Chăm sóc điều dưỡng nội (Tập 2): Phần 2

Nối tiếp phần 1, phần 2 của tài liệu "Chăm sóc điều dưỡng nội (Tập 2)" tiếp tục trình bày các nội dung chính sau: Chăm sóc bệnh nhân bị gút; Thăm khám lâm sàng bộ máy tiêu hóa; Chăm sóc bệnh nhân loét dạ dày tá tràng; Chăm sóc bệnh nhân xuất huyết tiêu hóa; Chăm sóc bệnh nhân xơ gan; Chăm sóc bệnh nhân viêm đường mật cấp;... Mời các bạn cùng tham khảo để nắm nội dung chi tiết.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Chăm sóc điều dưỡng nội (Tập 2): Phần 2 Bµi 12 CH¡M SãC BÖNH NH¢N BÞ GóTMôc tiªu1. M« t¶ ®−îc yÕu tè dÞch tÔ, chuyÓn ho¸ cña acid uric vµ triÖu chøng l©m sµng2. LËp ®−îc kÕ ho¹ch ch¨m sãc bÖnh nh©n bÞ gót3. ThÓ hiÖn ®−îc th¸i ®é ®óng khi ch¨m sãc bÖnh nh©n1. §¹I C¦¥NG − BÖnh hay gÆp ë tÇng líp ng−êi cã møc sèng cao, tØ lÖ ë mét sè n−íc ch©u ¢u kho¶ng 0,5% d©n sè, nam gÊp 10 lÇn so víi n÷. ë ViÖt Nam bÖnh gÆp ch−a nhiÒu song trong thËp niªn gÇn ®©y thÊy bÖnh t¨ng lªn râ. − Gót lµ mét bÖnh chuyÓn ho¸, ®Æc tr−ng lµ cã nh÷ng ®ît viªm khíp cÊp vµ cã hiÖn t−îng l¾ng ®äng natri urat trong c¸c tæ chøc, x¶y ra do t¨ng acid uric trong m¸u.1.1. Nguyªn nh©n vµ c¬ chÕ bÖnh sinh1.1.1. ChuyÓn ho¸ cña acid uric − Acid uric lµ s¶n phÈm tho¸i gi¸ng cña nucleotid cã base lµ purin. Cã 3 nguån cung cÊp acid uric: + Do tho¸i gi¸ng acid nucleic tõ thøc ¨n ®−a vµo + Do tho¸i gi¸ng acid nucleic tõ c¸c tÕ bµo bÞ chÕt + Do tæng hîp néi sinh vµ chuyÓn ho¸ purin trong c¬ thÓ nhê c¸c men ®Æc hiÖu − Acid uric ®−îc th¶i qua n−íc tiÓu 450-500 mg/ngµy vµ trong ph©n 200 mg /ngµy. Khi qua thËn, urat ®−îc cÇu thËn läc hoµn toµn, råi t¸i hÊp thu gÇn hoµn toµn ë èng l−în gÇn cuèi cïng ®−îc èng l−în xa bµi tiÕt. Trong ph©n, acid uric ®−îc c¸c vi khuÈn ph©n huû. − Nång ®é acid uric trong m¸u theo h»ng sè cña ng−êi ViÖt Nam lµ 45±10 mg/l (208-327 mol/l). Khi nång ®é > 70 mg/l (> 416,5 mol/l) ®−îc gäi lµ t¨ng acid uric m¸u 113 https://tieulun.hopto.org1.1.2. C¸c nguyªn nh©n lµm t¨ng acid uric m¸u − T¨ng s¶n xuÊt acid uric: dïng nhiÒu thÞt cã purin, t¨ng tho¸i gi¸ng nucleoprotein tÕ bµo, t¨ng tæng hîp purin néi sinh. − Gi¶m ®µo th¶i acid uric niÖu: gi¶m ®é läc cÇu thËn, gi¶m bµi tiÕt cña èng thËn. «i khi gi¶m ph©n hñy acid uric do vi khuÈn trong ph©n.1.1.3. C¬ chÕ bÖnh sinh Khi acid uric trong m¸u t¨ng cao, c¸c dÞch ®Òu b¶o hoµ natri urat vµ sÏx¶y ra hiÖn t−îng l¾ng ®äng urat ë mét sè tæ chøc, ®Æc biÖt lµ mµng ho¹t dÞchkhíp, sôn x−¬ng, g©n, tæ chøc d−íi da, nhu m« thËn vµ ®µi bÓ thËn... ë khíp, t¨ng acid