Cần nhận biết dấu hiệu khởi phát đột quỵ não

Thời kỳ khởi phát của tai biến mạch máu não, đau đầu mang tính chất rất kỳ dị, khác hẳn với những lần đau đầu thường ngày và thường kèm theo những rối loạn tâm lý mà dân gian mê tín cho là “nói gở”. Đối với tắc mạch não, định khu đau đầu thường ở chỗ não thường liên quan đến vị trí tắc nghẽn mạch ở khu vực đó. Tiếp sau đau đầu, đột qụy xuất hiện.Đột quỵ não tiến triển qua ba giai đoạn:Giai đoạn bùng lên của những yếu tố bệnh lý thuận lợi cho...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Cần nhận biết dấu hiệu khởi phát đột quỵ não Cần nhận biết dấu hiệu khởi phát đột quỵ não Nhồi máu não dẫn đến đột qụy. Thời kỳ khởi phát của tai biến mạch máu não, đau đầu mang tính chất rấtkỳ dị, khác hẳn với những lần đau đầu thường ngày và thường kèm theo những rốiloạn tâm lý mà dân gian mê tín cho là “nói gở”. Đối với tắc mạch não, định khuđau đầu thường ở chỗ não thường liên quan đến vị trí tắc nghẽn mạch ở khu vựcđó. Tiếp sau đau đầu, đột qụy xuất hiện. Đột quỵ não tiến triển qua ba giai đoạn: Giai đoạn bùng lên của những yếu tố bệnh lý thuận lợi cho tai biến xuấthiện như: tăng huyết áp, bệnh tim, đái tháo đường, tăng lipid máu. Quá trình tiến triển tiếp theo của thiếu máu não tạm thời. Nhồi máu não hoàn toàn do tắc nghẽn hoặc chảy máu não. Đau đầu đều cóthể xuất hiện trong các giai đoạn này. Tuy nhiên, đau đầu triệu chứng còn có thể gặp trong những trường hợp vữaxơ những động mạch nuôi tổ chức não. Đau đầu trong nhồi máu não Ở đây, cơ chế phát sinh đau đầu là do tắc động mạch lớn. Nói chung đauđầu có đặc điểm là dai dẳng hơn trong cơn thiếu máu não tạm thời. Có khoảng từ50-70% nhồi máu não hoàn toàn do tắc vòng tuần hoàn phía sau của não. Đau đầudo tắc động mạch não sau khu trú ở vùng quanh một hoặc hai mắt và cũng thườngthấy ở vùng chẩm. Đau đầu do huyết khối động mạch thường khu trú ở hai bênvùng chẩm, hiếm thấy ở một bên, lan tỏa ra toàn bộ đầu như vòng đai mũ. Đau đầuở bệnh nhân huyết khối động mạch sống, đôi khi dễ nhầm với đau đầu từng chuỗi,đau đầu thường tập trung xung quanh mắt và triệu chứng thần kinh khu trú có thểkhông rõ ràng. Đau đầu thường tập trung xung quanh mắt và triệu chứng thần kinhkhu trú có thể không rõ ràng. Đau đầu như đốt cháy, ép hoặc nhói. Khám bệnh cẩnthận có thể phát hiện được thêm đau đầu ở một bên vùng chẩm và các dấu hiệucủa nhồi máu tủy bên. Nhồi máu não do tắc động mạch cảnh hay động mạch nãogiữa gây đau đầu 20-30% bệnh nhân, khu trú ở bên tắc quanh ổ mắt và thái dương,có thể kéo dài vài giờ hoặc vài ngày. Đau đầu trong chảy máu não Chảy máu dưới màng nhện gây đau đầu đặc biệt dữ dội. Thường chảy máunão do phồng động mạch trong 50% trường hợp, do dị dạng động tĩnh mạch trong10% và 40% do các rối loạn khác như bọc máu tụ trong não, tăng huyết áp hoặcrối loạn đông máu. Phòng động mạch não Thường biểu hiện ở tuổi 30-65 và tỷ lệ mắc bệnh ở nam và nữ gần nhưnhau. Không phải tất cả phồng động mạch đều có biểu hiện lâm sàng mà chỉ cómột tỷ lệ rất nhỏ. Phồng động mạch có đường kính nhỏ hơn 5mm không gây ratriệu chứng nhưng phồng động mạch có đường kính từ 3cm có thể bắt đầu gây nêntriệu chứng về áp lực sọ não như một khối phát triển. Khi phồng động mạch giãnrộng thì nguy cơ vỡ mạch sẽ tăng lên. Bệnh nhân phồng động mạch, thường cótiền sử khỏe mạnh và đột nhiên nhức đầu ghê gớm sau một gắng sức như trong khigiao hợp, rặn khi đại tiện hoặc hoạt động thể lực mạnh mẽ. Đau thường lan ra toànđầu, nhưng có lúc đau tăng hơn ở vùng chẩm lan nhanh xuống cổ gáy, cứng cổ, cóthể lan tới lưng và chi dưới. Tình trạng đau dữ dội đó kéo dài vài giờ nhưng đauđầu trầm trọng có thể dai dẳng tới 3-15 ngày. Bệnh nhân thấy sợ ánh sáng, vậnđộng mắt đau và thường phải cố gắng giữ yên tĩnh, sợ làm bất cứ một vận độngnhỏ nào. Các triệu chứng khác kèm theo thường là rối loạn ý thức, kích thíchmàng não, các rối loạn hệ thần kinh thực vật, các triệu chứng thần kinh khu trú(liệt nửa người) và rối loạn thị giác. Có khoảng 20% bệnh nhân có đau đầu báohiệu trước vài ngày hoặc vài tuần trước khi vỡ mạch. Các triệu chứng phát sinh dothấm mạch hoặc giãn nở phồng động mạch. Giãn phồng động mạch cảnh trong cóthể gây ra sụp mí mắt trên do dây thần kinh III và đôi khi ở mắt nên có thể nhầmtriệu chứng này với Migraine thể liệt mắt hoặc trường hợp liệt dây III do đái tháođường. Ngoài ra, các dị dạng động mạch não là những khuyết tật bẩm sinh bấtthường của các huyết quản nối hệ động mạch với tĩnh mạch hay xảy ra ở nam gấphai lần nữ cũng gây ra những biểu hiện khởi phát đột quỵ não. Những tín hiệu sớm và khởi phát đột quỵ não, nhất là cảm giác đau đầuxuất hiện ở thời điểm trước và ngay lúc vừa xảy ra tai biến là kết quả của nhiềucông trình nghiên cứu trên thế giới về dự phòng đột quỵ não. Nhận biết những tínhiệu khởi phát của từng loại tai biến có thể giúp các thầy thuốc đa khoa tuyến y tếcơ sở cũng như người bệnh và gia đình người bệnh, ở mức độ nào đó có thể địnhhướng được loại tai biến sắp và đang ập tới để nhanh chóng “cướp thời gian” xửtrí ban đầu rồi đưa ngay người bệnh tới cơ sở y tế có chuyên khoa hồi sức cấp cứugần nhất. Lúc này cần có chỉ định thận trọng của bác sĩ về phương thức chuyểnvận bệnh nhân để tránh gây trầm trọng thêm quá trình diễn biến của bệnh. ...