Cây thuốc Đông y - BẠCH BIỂN ĐẬU

BẠCH BIỂN ĐẬU (白扁豆) Semen LablabTên khác: Đậu ván trắngTên khoa học: Lablab vulgaris Savi., họ Đậu (Fabaceae).Mô tả: Dây leo, dài 4-5m, sống nhiều năm nhưng thường chỉ trồng 1 năm. Thân hình trụ, hơi có lông. Lá kép, mọc so le, có 3 lá chét, lá chét hình trái xoan, hình thoi cụt đầu hoặc tù ở gốc, có mũi nhọn, ngắn, dài 5-8cm, rộng 3,5-6cm, mặt trên không lông, mặt dưới có ít lông ngắn, gân gốc 3, cuống lá kép có rãnh, dài 5-7cm, lá kèm rụng sớm, lá kèm nhỏ hình chỉ. Cụm hoa...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Cây thuốc Đông y - BẠCH BIỂN ĐẬU Cây thuốc Đông y - BẠCH BIỂN ĐẬU Bạch biển đậu Cây Bạch biển đậuBẠCH BIỂN ĐẬU (白扁豆)Semen LablabTên khác: Đậu ván trắngTên khoa học: Lablab vulgaris Savi., họ Đậu (Fabaceae).Mô tả: Dây leo, dài 4-5m, sống nhiều năm nhưng thường chỉ trồng 1 năm. Thân hình trụ,hơi có lông. Lá kép, mọc so le, có 3 lá chét, lá chét hình trái xoan, hình thoi cụt đầu hoặctù ở gốc, có mũi nhọn, ngắn, dài 5-8cm, rộng 3,5-6cm, mặt trên không lông, mặt dưới cóít lông ngắn, gân gốc 3, cuống lá kép có rãnh, dài 5-7cm, lá kèm rụng sớm, lá kèm nhỏhình chỉ. Cụm hoa hình chùm, mọc thẳng đứng ở kẽ lá hoặc đầu cành, trên cuống dài 15-25cm, gồm nhiều hoa mầu trắng, thơm.Hoa khá to, thơm, màu trắng hay tím xếp thànhchùm ở nách, mỗi mấu có 3 hoa. Quả đậu ngắn, rất dẹt dài 6cm và rộng 2cm, gốc thuônhẹp, đầu cụt nghiêng có mũi nhọn, cong, mầu lục nhạt, một mép sần sùi. Hạt 4-5 nằmngang, trắng, vàng, nâu hay đen tùy thứ, dài 8mm, rộng 5-6mm, có mồng ở mép.Mùa hoa vào tháng 4-5, mùa quả: tháng 9-10.Phân bố: Cây được trồng ở nhiều địa phương nước ta. Các tỉnh trồng nhiều là Bình Định,Bình Thuận, Đồng Nai, Sông Bé.Bộ phận dùng: Hạt già phơi khôThu hái: Hái hàng năm sau tiết bạch lộ, Quả thường chín vào tháng 9-10 và kéo dài đếnmùa đông.Tác dụng dược lý:+ Kháng vi sinh vật: 100% dịch chiết Bạch biển đậu có tác dụng ức chế khuẩn lỵ. Dùngdịch chiết chích cho chuột nhắt trắng cho thấy chất SK (Đa lựu) có tác dụng kháng lỵ độc(Trung Dược Dược Lý Độc Lý Dữ Lâm Sàng).+ Giải độc: Có tác dụng chống bị ngộ độc thức ăn mà sinh ra nôn mửa, dạ dày viêm cấpvà ruột viêm cấp tính. Giải độc rượu, trúng độc cá Nóc [Hà Đồn] (Trung Dược Dược LýĐộc Lý Dữ Lâm Sàng).Thành phần hoá học: carbohydrat (57%), protein (21%), lipid (2%), calci, phospho, sắt,vitamin B1, vitamin C...Công năng: Kiện tỳ, giải thử, hóa thấp, giải độcCông dụng: Chữa ỉa chảy, lỵ, viêm ruột, cảm nắng, ngộ độc rượu, cá nóc...Cách dùng, liều lượng: Ngày dùng 8-16g, dạng thuốc sắc hay thuốc bột.Bào Chế:+ Theo Trung Dược Đại Tự Điển: Lấy hạt Biển đậu có vỏ cứng , để nguyên cả vỏ, saochín, dùng. Có khi t ẩm vào nước sôi cho tróc vỏ, bỏ hết vỏ, dùng.