uric m¸u l©u ngµy dÉn ®Õn h×nh thµnh c¸c h¹t t«phi vithÓ trong c¸c mµng ho¹t dÞch, lµm l¾ng ®äng natri urat ë sôn. C¸c vi tinh thÓacid uric cã thÓ xuÊt hiÖn trong dÞch khíp vµ khi ®¹t ®−îc mét l−îng nhÊt ®Þnhth× sÏ g©y viªm khíp vµ lµ biÓu hiÖn cña c¬n gót cÊp tÝnh. Trong khi gót, t¹ikhíp sÏ x¶y ra mét lo¹t ph¶n øng: c¸c b¹ch cÇu tËp trung ®Õn thùc bµo lµm gi¶iphãng c¸c lysozym, c¸c chÊt nµy g©y viªm; c¸c vi tinh thÓ cßn ho¹t ho¸ yÕu tèHageman dÉn ®Õn h×nh thµnh kallikrein vµ kinin cã vai trß g©y viªm khíp;ho¹t ho¸ c¸c bæ thÓ vµ plasminogen, dÉn ®Õn h×nh thµnh c¸c s¶n phÈm cuèicïng còng cã vai trß trong viªm khíp. Tõ khi t¨ng acid uric m¸u ®Õn c¬n gót ®Çu tiªn th−êng kho¶ng 20-30 n¨mvµ ng−êi ta thÊy 10-40% sè bÖnh nh©n gót cã c¬n ®au quÆn thËn c¶ tr−íc khiviªm khíp.1.2. Ph©n lo¹i c¸c héi chøng t¨ng acid uric m¸u vµ bÖnh gót1.2.1. Héi chøng t¨ng acid uric m¸u v« c¨n vµ bÖnh gót nguyªn ph¸t ThÓ nµy hay gÆp nhÊt chiÕm tíi 85% c¸c tr−êng hîp, cã tÝnh gia ®×nh vµ ditruyÒn do rèi lo¹n chuyÓn ho¸ purin.1.2.2. Héi chøng t¨ng acid uric m¸u vµ bÖnh gót rèi lo¹n men Nãi chung thÓ nµy hiÕm gÆp.1.2.3. Héi chøng t¨ng acid uric m¸u thø ph¸t Cã thÓ x¶y ra do suy thËn, trong mét sè bÖnh m¸u, bÖnh néi tiÕt...1.3. L©m sµng C¬n gót cÊp ®Çu tiªn th−êng xuÊt hiÖn ë løa tuæi 35-55, Ýt khi tr−íc 25 tuæihoÆc sau 65 tuæi. ë n÷ Ýt x¶y ra tr−íc tuæi m·n kinh, ë nam giíi nÕu x¶y ra ëtuæi cµng trÎ th× bÖnh cµng nÆng. §iÒu kiÖn thuËn lîi: nhiÒu khi kh«ng râ nh−ng cã thÓ x¶y ra sau b÷a ¨nnhiÒu thÞt r−îu, sau xóc c¶m m¹nh, sau chÊn th−¬ng kÓ c¶ vi chÊn th−¬ng (®igiµy chËt), sau nhiÔm khuÈn, dïng thuèc lîi tiÓu nh− thiazid...114 https://tieulun.hopto.org1.3.1. C¬n gót cÊp tÝnh XuÊt hiÖn ®ét ngét ban ®ªm, bÖnh nh©n thøc dËy v× ®au ë khíp, th−êng lµkhíp bµn ngãn ch©n c¸i (60-70%): khíp s−ng to, ®á, phï, c¨ng bãng, ®au d÷ déivµ ngµy cµng t¨ng vµ ch¹m nhÑ còng rÊt ®au; c¸c khíp kh¸c cã thÓ bÞ: cæ ch©n,gèi, bµn tay, cæ tay, khuûu. HiÕm thÊy ë khíp h¸ng, vai, cét sèng. Lóc ®Çu chØmét khíp sau cã thÓ bÞ nhiÒu khíp. C¬n kÐo dµi nhiÒu ngµy, th−êng 5-7 ngµy råi c¸c dÊu hiÖu viªm gi¶m dÇn.HÕt c¬n, khíp trë l¹i hoµn toµn b×nh th−êng. Trong c¬n cã thÓ cã sèt võa hoÆcnhÑ, tèc ®é l¾ng m¸u t¨ng, dÞch khíp thÊy b¹ch cÇu kho¶ng 5000/mm3 phÇn línlµ ®a nh©n, d−íi kÝnh hiÓn vi thÊy nhiÒu tinh thÓ natri urat. C¬n dÔ t¸i ph¸tkhi cã ®iÒu kiÖn thuËn lîi. Bªn c¹nh thÓ ®iÓn h×nh, còng cã thÓ tèi cÊp: khíp viªm s−ng tÊy d÷ déi,®au nhiÒu vµ thÓ nhÑ kÝn ®¸o, ®au Ýt dÔ bÞ bá qua.1.3.2. L¾ng ...