Chăm sóc sức khỏe phụ nữ (Bài 6)

Bài giảng phương pháp Chăm sóc sức khỏe phụ nữ . Nội dung bài 6 trình bày về Các dị tật bẩm sinh ở đường sinh dục. Tài liệu dành cho sinh viên khoa điều dưỡng tham khảo học tập mở mang kiến thức.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Chăm sóc sức khỏe phụ nữ (Bài 6) B μi 6 C¸c dÞ tËt bÈm sinh cña ®−êng sinh dôc n÷ Môc tiªu 1. M« t¶ ®−îc c¸c dÞ tËt bÈm sinh cña bé phËn sinh dôc n÷. 2. Tr×nh bμy ®−îc h−íng ®iÒu trÞ cña mét sè dÞ tËt bé phËn sinh dôc n÷. DÞ tËt bÈm sinh ®−êng sinh dôc n÷, cã thÓ gÆp ë ®−êng sinh dôc cao vμ ®−êng sinh dôc thÊp. §ã lμ kÕt qu¶ cña nh÷ng rèi lo¹n ë thêi kú ph¸t triÓn bμo thai vμ vÊn ®Ò ®iÒu trÞ th−êng lμ phÉu thuËt. 1. DÞ tËt bÈm sinh ë bé phËn sinh dôc thÊp 1.1. DÞ tËt ë ©m hé − DÞ tËt ë ©m hé th−êng hiÕm vμ nÕu cã th× phøc t¹p. − BiÓu hiÖn l©m sμng th−êng lμ: + ThiÓu s¶n ©m hé, kh«ng cã ©m hé, dÝnh c¸c m«i cña ©m hé. + ¢m hé nèi víi hËu m«n. + ¢m hé nèi trùc tiÕp víi lç niÖu ®¹o, th−êng kÕt hîp víi lç niÖu ®¹o bÞ lÖch. + DÞ d¹ng ©m vËt, ph× ®¹i ©m vËt. Cã thÓ do u buång trøng chÕ tiÕt néi tiÕt tè nam, hay do tuyÕn th−îng thËn. + L−ìng tÝnh − Nh×n chung dÞ tËt bÈm sinh ©m hé cã hai nhãm chÝnh, ®ã lμ: n÷ d¹ng nam hay nam d¹ng n÷. + N÷ d¹ng nam: ®ã lμ nh÷ng c¸ thÓ cã buång trøng, nh−ng cã nhiÒu hay Ýt nh÷ng tÝnh chÊt sinh dôc nam nh− lμ: ©m vËt to hay qu¸ to, hai m«i lín dÝnh nhau, hoÆc do niÖu ®¹o kÐo dμi dÉn ®Õn lç ®¸i bÞ l¹c chç. + Nam d¹ng n÷: ®ã lμ nh÷ng c¸ thÓ cã tinh hoμn, nh−ng cã nhiÒu hay Ýt nh÷ng tÝnh chÊt sinh dôc n÷ nh− lμ: d−¬ng vËt nhá, b×u d¸i teo cßn nhá nh− hai gi¶i x¬, lç ®¸i bÞ l¹c chç ë b×u d¹ng m«i lín. 70 a. Hoµn toµn kh«ng cã ®−êng sinh dôc trõ phÇn ba d−íi cña ©m ®¹o. VÉn cã thÓ giao hîp ®−îc song kh«ng cã kh¶ n¨ng cã thai ®−îc b. Hoµn toµn kh«ng cã ©m ®¹o. ChØ cã mét chç lâm nhÑ s¸t mµng trinh. Kh«ng thÓ giao hîp b×nh th−êng ®−îc c. ©m ®¹o cã v¸ch ng¨n (©m ®¹o kÐp) víi hai cæ tö cung, vÉn cã kh¶ n¨ng cã thai b×nh th−êng vµ ®Î ®−îc H×nh 18: DÞ tËt ©m ®¹o 1.2. DÞ tËt bÈm sinh ©m ®¹o Ng−êi ta ph©n biÖt cã hai lo¹i nh− sau: − Kh«ng cã ©m ®¹o: cã thÓ ®ã lμ héi chøng Rokitanski - Kuster. HoÆc do qu¸ s¶n tuyÕn th−îng thËn bÈm sinh. Cã khi lμ biÓu hiÖn cña tinh hoμn n÷ tÝnh, tr−êng hîp nμy sÏ kh«ng cã kinh. − V¸ch