Chăm sóc sức khỏe phụ nữ (Bài 7)

Bài giảng phương pháp Chăm sóc sức khỏe phụ nữ . Nội dung bài 7 trình bày về sa sinh dục. Tài liệu dành cho sinh viên khoa điều dưỡng tham khảo học tập mở mang kiến thức.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Chăm sóc sức khỏe phụ nữ (Bài 7) B μi 7 Sa sinh dôc Môc tiªu 1. Nãi ®−îc c¸ch sinh bÖnh vμ nguyªn nh©n cña sa sinh dôc. 2. ChÈn ®o¸n ®−îc sa sinh dôc. 3. Tr×nh bμy ®−îc ph−¬ng h−íng ®iÒu trÞ sa sinh dôc. 4. KÓ ®−îc 7 biÖn ph¸p dù phßng sa sinh dôc. 1. §¹i c−¬ng Sa sinh dôc cßn gäi lμ sa tö cung, nh−ng gäi sa sinh dôc th× ®óng h¬n, v× trong nhiÒu tr−êng hîp kh«ng nh÷ng chØ sa tö cung, mμ cßn sa c¶ thμnh tr−íc kÌm theo cã sa bμng quang vμ sa c¶ thμnh sau kÌm theo sa trùc trμng. Sa sinh dôc lμ mét bÖnh kh¸ phæ biÕn ë phô n÷ ViÖt Nam, nhÊt lμ phô n÷ n«ng th«n, trong løa tuæi 40 - 50 trë lªn chiÕm kho¶ng 8%. §©y lμ bÖnh kh«ng nguy hiÓm ®Õn tÝnh m¹ng, nh−ng ¶nh h−ëng nhiÒu ®Õn sinh ho¹t, lao ®éng, c«ng t¸c cña phô n÷. BÖnh th−êng gÆp ë nh÷ng ng−êi chöa ®Î nhiÒu, ®Î qu¸ sím, qu¸ dμy vμ nh÷ng lÇn ®Î tr−íc kh«ng an toμn. Ng−êi ch−a ®Î lÇn nμo, còng cã thÓ sa sinh dôc, nh−ng Ýt gÆp h¬n. 2. C¬ chÕ gi÷ tö cung kh«ng sa B×nh th−êng t− thÕ tö cung trong hè chËu lμ gËp tr−íc, th©n tö cung gËp víi cæ tö cung mét gãc 1000 - 1200, tö cung gËp víi trôc ©m ®¹o mét gãc 900. C¸c tæ chøc gi÷ cho tö cung ë t− thÕ b×nh th−êng lμ: − Tæ chøc c¬: c¸c c¬ hoμnh chËu h«ng: c¬ n©ng hËu m«n lμ quan träng nhÊt. − C¸c d©y ch»ng: d©y ch»ng tö cung - cïng, d©y ch»ng trßn, d©y ch»ng réng. − Tæ chøc liªn kÕt d−íi phóc m¹c vμ trªn c¬ n©ng hËu m«n… c¸c tæ chøc nμy kÕt hîp thμnh nh÷ng v¸ch rμng buéc c¸c t¹ng víi nhau, víi thμnh chËu, ®¸y chËu. HÖ thèng d©y ch»ng cã gi¸ trÞ t−¬ng ®èi. Quan träng nhÊt ®Ó gi÷ tö cung lμ c¸c v¸ch ©m ®¹o vμ tÇng sinh m«n. Do ©m ®¹o hîp víi tö cung gãc 900, nªn khi ®øng d−íi ¸p lùc trong æ bông, tö cung kh«ng nh÷ng kh«ng sa vμo ©m ®¹o, mμ cßn cã t¸c dông ®ãng kÝn hoμnh chËu, tÇng sinh m«n víi c¸c c¬, c¸c mμng c¬. 