường bộ trong những nhăm gần đây. Số ca tử vong trên đường bộ đã giảm đáng kể từ 6,6 ca tử vong trên 10.000 phương tiện cơ giới 238 năm 2005 xuống còn 1,68 ca tử vong trên 10.000 phương tiện cơ giới năm 2016 [2]. Tuy nhiên, tai nạn giao thông ở Việt Nam vẫn là một vấn đề nghiêm trọng. Trong khu vực Đông Nam Á, Việt Nam đứng thứ hai về tử vong do giao thông [1]. Một trong những lý do chính dẫn đến rủi ro cao này ở các nước đang phát triển là do xe máy (MC) là hình thức giao thông chiếm ưu thế. Người điều khiển xe máy là những người đi đường dễ bị tổn thương và ít được bảo vệ. Tuy nhiên, các MC phải cạnh tranh để giành được cùng một không gian với các phương tiện lớn hơn và an toàn hơn. Theo đó, tỷ lệ tử vong của người điều khiển xe máy ở các khu vực đang phát triển là đặc biệt cao [3,4]. Trong số các trường hợp tử vong do người đi đường dễ bị tổn thương ở Đông Nam Á, tử vong do người điều khiển xe máy chiếm khoảng 43% [1]. Do đó, vấn đề an toàn giao thông đang được các nhà hoạch định chính sách và kỹ sư giao thông ở các nước đang phát triển hết sức quan tâm. Trên mạng lưới đường bộ, các nút giao thông được coi là một trong khu vực phức tạp nhất do lưu lượng giao thông từ nhiều hướng xung đột với nhau trong cùng một không gian. Do đó, tai nạn giao thông thường xảy ra tại các vị trí nút giao này. Theo cục quản lý Đường cao tốc và An toàn Giao thông của Mỹ (National Highway and Traffic Safety Administration - NHTSA) [5], gần 50% tổng số vụ va chạm giao thông xảy ra tại các nút giao. Do đó, đèn tín hiệu giao thông được lắp đặt tại nút có lưu lượng giao thông lớn nhằm giảm các xung đột và tai nạn giao thông. Tuy nhiên, mức độ an toàn đạt được tại các nút giao thông có đèn tín hiệu phụ thuộc nhiều vào việc sự tuân thủ tín hiệu của người tham gia giao thông. Người tham gia giao thông không tuân theo luật lệ giao thông và vi phạm các lỗi như vượt đèn đỏ có thể gây nguy hiểm cho bản thân và những người tham gia giao thông khác trong. Vượt đèn đỏ là một trong những hành vi nguy hiểm nhất, là một vấn đề an toàn quan trọng vì va chạm do vượt đèn đỏ thường dẫn đến thương tích nặng và tử vong [6-11]. Vấn đề này nghiêm trọng hơn ở các nước đang phát triển như tại Việt Nam do lượng xe máy tham gia giao thông với tỷ lệ lớn, và xe máy thường có ứng xử nguy hiểm [12] và có tỷ lệ vượt đèn đỏ cao hơn đáng kể so với các loại phương tiện khác [11, 13, 14]. Hành vi vượt đèn đỏ là một vấn đề phức tạp có thể bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố khác nhau. Bonneson và Zimmerman [15] đã phân loại vượt đèn đỏ thành hai nhóm gồm có cố ý và vô ý. Một số người cố tình vượt đèn đỏ mặc dù họ có thể dừng lại một cách an toàn an toàn. Những người cố ý vi phạm thường là những người lái xe ẩu hoặc đang vội, và họ đôi khi thiếu kiên nhẫn khi chờ đèn tín hiệu [6]. Ngược lại, những người vi phạm khác vô ý vượt đèn đỏ vì họ không có khả năng dừng lại (do ước tính sai lệch về thời gian / quãng đường / tốc độ) hoặc đơn giản là không chú ý (phân bổ sự chú ý sang các việc khác như sử dụng điện thoại, mất tập trung khi bắt đầu khoảng thời gian đèn vàng, sự hiểu biết về đèn tín hiệu). Ngoài ra, người vi phạm có thể bị ảnh hưởng bởi một ...