Cách phát hiện, xử trí, phòng tránh cơn thiếu máu não

Bệnh nhân bị cơn thoáng thiếu máu não gây mất tri giác đột ngột trong vài giây, sau đó tri giác tự phục hồi nhưng dễ tái phát. Đó là triệu chứng của bệnh mạch máu não, là dấu hiệu báo trước của tai biến mạch máu não. Vì vậy cơn thoáng thiếu máu não được coi là một cấp cứu khẩn cấp, cần được chẩn đoán điều trị kịp thời. Nguyên nhân và các yếu tố gây bệnh Cơn thoáng thiếu máu não thường xảy ra đột ngột trong khoảng thời gian ngắn do sự lưu thông của...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Cách phát hiện, xử trí, phòng tránh cơn thiếu máu não Cách phát hiện, xử trí, phòng tránh cơn thiếu máu não Bệnh nhân bị cơn thoáng thiếu máu não gây mất tri giác đột ngộttrong vài giây, sau đó tri giác tự phục hồi nhưng dễ tái phát. Đó là triệuchứng của bệnh mạch máu não, là dấu hiệu báo trước của tai biến mạch máunão. Vì vậy cơn thoáng thiếu máu não được coi là một cấp cứu khẩn cấp, cầnđược chẩn đoán điều trị kịp thời. Nguyên nhân và các yếu tố gây bệnh Cơn thoáng thiếu máu não thường xảy ra đột ngột trong khoảng thờigian ngắn do sự lưu thông của máu trong động mạch bị giảm vì động mạchbị hẹp, bị co thắt hoặc bị tắc nghẽn do một cục máu đông từ tim hay mộtmảng vữa xơ từ động mạch lớn lưu thông đến một mạch máu nhỏ ở não. Có nhiều yếu tố dẫn đến cơn thoáng thiếu máu não, đó là: di truyền,những người có cha mẹ bị bệnh tim mạch dễ bị cơn thoáng thiếu máu não;người trên 60 tuổi; giới tính: ở nam cơn thoáng thiếu máu não gặp nhiều hơnnữ; người béo phì; mắc các bệnh như: tăng huyết áp, bệnh van tim, suy tim,tiểu đường, cholesterol máu cao, hút thuốc lá, sử dụng ma túy... Biểu hiện của cơn thoáng thiếu máu não như thế nào? Mỗi vùng của não được nuôi dưỡng bằng một mạch máu riêng, nếucác mạch máu này bị hẹp hoặc bị bít tắc, làm giảm sự tưới máu cho phầnnão mà mạch máu chi phối sẽ gây rối loạn chức năng của vùng não đó. Nãolà tổ chức tiêu thụ nhiều ôxy nhất khi hoạt động và rất nhạy cảm với tìnhtrạng thiếu ôxy. Nếu thiếu dưỡng khí trong 4 -5 phút, các tế bào não đã bịhuỷ hoại không phục hồi được nữa. Chúng ta biết rằng mỗi phần của não lạichi phối một bộ phận của cơ thể: về vận động, cảm giác, về ngôn ngữ, về trigiác, xúc giác, thính giác, khứu giác, thị giác, vị giác... Vì vậy khi một vùngnão bị tổn thương sẽ xuất hiện triệu chứng của phần cơ thể mà vùng não chiphối như: vùng vận động của não bị tổn thương thì bệnh nhân bị liệt (liệt chihoặc liệt nửa người); vùng ngôn ngữ bị tổn thương thì bệnh nhân nói ngọnghoặc không nói được nữa... Nếu sự tưới máu chỉ giảm trong một thời gianngắn chưa làm chết các tế vào thần kinh thì triệu chứng chỉ thoáng qua.Trường hợp mạch máu bị tắc nghẽn hoàn toàn thì các tế bào thần kinh bị tổnthương vĩnh viễn, các triệu chứng trở thành di chứng vĩnh viễn của tai biếnmạch máu não. Dấu hiệu của cơn thoáng thiếu máu não xuất hiện đột ngộtkhi bệnh nhân đang sinh hoạt bình thường như: bất tỉnh; nhức đầu; yếu nhẹhoặc liệt nửa người; nói ngọng hay không nói được; một mắt hoặc cả haimắt bỗng không nhìn thấy; tự nhiên mất thăng bằng, chóng mặt, đi hay đứngkhông vững... Các dấu hiệu trên chỉ kéo dài khoảng 1-10 phút, hiếm khi kéodài quá một giờ. Do đó khi triệu chứng kéo dài quá một giờ, được xem nhưbệnh nhân bị tai biến mạch máu não, khi đó não đã bị tổn thương vĩnh viễn. Nếu bệnh nhân được chuyển đến cơ sở y tế trong những phút đầu tiên,có thể thấy: tăng huyết áp, rối loạn tri giác, mất định hướng, lơ mơ hoặc bấttỉnh, có dấu hiệu liệt mặt và liệt nửa người, nói ngọng hay không nói được,không hiểu được ngôn ngữ, rối loạn nhịp tim, dấu hiệu tắc hẹp động mạchcổ. Xquang cắt lớp không thấy hình ảnh chảy máu hay tổn thương não. Tuynhiên để chẩn đoán chính xác cần phân biệt với các bệnh có triệu chứngtương tự như: ngất, động kinh, hạ đường huyết, rối loạn tiền đình... Thái độ xử trí Cơn thiếu máu não được xem là một cấp cứu khẩn cấp, khi cơnthoáng thiếu máu não mới xảy ra, cần gọi cấp cứu hay chuyển bệnh nhânđến cơ sở y tế gần nhất để khám, làm các xét nghiệm để loại trừ trường hợptai biến mạch máu não và điều trị khẩn cấp. Việc điều trị phải kết hợp vớicác nỗ lực nhằm giảm các yếu tố gây bệnh như: điều trị tăng huyết áp, tiểuđường, cholesterol máu cao, bệnh tim mạch, loạn nhịp tim, chống đông máu,bỏ hút thuốc lá... Bệnh nhân có thể phục hồi hoàn toàn trong vài phút haytrong khoảng một giờ. Nhưng cần lưu ý rằng bệnh nhân có thể bị tái phátnhiều lần và dẫn tới bị tai biến mạch máu não thật sự với các biểu hiện hônmê và liệt nửa người vĩnh viễn, thậm chí có thể tử vong. Một nghiên cứu chothấy trong số những người bị cơn thoáng thiếu máu não có 7% bị tai biếnmạch máu não trong tuần lễ đầu, trong đó 50% bị tai biến ở 2 ngày đầu; 14%bị tai biến mạch máu não trong thời gian 3 tháng sau khi xuất hiện cơnthoáng thiếu máu não đầu tiên. Phòng tránh cơn thoáng thiếu máu não Muốn phòng tránh cơn thoáng thiếu máu não hiệu quả có thể áp dụngmột hay nhiều phương pháp sau đây: uống aspirin liều thấp, hay plavix,aggrenox hoặc thuốc chống đông máu nhằm giảm nguy cơ bị vữa xơ và hẹpđộng mạch; phẫu thuật hay nong động mạch cổ đối với những người bị hẹpđộng mạch cổ gây thiếu máu não. Loại bỏ các nguy cơ gây bệnh như: điềutrị tăng huyết áp, tiểu đường, bệnh tim mạch, bỏ thuốc lá... Như vậy cơn thoáng thiếu máu não là một dấu hiệu báo trước của taibiến mạch máu não. Do đó nhữ ...