CÁP GIỚI (Kỳ 2)

Phân biệt:(1) Cần phân biệt với con Tắc kè, Cắt kè, Tò te hay rồng đất, có hình dáng như con trên nhưng nhỏ hơn, con đực có gờ gai lưng phát triển hơn concái. Sống ở bụi cây ven suối, bơi giỏi. Rồng đất tên khoa học Physygnathus cocincinus. (2) Khác với con Giác thiềm (Phrinosoma cornuta).Địa lý: Sống trong các hốc đá, hốc cây các miền núi rừng khe hốc nhà cao khắp nơi trong nước Việt Nam. Phần dùng làm thuốc: Dùng cả con còn đủ đuôi đã bỏ nội tạng, căng thẳng phẳng phơi sấy...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
CÁP GIỚI (Kỳ 2) CÁP GIỚI (Kỳ 2) Phân biệt: (1) Cần phân biệt với con Tắc kè, Cắt kè, Tò te hay rồng đất, có hìnhdáng như con trên nhưng nhỏ hơn, con đực có gờ gai lưng phát triển hơn concái. Sống ở bụi cây ven suối, bơi giỏi. Rồng đất tên khoa học Physygnathuscocincinus. (2) Khác với con Giác thiềm (Phrinosoma cornuta). Địa lý: Sống trong các hốc đá, hốc cây các miền núi rừng khe hốc nh à cao khắpnơi trong nước Việt Nam. Phần dùng làm thuốc: Dùng cả con còn đủ đuôi đã bỏ nội tạng, căngthẳng phẳng phơi sấy khô. Thường dùng chân trước đến chân sau dài 9,7cm,nếu nhỏ hơn kích thước trên thì thuộc vào loại bé. Cách bắt và nuôi. (1) Người ta thường lắng nghe nó kêu ở chỗ nào thì tìm bắt. a) Dùng tóc để bắt, thường về lúc chập tối người ta dùng gậy tre nhỏ,đầu gậy có buộc những nắm tóc, bó thành tụm tua tủa rồi luôn vào những hốctrên cây, Tắc kè tưởng là mồi (các loại sâu có cánh mỏng) liền nhảy ra vồ ăn,lúc đó kéo ra ngay thì sẽ bắt được. b) Dùng ánh sáng để bắt, vào khoảng 7-10 giờ tối, Tắc kè thường bò rakhỏi lỗ hang xuống dưới kiếm mồi, dùng đèn pin soi vào tắc kè sẽ nằm imnhanh nhanh ta tóm lấy cổ. c) Dùng móc sắt để bắt về mùa hè nóng nực, Tắc kè thường bò ra ngoàihốc để ngóng mát. Vì ban ngày chúng hay bị lóa mắt, cho nên nhanh nhẹndùng móc sắt móc vào hàm trên hay hàm dưới rồi lấy tay túm chặt lấy cổ bắtbỏ vào lồng. (2) Cách nuôi: a) Làm núi giả, tìm chỗ khô ráo, rồi lấy đá và gạch xây thành núi giảrỗng giữa. Núi giả gồm vách xung quanh và lồng rỗng có cửa vào. Làm váchnúi sau khi san bằng nền, dùng gạch xây thành vách cao 3m, rộng 2,3m, dài3m, trên vách có để những lỗ nhỏ cách mặt đất độ 1m, trên nóc có để một cửathông lên trên, bên một vách có một cửa sổ, một bên có cửa ra vào sau đó đắpđá ra ngoài có chất hồ cẩn thận ở những chỗ có lỗ thì vẫn chừa ra thành hangsâu. Sau khi xây xong bên ngoài chỉ trông thấy đá không thấy gạch. Cửa sổhang đều lấy thép vít lại, cửa ra vào cũng làm bằng lưới thép. Làm lòng núi cầnxây một hòn núi giả con, dài 1-7m, rộng 1m, một đầu xây nối liền với váchtường nóc núi giả. Chỗ cách đất 1m có chừa những lỗ nhỏ làm hang cho nó ở.Bốn chung quanh có chừa lối đi để tiện quan sát. b) Nuôi: Tắc kè thích ăn những côn trùng bộ cánh mỏng. Ban đêm dùngđèn dầu để những côn trùng tập trung cho Tắc kè bắt (Tắc kè không sợ ánhsáng lờ mờ). Nếu ăn không đủ no phải cho ăn mồi thêm. Nếu trong hang khôngđủ ẩm thì phải phun thêm nước vào cho đủ ẩm. Tối lúc lên đèn thắp đèn ở núigiả cho những sâu bọ có cánh bay vào để Tắc kè bắt ăn, nếu không đủ ta phảibắt thêm cho ăn từng bữa, ban ngày lóa mắt cho nên ít hoạt động. Bào chế: (1) Dùng búa đập đầu cho Tắc kè chết, từ bụng trở xuống buộc vào giácăng lấy dao con nhọn sắc, mổ từ đít lên đến hai chân trước, dùng giẻ sạchhoặc bông thấm cho sạch khô máu ở mình, không được rửa bằng nước, đồngthời móc vứt hai mắt đi vì mắt có chất độc, sau đó căng trên chiếc giá phơi haysấy khô. Giá gồm 1 thanh tre dọc hay hai thanh tre ngang, 2 thanh ngang đểcăng 4 chân. Sau khi căng lên giá thì dùng than để sấy khô. Cứ hai con kíchthước bằng nhau thì căng lên 1 giá (thường gọi là một đôi đực cái). Cách căngbụng có hai kiểu: - Nẹp kiểu bắt chéo dấu nhân: Một nẹp căng từ chân phảiphía trước chéo sang chân trái phía sau, một nẹp cho từ chân trái phía trướcnéo sang chân phải phía sau - Nẹp kiểu song song: Bụng chia làm hai phần.Phần trên ngực căng một nẹp rộng bản, hình chữ nhật, đặt gần phía hai chântrước. Phần dưới ngực một một nệp rộng bản, hình hơi bán nguyệt vì bụng thótdần, nẹp đặt gần hai chân sau. Một nẹp dài nhỏ, cứng hơn xuyên dưới các nẹpdọc theo xương sống, để khi sấy khô đuôi tắc kè khỏi bị cong. Các nẹp phảibằng cật tre gìa đã ngâm hoặc sấy để tránh mọt. Căng xong, hơ than củi hoặcsấy toàn thân từ từ, đến khô, khi toàn thân đã khô thì chúc đầu xuống, đuôichổng lên để chỉ sấy riêng đầu. Nhìn thấy khô, tay bóp thấy cứng là được. (2) Xung quanh mắt và con ngươi của Tắc kè có chất độc cho nên ngườita thường hay khoét bỏ mắt khi dùng, khi dùng bỏ vẩy trên đuôi, dưới bụng vàtrên thịt. Dùng rượu ngâm cho thấm rồi lấy lửa than rang cách 2 lần giấy chovàng khô, xong bỏ vào bình sứ treo trên góc nhà phía đông một đêm thì tácdụng trị bệnh tăng lên gấp đôi, nhưng đừng làm hư cái đuôi đi (Lôi Công). (3) Khi dùng đầu và chân phải rửa bỏ cái rêu của nó bên trong, nếukhông sạch được thì lấy sữa khô sao qua để d ùng hoặc sao mật (Nhật Hoa TửBản Thảo). (4) Khi dùng sao cho thật vàng, khi thử thì nướng cho thật chín, ngậmmột miếng trong miệng rồi chạy mà không thở dồn dập là loại thật. Thứ thuốcnày nên dùng vào hoàn tán thì hay hơn (Dụng Dược Pháp Tượng). Mô tả dược liệu: Cáp giới khô thường được mổ bụng bỏ ruột trong, tứchi và đầu ngực, dùng cạp tre căng ra, phần đuôi dùng giấy cột trên phiến tremỏng rộng, căng rộng ra từ đầu tới đuôi dài khoảng 21-32cm. Bộ xương vùngđầu rõ ràng, mắt lõm sâu. Vùng lưng sau khi tróc phiến vảy màu xám xanh làmlộ da dư thừa màu nâu, cột sống giữa và xương hai bên thể hiện dạng cạnhsống lưng lồi lên, tứ chi và phần đuôi nhăn teo nhiều, 5 ngón chân cứng congcó lỗ hút. Con nào có thịt trắng mùi thơm còn nguyên đuôi không sâu mọt làtốt. Không dùng con đã mất đuôi, hoặc đuôi bị chắp. Vì hiệu lực của Tắc kè làdo đuôi của nó. ...