ng¨n ©m ®¹o: cã hai lo¹i th−êng gÆp: + V¸ch ng¨n däc ©m ®¹o, mét phÇn hay toμn thÓ. Khi gÆp tr−êng hîp nμy, cÇn kh¸m thªm ®Ó t×m c¸c dÞ tËt kh¸c n÷a. + V¸ch ng¨n ngang ©m ®¹o: lo¹i th−êng gÆp lμ kh«ng hoμn toμn, vÞ trÝ cña v¸ch ng¨n lμ ë phÇn ba gi÷a, v¸ch ng¨n th−êng th¼ng gãc víi trôc cña ©m ®¹o. §iÒu trÞ lμ phÉu thuËt c¾t bá v¸ch ng¨n, nÕu kh«ng sÏ g©y ®au khi giao hîp, mét ®«i khi g©y v« sinh. 1.3. Mμng trinh kh«ng cã lç 2. DÞ tËt bÈm sinh ë bé phËn sinh dôc cao ë bé phËn sinh dôc cao th−êng gÆp chñ yÕu lμ dÞ tËt sinh dôc tö cung. 2.1. DÞ tËt tö cung Th−êng ®ã lμ hËu qu¶ cña mét sù ngõng ph¸t triÓn mÇm sinh dôc trong bμo thai, th−êng x¶y ra vμo kho¶ng tõ tuÇn thø 7 ®Õn tuÇn thø 17 cña thai nghÐn. Tû lÖ m¾c bÖnh kho¶ng 0,5 - 3 %. 71 2.1.1. C¸c d¹ng bÊt th−êng ë tö cung − BÊt s¶n ë tö cung: sù bÊt s¶n cã thÓ x¶y ra ë hoμn toμn mét bªn tö cung, trªn l©m sμng chóng ta cã thÓ gÆp tö cung mét buång thùc sù, lo¹i nμy th−êng hiÕm, x¶y ra khi mét trong hai nöa cña tö cung bÞ bÊt s¶n. Trong tr−êng hîp nμy, chØ cã mét nöa tö cung, mét vßi trøng vμ mét thËn b×nh th−¬ng. Tuy nhiªn, thØnh tho¶ng ta còng cã thÓ gÆp phÝa bªn ®èi diÖn cã mét d¶i x¬ nhá, cã thÓ gÆp phÇn phô vμ èng dÉn trøng. − BÊt s¶n tö cung mét bªn, cã thÓ lμ kh«ng hoμn toμn, ®ã lμ tr−êng hîp tö cung hai buång, mét bªn ph¸t triÓn b×nh th−êng, mét bªn nhi tÝnh céng víi phÇn phô b×nh th−êng, bÖnh nh©n nμy cã thÓ cã thai vμ còng cã thÓ cã c¸c biÕn chøng cña thai nghÐn, nh− vì tö cung… − Tö cung hai sõng, hai cæ: tr−êng hîp nμy, hai cæ, hai th©n tö cung hoμn toμn ®éc lËp nhau. ¢m ®¹o cã thÓ lμ mét hay cã thÓ cã v¸ch ng¨n. − Tö cung hai sõng, mét cæ: tr−êng hîp nμy, chØ cã mét cæ, mét eo tö cung. Hai sõng cña tö cung cã thÓ b»ng nhau hoÆc kh«ng b»ng nhau. − Tö cung cã v¸ch ng¨n: tr−êng hîp nμy bªn ngoμi cña tö cung cã vÎ b×nh th−êng, nh−ng bªn trong buång cña tö cung réng ra, cã mét v¸ch ng¨n chia buång tö cung lμm hai phÇn. V¸ch ng¨n cã thÓ hoμn toμn (®Õn cæ tö cung) hoÆc kh«ng hoμn toμn (chØ ®Õn eo tö cung). DÞ d¹ng nμy, th−êng ®−îc ph¸t hiÖn khi chôp tö cung cã chuÈn bÞ. − Tö cung kÐm ph¸t triÓn: toμn bé tö cung kÐm ph¸t triÓn, cã kÝch th−íc nhá h¬n b×nh th−êng, ta cßn gäi lμ tö cung nhi tÝnh. (a) Tö cung ®«i (b) Tö cung hai sõng Cã hai tö cung, hai ...