CHẬM PHÁT TRIỂN TÂM THẦN (Kỳ 3)

V. CHẨN ĐOÁN Theo DSM - III cần dựa trên 3 tiêu chuẩn chính: + Hoạt động trí tuệ dưới mức trung bình rõ rệt (IQ
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
CHẬM PHÁT TRIỂN TÂM THẦN (Kỳ 3) CHẬM PHÁT TRIỂN TÂM THẦN (Kỳ 3) V. CHẨN ĐOÁN Theo DSM - III cần dựa trên 3 tiêu chuẩn chính: + Hoạt động trí tuệ dưới mức trung bình rõ rệt (IQ < 70). + Có thể đưa đến hoặc phối hợp với các thiếu sót về khả năng thích ứng. + Khởi đầu trước 18 tuổi. Tuy nhiên tiêu chuẩn này còn thay đổi theo tập quán, trình độ phát triểnkinh tế xã hội, văn hoá, tính chất phức tạp của lao động. Theo Tổ chức Y tế thế giới (ICD10 - 1992): - Để chẩn đoán quyết định CPTTT phải có mức độ hoạt động trí tuệ suygiảm dẫn đến giảm khả năng thích ứng với yêu cầu hàng ngày của môi trường xãhội bình thường. - Các rối loạn tâm thần và cơ thể kết hợp có một ảnh hưởng lớn đến bệnhcảnh lâm sàng và việc sử dụng các kỹ năng sống. Vì thế mục chẩn đoán lựa chọnphải dựa trên đánh giá toàn bộ khả năng chứ không dựa trên một lĩnh vực đơn độccủa tật chứng hay kỹ năng. Các mức độ trí tuệ được dùng như một hướng dẫn vàkhông được áp dụng một cách cứng nhắc, các mục phân chia không thể chính xáctuyệt đối. Phải xác định bằng các test trí tuệ dành cho cá nhân đã được chuẩn hoátheo các tiêu chuẩn văn hoá địa phương đã được xác định và test này phải đượcchọn lọc thích hợp với mức độ hoạt động cá nhân. - Các thang đánh giá sự trưởng thành và thích ứng về mặt xã hội đượcchuẩn hoá theo địa phương phải được bổ sung thêm nếu có thông qua người thâncủa bệnh nhân (cha, me, anh, chị em...). VI. ĐIỀU TRỊ - Điều trị CPTTT là quá trình lâu dài và phức tạp, đòi hỏi sự quan tâm củagia đình, xã hội. Ngày nay điều trị chủ yếu là ngoại trú, tại các trung tâm y tế giáodục, các bệnh viện ban ngày... - Việc điều trị tại cộng đồng tạo điều kiện cho người bệnh phục hồi chứcnăng và tái thích ứng xã hội, tuy vậy khả năng phục hồi còn rất hạn chế, chỉ pháthuy được những tiềm năng còn sót lại, làm cho trẻ có những tiến bộ về vận động,ngôn ngữ... 1. Giáo dục liệu pháp: - Để trẻ có thể thích ứng một phần với xã hội việc giáo dục và điều trị chonhững đối tượng này nhằm đạt các yêu cầu: + Ổn định về tâm lý cho trẻ. + Phục hồi các rối loạn ngôn ngữ và các rối loạn vận động. + Thích nghi với môi trường sống tạo quan hệ với mọi người xung quanh. Nội dung giáo dục bao gồm: + Hướng dẫn các sinh hoạt hàng ngày như vệ sinh cá nhân, thu dọn nhàcửa, đi chợ, nấu ăn, lễ phép, giúp đỡ người khác... + Học văn hoá như đọc, viết, đếm, tính toán đơn giản... + Hướng nghiệp: như hướng dẫn cho bệnh nhân làm nghề thủ công, dệtchiếu, đan lát, làm đồ gốm... để góp phần tự nuôi sống bản thân, giảm bớt gánhnặng cho gia đình và xã hội, làm cho trẻ bớt mặc cảm về sự sống lệ thuộc củamình, tăng thêm niềm tin vào cuộc sống. Phương pháp giảng dạy chủ yếu là trực quan và phải được lặp lại nhiềulần. 2. Các phương pháp điều trị khác: - Tâm lý lệu pháp có vai trò quan trọng trong việc phục hồi cho trẻ CPTTTđược áp dụng cho cá nhân hay từng nhóm. Khi phát hiện trẻ có bất ổn về tâm lý(tự kỷ, lầm lì, kích động) thì liên hệ với gia đình để tìm hiểu thêm về hoàn cảnhsống, hướng dẫn gia đình phương pháp giáo dục đối xử với các em. Bên cạnh tâmlý liệu pháp cần sử dụng các trò chơi, hội hoạ, âm nhạc, hướng nghiệp... tuỳ theokhả năng và sở thích của từng em. + Hội hoạ kích thích sự phát triển trí tuệ và óc thẩm mỹ, các em được vẽtự do bằng màu trong căn phòng đẹp, thoải mái, thông qua tốc độ vẽ, đường nét,màu sắc, nội dung hình vẽ để ta có thể hiểu phần nào về cảm xúc, tình cảm trongtâm hồn trẻ. + Âm nhạc giúp trẻ có cảm xúc vui tươi, xoá đi sự buồn giầu, lo lắng,kích thích hưng phấn, lạc quan yêu đời. + Hướng nghiệp tạo cho các trẻ có một nghề đơn giản phù hợp với sởthích, sức khoẻ, hoàn cảnh kinh tế địa phương. - Thuốc: Việc điều trị CPTTT bằng thuốc chỉ đóng vai trò thứ yếu và chỉ làđiều trị triệu chứng: + Nếu trẻ có lo âu căng thẳng, sợ hãi, có thể dùng các thuốc bình thản: . Diazepam (Valium, Seduxen) 0,5mg/kg cân nặng/ngày. . Napoton (Chlodiazepoxide) 5 - 25mg tuỳ theo từng trẻ em và triệu chứng. + Đối với trẻ có trạng thái kích động, rối loạn hành vi tác phong, rối loạnkhí sắc ám ảnh có thể dùng các thuốc sau: . Thioridazine (Melleril) . Aminazin . Haloperidol liều lượng tuỳ theo tuổi và từng cá thể trẻ em. VII. PHÒNG BỆNH - Tuyên truyền phổ biến sâu rộng cho mọi người biết nguyên nhân gây raCPTTT. Cần phát triển ngành Di truyền học, tổ chức các phòng tư vấn tuyêntruyền cho các bà mẹ. - Làm tốt công tác bảo vệ bà mẹ và trẻ em, sinh đẻ có kế hoạch, các bà mẹlúc có thai nhất là 3 tháng đầu của thai nghén tránh bị nhiễm tia X quang. Khôngdùng thuốc bừa bãi, tránh các bệnh ...