76 3. Nguyªn nh©n sa sinh dôc − Chöa ®Î nhiÒu lÇn, ®Î dμy, ®Î kh«ng an toμn, r¸ch tÇng sinh m«n kh«ng kh©u. − Lao ®éng qu¸ nÆng hay qu¸ sím sau ®Î, lμm ¸p lùc tö cung t¨ng lªn, khi c¸c tæ chøc ch−a trë l¹i b×nh th−êng, cßn yÕu. − Rèi lo¹n dinh d−ìng hoÆc ë ng−êi giμ, hÖ thèng d©y treo vμ n©ng ®ì yÕu. − Ngoμi ra, cßn do c¬ ®Þa bÈm sinh ë phô n÷ ch−a ®Î lÇn nμo. 4. TriÖu chøng vµ chÈn ®o¸n §Æc ®iÓm cña bÖnh lμ tiÕn triÓn rÊt chËm, cã thÓ tõ 5 ®Õn 10 n¨m. TriÖu chøng c¬ n¨ng , thùc thÓ nghÌo nμn. 4.1. TriÖu chøng c¬ n¨ng Tuú thuéc tõng ng−êi sa nhiÒu hay sa Ýt, sa l©u hay míi sa, sa ®¬n thuÇn hay phèi hîp. TriÖu chøng th−êng lμ khã chÞu, nÆng bông d−íi, ®¸i d¾t, ®¸i sãn, ®¸i kh«ng tù chñ, ®¹i tiÖn khã. Cã thÓ cã dÞch tiÕt ©m ®¹o bÊt th−êng, nÕu bÞ viªm nhiÔm. Sa sinh dôc cã thÓ mang thai b×nh th−êng, nh−ng dÔ s¶y vμ ®Î non. 4.2. TriÖu chøng thùc thÓ Cã 3 ®é sa sinh dôc: − Sa ®é I: + Sa thμnh tr−íc ©m ®¹o (kÌm theo sa bμng quang). + Sa thμnh sau ©m ®¹o (kÌm theo sa trùc trμng). + Cæ tö cung ë thÊp, nh−ng cßn ë trong ©m ®¹o, ch−a nh×n thÊy ë ngoμi. − Sa ®é II: + Sa thμnh tr−íc ©m ®¹o (kÌm theo sa bμng quang) + Sa thμnh sau (kÌm theo sa trùc trμng). + Cæ tö cung thËp thß ©m hé. − Sa ®é III: + Sa thμnh tr−íc ©m ®¹o (kÌm theo sa bμng quang) + Sa thμnh sau (kÌm theo sa trùc trμng). + Cæ tö cung sa h¼n ra ngoμi ©m hé. − CÇn chÈn ®o¸n ph©n biÖt: + Lén tö cung. + Cæ tö cung dμi, ph× ®¹i ®¬n thuÇn. 77 Tö cung tôt dÇn xuèng d−íi theo trôc cña ©m ®¹o, kÐo theo nã c¶ thµnh ©m ®¹o. VÒ ph−¬ng diÖn l©m sµng, sa cã thÓ thÊy ë bÊt kú møc ®é nµo, nh−ng th−êng ®−îc chia thµnh mét trong ba ®é §é I: Cæ tö cung n»m trong ©m ®¹o §é II: Cæ tö cung xuÊt hiÖn ngoµi ©m hé. C¸c m«i cæ tö cung xung huyÕt vµ bÞ loÐt Bµng quang §é III: Sa hoµn toµn Trong h×nh vÏ, tö cung bÞ gËp sau, ng−êi ta cã thÓ nhËn ra bê cña bµng quang. Còng cã thÓ gÆp c¶ sa trùc §−êng ®i trµng. §«i khi hiÖn t−îng nµy cßn cña Tö cung ®−îc gäi lµ sa t¹ng hoµn toµn niÖu qu¶n (Procidentia nghÜa lµ “mét phÇn cña c¬ thÓ tôt khái vÞ trÝ) H×nh 20: Ph©n ®é sa sinh dôc 5. §iÒu trÞ Sa sinh dôc ®iÒu trÞ chñ yÕu b»ng phÉu thuËt Sa sinh dôc ®é I ch−a cÇn ®iÒu trÞ Sa sinh dôc ®é II, ®é III cã triÖu chøng c¬ n¨ng míi phÉu thuËt. PhÉu thuËt chñ yÕu b»ng ®−êng ©m ®¹o, h¬n lμ b»ng ®−êng bông. PhÉu thuËt trong sa s ...