+ Theo Việt Nam:- Thường dùng thứ hạt nguyên, có sống, khi bốc thuốc thang thì gĩa dập.- Dùng chín: Rửa, để ráo nước rồi sao qua cát để khỏi cháy, khi bốc thuốc thangBài thuốc:+ Trị lở ngứa: Biển đậu gĩa nát, đắp vào chổ vảy rụng (Trữu Hậu Phương).+ Trị thổ tả: Bạch biển đậu, Hương nhu mỗi thứ 40g, sắc với 6 chén nước còn lại 2 chénchia ra uống (Thiên Kim Phương).+Trị bụng đau, thổ tả vào mùa hè do nội thương thử thấp:Bạch biển đậu 12g, Hậu phác 8g, Hương nhu 12g. Sắc uống (Hương Nhu Tán - TháiBình Huệ Dân Hòa Tễ Cục Phương).Bạch biển đậu (sao) 30g, Chích thảo 16g, Hậu phác (sao gừng) 30g, Hương nhu 60g,Phục thần 30g. Tán bột, mỗi lần dùng 6g, sắc uống (Hương Nhu Thang - Hòa Tễ CụcPhương).+ Trị tiêu chảy do Tỳ hư: Đảng sâm, Bạch truật, Phục linh, Cam thảo mỗi thứ 1280g,Liên nhục, Ý dĩ nhân, Sa nhân, Cát cánh mỗi thứ 640g, Bạch biển đậu 960g, Tất cả tánbột, mỗi lần uống 12g, ngày 2-3 lần, uống với nước sắc Đại táo (Sâm Linh Bạch TruậtTán – Hòa Tễ Cục phương).+ Trị thổ tả vọp bẻ: Bạch biển đậu, tán bột uống với giấm (Phổ Tế phương).+ Trị tiểu đường, khát nước: Bạch biển đậu, ngâm nước, bỏ vỏ, nghiền nhỏ, trộn với mậtong và nước sắc của Thiên hoa phấn làm viên bằng hạt Ngô đồng, lấy kim bạc bọc ngo àilàm áo, mỗi lần uống 20-30 viên với nước sắc Thiên hoa phấn, ngày 2 lần. Cữ thức ănnóng, chiên xào, rượu, đàn bà. Sau đó dùng tiếp thuốc tư bổ thận (Nhân Tôn Đườngphương).+ Trị xích bạch đới: Bạch biển đậu sao tán bột, mỗi lần uống 8g, với nước cơm (VĩnhLoại Kiềm phương).+ Trị thai bị trệ vì uống lầm thuốc làm bụng đau:Bạch biển đậu sống, bỏ vỏ, tán bột,mỗi lần uống 1 thìa với nước cơm, có thể sắc uống (Vĩnh Loại Kiềm phương).+ Trị trúng độc Nhân ngôn, Thạch tín: Biển đậu sống tán, trộn lấy nước uống (Vĩnh LoạiKiềm phương).+ Trị sinh non (bán sản): Bạch biển đậu 20g, Bạch mao căn 30g, Bạch truật 8g, Bán hạ8g, Nhân sâm 8g, Sinh khương 20g, T ỳ bà diệp (bỏ lông) 8g. Tán bột, uống mỗi lần 8g(Bạch Biển Đậu Tán - Loại Chứng Phổ Tế Bản Sự Phương).+ Trúng độc các loại thịt chim: Biển đậu nghiền nhỏ uống với nước lạnh (Sự Lâm QuảngKý phương).+ Trị nôn mửa, lỵ, do thương thử: Bạch biển đậu 16g, Hoắc hương 8g. sắc uống, hoặcchỉ dùng 30 hạt Bạch biển đậu gĩa lấy nước uống cũng được (Biển Đậu Tán - KinhNghiệm Phương).+ Trị trúng độc của cá nóc, cá, cua, say rượu gây bụng đau, tiêu chảy: Bạch biển đậu 30hạt gĩa nát lấy nước uống (Kinh Nghiệm Phương).+ Giải các loại độc dược: Bạch biển đậu, tán bôt, ngày uống 2 lần mỗi lần 12g. (BạchBiển Đậu Tán – Thẩm Thị Tôn Sinh Thư).+ Trị máu thiếu, da vàng: Bạch biển đậu 12g, Bố chính sâm 12g, Hạt keo dậu 6g, Ho àisơn 12g, Mẫu lệ 6g, Ô tặc cốt 6g, Ý dĩ 6g. Sắc uống (Bạch Biển Đậu Thang - Y Phương ...