Chăn nuôi bò sinh sản - Chương 2

Chăn nuôi bò sinh sản. Tác giả. Nguyễn Xuân Trạch. Chương 2. Chăn nuôi bò cái sinh sản.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Chăn nuôi bò sinh sản - Chương 2 Ch-¬ng 2 ch¨n nu«i bß c¸i sinh s¶ni. gi¶i phÈu c¬ quan sinh dôc bß c¸i Bé m¸y sinh dôc cña bß c¸i tõ ngoµi vµo gåm cã ©m hé, ©m vËt, ©m ®¹o, tö cung,èng dÉn trøng vµ buång trøng (H×nh 2-1). NiÖu qu¶n ¢m ®¹o Tr. trµng Th©n T.cung Manh nang HËu m«n ¢m m«n Sõng tö cung Lç niÖu Buång trøng X-¬ng chËu Mµng treo lín Bãng ®¸i Loa kÌn Cæ tõ cung Vßi Falop H×nh 2-1: Gi¶i phÉu ®Þnh vÞ c¬ quan sinh dôc bß c¸i C¸c bé phËn bªn trong ®-êng sinh dôc cã ý nghÜa thùc tiÔn quan träng gåm: 1. ¢m ®¹o ¢m ®¹o cã chiÒu dµi tõ 24-30cm víi nhiÒu líp v¸ch c¬. C¸ch mÐp ©m hé 10 cm vÒphÝa trong däc theo ®¸y ©m ®¹o lµ èng dÉn n-íc tiÓu tõ bãng ®¸i, ®æ vµo trong ©m ®¹ogÇn tói thõa niÖu ®¹o. 2. Cæ tö cung Cæ tö cung lµ n¬i nèi gi÷a ©m ®¹o vµ tö cung (H×nh 2-2). Cæ tö cung cã kÝch th-íct¨ng cïng víi ®é tuæi, th-êng dµi tõ 3-10cm, ®-êng kÝnh tõ 1,5-6cm. Nã h¬i cøng h¬n sovíi c¸c bé phËn kh¸c cña c¬ quan sinh s¶n vµ th-êng ®-îc ®Þnh vÞ b»ng c¸ch sê nhÑ xungquanh vïng ®¸y chËu. VÞ trÝ cña cæ tö cung sÏ thay ®æi theo tuæi cña bß vµ giai ®o¹n cãchöa. §èi víi bß kh«ng cã chöa, ®Ó kh¸m cæ tö cung vµ c¸c phÇn cßn l¹i cña c¬ quan sinhs¶n kh«ng cÇn ph¶i ®-a tay vµo s©u qu¸ khuûu tay. ë bß t¬, cã thÓ cÇm ®-îc cæ tö cungkhi ®-a tay vµo s©u ®Õn cæ tay. Tuy nhiªn, nã cã thÓ bÞ kÐo ra khái tÇm tay víi do søc kÐocña khèi l-îng thai khi bß cã chöa. MiÖng Cæ tö cung ¢m NÕp gÊp ®¹o Manh nangvßng Th©n tö cung H×nh 2-2: CÊu tróc chi tiÕt cña sõng tö cung Cã mét ®-êng èng hÑp xuyªn qua gi÷a cæ tö cung. èng nµy cã d¹ng xo¾n vµ th-êngkhÐp chÆt. §-êng èng nµy hÐ më khi bß ®éng dôc vµ më réng khi bß ®Î. §iÓm b¾t ®Çucña ®-êng èng nµy ®-îc gäi lµ miÖng (lç) cæ tö cung. Nã nh« vµo phÝa trong ©m ®¹o t¹onªn manh nang. 3. Tö cung Tö cung bao gåm th©n vµ 2 sõng tö cung. Th©n tö cung dµi 2-3 cm sau ®ã t¸ch rathµnh 2 sõng. Khi sê kh¸m nã cã c¶m gi¸c dµi h¬n v× c¸c sõng ®-îc liªn kÕt víi nhau bëid©y ch»ng trong kho¶ng 12cm sau ®ã míi t¸ch lµm hai. Hai sõng tö cung dµi kho¶ng 35-40 cm, cã ®-êng kÝnh tõ 2 cm trë lªn. Sõng tö cung cã thµnh dµy, ®µn håi vµ cã nhiÒum¹ch m¸u ®Ó nu«i thai. 4. èng dÉn trøng èng dÉn trøng, hay vßi Fallop, dµi 20-25 cm víi ®-êng kÝnh kho¶ng 1-2 mm. Nãch¹y dµi tõ ®Çu mót cña sõng tö cung ®Õn phÇn loa kÌn høng trøng bao quanh buångtrøng. èng dÉn trøng rÊt khã ph¸t hiÖn khi sê kh¸m. Sù thô tinh ®-îc x¶y ra ë 1/3 phÝatrªn cña èng dÉn trøng. 5. Buång trøng Bß c¸i cã hai buång trøng h×nh tr¸i xoan, kÝch th-íc trung b×nh kho¶ng 4cm  3cm 1,5cm, thay ®æi tuú thuéc vµo tuæi vµ gièng. Buång trøng cã hai chøc n¨ng: ngo¹i tiÕt (s¶nsinh ra tÕ bµo trøng) vµ néi tiÕt (s¶n sinh ra c¸c hãc-m«n tham gia ®iÒu tiÕt ho¹t ®éng sinhs¶n cña bß). Buång trøng cã thÓ dÔ dµng sê thÊy däc theo phÝa bªn c¹nh sõng tö cung (th-êng cãh×nh d¸ng gièng qu¶ h¹ch). Nh÷ng ng-êi cã kinh nghiÖm cã kh¶ n¨ng ph¸t hiÖn c¸c cÊutróc trªn buång trøng (H×nh 2-3). Trøng ph¸t triÓn trong c¸c no·n bao (hay nang trøng)n»m trªn bÒ mÆt cña buång trøng. Lóc trøng s¾p rông, c¸c bao no·n rÊt mÒm vµ linh®éng, víi kÝch th-íc ®-êng kÝnh kho¶ng 2cm. No·n bao chÝn No·n bao ®ang Trøng rông ph¸t triÓn No·n bao vì M« ®Öm ThÓ vµng M¹ch qu¶n S¬ ®å 2-3: C¸c cÊu tróc cã thÓ cã trªn buång trøng Khi bao no·n vì trøng ®-îc th¶i ra, ®Ó l¹i mét hè lâm vµ nhanh chãng ®-îc lÊp ®Çyb»ng c¸c m«. Sau 3-5 ngµy c¸c m« nµy ph¸t triÓn h×nh thµnh thÓ vµng lµ n¬i sinh ra hãc-m«n progesteron.ii. ho¹t ®éng chu kú tÝnh 1. Sù thµnh thôc vÒ tÝnh Thµnh thôc sinh dôc lµ thêi ®iÓm con vËt b¾t ®Çu cã c¸c biÓu hiÖn ho¹t ®éng sinh dôc,cã hiÖn t-îng ®éng dôc vµ rông trøng. Trong thùc tÕ sù thµnh thôc tÝnh dôc ë bß xuÊt hiÖnsím h¬n rÊt nhiÒu so víi thµnh thôc vÒ thÓ vãc. ...