Cần phát triển cảm xúc ở trẻ em

Nhiều bậc bố mẹ tin rằng với chỉ số thông minh (Intelligence Quotient - IQ) cao, con mình sẽ thành đạt trong học đường và cả trong tương lai. Thực ra, chỉ số cảm xúc (Emotion Quotient EQ) cũng là yếu tố rất quan trọng trong sự phát triển vì thiếu cảm xúc thì các năng khiếu của trẻ có thể bị thui chột. Trẻ thiếu xúc cảm dễ bị thất bại
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Cần phát triển cảm xúc ở trẻ em Cần phát triển cảm xúc ở trẻ em Nhiều bậc bố mẹ tin rằng với chỉ số thông minh (Intelligence Quotient - IQ) cao, con mình sẽ thành đạt trong học đường và cả trong tương lai. Thực ra, chỉ số cảm xúc (Emotion Quotient -EQ) cũng là yếu tố rất quan trọng trong sự pháttriển vì thiếu cảm xúc thì các năng khiếu của trẻcó thể bị thui chột.Trẻ thiếu xúc cảm dễ bị thất bạiNhiều bậc bố mẹ tin rằng với chỉ số thông minh(Intelligence Quotient - IQ) cao, con mình sẽ thànhđạt trong học đường và cả trong tương lai. Thực ra,chỉ số cảm xúc (Emotion Quotient - EQ) cũng là yếutố rất quan trọng trong sự phát triển vì thiếu cảm xúcthì các năng khiếu của trẻ có thể bị thui chột.Giữa trái tim và khối óc có một mối liên hệ, biểu hiệncủa nó chính là chỉ số xúc cảm, tức EQ - Tiến sĩ tâmlý Nguyễn Công Khanh, giảng viên Đại học Quốc giaHà Nội, cho biết. Cảm xúc chi phối mạnh mẽ hànhđộng của con người, từ đó ảnh hưởng đến kết quảcủa nó. Trên thực tế không có quyết định nào của conngười là thuần lý trí, luôn luôn có vai trò của cảm xúctrong đó. Chẳng hạn, nếu được sếp’ giao cho mộtviệc mà bạn không muốn làm, bạn dễ làm một cáchmiễn cưỡng cho xong rồi không đoái hoài gì đến nónữa. Nhưng nếu đó là một công việc bạn yêu thích,bạn sẽ dồn hết tâm sức cho nó nên kết quả thườngrất tốt, và khi làm xong bạn cảm thấy mãn nguyện.EQ cao được thể hiện ở tính kiên định, biết lắng nghengười khác và thấu hiểu họ, dũng cảm, linh hoạt; cònngười EQ thấp thường hay trách mắng người khác,hay chấp vặt, độc đoán, hồ nghi, chê trách, cản trởngười khác... Nhờ khả năng thấu cảm, người có EQcao thường dễ hòa nhập với mọi người, biết cư xửsao cho được cộng đồng chấp nhận và dễ thànhcông hơn.Đối với trẻ em, EQ càng quan trọng trong quá trìnhphát triển của nó. Thiếu bạn bè, sống thu mình, khóhòa nhập là một trong những nguyên nhân quantrọng dẫn đến thất bại học đường. Nhiều khi chỉ vìtính thích gây hấn, hay không thích chia sẻ cái mìnhcó với bạn bè mà trẻ bị bạn trong lớp tẩy chay, từ đóviệc học cũng sút đi. Trong tương lai, những trẻ EQthấp cũng khó tạo ra các mối quan hệ tốt để phát triểnsự nghiệp. Tình trạng thiếu xúc cảm còn có thể dẫnđến những chuyện tồi tệ hơn, chẳng hạn như phạmtội. Các vụ hành hạ người khác hay giết người hàngloạt là dẫn chứng của sự vô cảm.Theo tiến sĩ Nguyễn Công Khanh, ở nước Anh từngxảy ra một vụ hai đứa trẻ 8-9 tuổi gây ra cái chết củamột em bé. Hai trẻ này gặp em bé gần một siêu thịliền bắt đến một nơi vắng vẻ để hành hạ, sau đó tróivào đường ray cho xe lửa chạy qua. Sau đó, các nhàđiều tra phát hiện các hung thủ sống trong trại trẻ mồcôi. Chúng vẫn quen bắt các con vật về chơi, vặnchân, bẻ tay và thích thú với những tiếng kêu đauđớn của con vật. Các nhà tâm lý giải thích, do khôngđược sống trong môi trường xúc cảm nên những trẻnày không có khả năng thấu hiểu cảm giác của ngườikhác. Chứng kiến sự đau đớn quằn quại, trong khi trẻkhác thấy kinh sợ thì chúng lại sung sướng thích thú.Tình trạng không thấu cảm này cũng gặp ở nhiều đứatrẻ có hoàn cảnh bất hạnh như mồ côi, gia đình đổvỡ, bị bỏ rơi... Do không nhạy với tình cảm của ngườikhác, trẻ có thể làm họ đau khổ mà không thấy hốihận hay cắn rứt. Do đó, nguy cơ phạm tội sẽ cao.Làm sao để tăng chỉ số EQ?Cha mẹ cần nghe con nói để hiểu điều nó đang cảmnhận, và chia sẻ với nó. Chẳng hạn, trẻ buồn vì bạndành nhiều thời gian cho em nó, hãy bảo: Mẹ cũngbiết cảm giác khi em mình được đi chơi với bố mẹ ởcông viên còn bản thân thì không. Như vậy, trẻ vừacảm thấy được chia sẻ vừa hiểu rằng ai cũng trải quacảm xúc này và đã vượt qua.Nên giúp trẻ gọi tên cảm xúc của mình, xây dựng chonó vốn từ vựng cảm xúc như buồn, vui, giận, lo sợ...Có thể cho trẻ xem nhiều bức ảnh diễn tả các trạngthái cảm xúc khác nhau và giải thích. Nếu trẻ thấtvọng vì mất đồ chơi, đừng bảo nó là không sao đâu,đừng khóc mà hãy tận dụng cơ hội này dạy trẻ vềcác khái niệm về xúc cảm. Có thể hỏi: “Con buồn,đúng không?, và khơi gợi: Hôm trước bạn Tí mất đồchơi, bạn Tí cũng buồn như thế nhỉ?. Hãy hỏi nó cóthích đồ chơi ấy không, tại sao, như vậy con bạn sẽbộc lộ, miêu tả được cảm xúc của nó dưới nhiều gócđộ hơn.Mặt khác, nên để trẻ quan sát cảm xúc của ngườixung quanh, chẳng hạn như Hôm qua bà nội vui lắm,bà cười nhiều. Tại sao bà vui? Vì cu Tí biết nhườngđồ chơi cho em... hoặc: Cô Ba đang giận đấy, côcau mặt và không bế nựng cu Tí nữa. Tại sao cô giậnnhỉ? Vì cu Tí nghịch làm vỡ lọ hoa của cô mà khôngxin lỗi. Cô giận, Tí có buồn không?. Như vậy, trẻkhông chỉ nhận biết cảm xúc của người khác mà cònhiểu nguồn gốc những cảm xúc đó, cũng như ảnhhưởng của cảm xúc đó đến mọi người. Từ đó, trẻ sẽbiết điều chỉnh cảm xúc, hành vi của mình - một khảnăng rất cần thiết để thành công trong cuộc sống.Tiến sĩ Khanh khuyê ...