Chăn nuôi bò sinh sản - Chương 3

Chăn nuôi bò sinh sản. Tác giả. Nguyễn Xuân Trạch. Chương 3. chăm sóc và nuôi dưỡng bê
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Chăn nuôi bò sinh sản - Chương 3 Ch-¬ng 3 ch¨m sãc vµ nu«i d-ìng bªI. sù ph¸t triÓn cña bª 1. C¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn cña bª Giai ®o¹n bó s÷a Trong giai ®o¹n nµy bª sinh tr-ëng rÊt nhanh. Lóc ®Çu c¬ n¨ng tiªu ho¸ chñ yÕu lµd¹ mói khÕ. VÒ sau cïng víi sù tiÕp nhËn thøc ¨n thùc vËt t¨ng lªn d¹ cá ph¸t triÓn nhanhchãng. S÷a lµ thøc ¨n chÝnh cña bª vµ ®-îc thay thÕ dÇn b»ng c¸c lo¹i thøc ¨n thùc vËt.§Õn cuèi kú nµy thøc ¨n thùc vËt chiÕm chñ yÕu trong khÈu phÇn. Trong giai ®o¹n nu«i bª bó s÷a cÇn ®Æc biÖt chó ý ®Õn thêi kú s¬ sinh. Bª s¬ sinh cãmét sè ®Æc ®iÓm ®¸ng chó ý sau: - §iÒu kiÖn sèng cña c¬ thÓ hoµn toµn thay ®æi Tõ chç ë trong c¬ thÓ mÑ víi c¸c ®iÒu kiÖn sèng æn ®Þnh, t¸c ®éng cña c¸c yÕu tèngo¹i c¶nh chØ gi¸n tiÕp th«ng qua c¬ thÓ mÑ, dinh d-ìng vµ trao dæi chÊt th«ng qua m¸umÑ, sau khi sinh bª ph¶i chuyÓn sang tù dinh d-ìng, h« hÊp, tuÇn hoµn, ®iÒu tiÕt th©nnhiÖt, nhËn c¶m trùc tiÕp c¸c t¸c ®éng cña ngo¹i c¶nh vµ tù ph¶n øng víi c¸c t¸c ®éng ®ã.Thêi gian thÝch nghi cña bª víi c¸c ®iÒu kiÖn ngo¹i c¶nh ngoµi tö cung mÊt 7-10 ngµy. - Kh¶ n¨ng tù vÖ cßn thÊp Khi s¬ sinh hång cÇu nhiÒu, nh-ng b¹ch cÇu, ®Æc biÖt lµ b¹ch cÇu ®a nh©n trung tÝnhÝt, chØ sè A/G cao, gamma globulin vµ kh¸ng thÓ hÇu nh- kh«ng cã, chØ sau khi bó s÷a®Çu míi t¨ng lªn. C¬ chÕ dung d·i vËt l¹ cña gan ch-a cã. Kh¶ n¨ng ®iÒu tiÕt th©n nhiÖtkÐm. Do ®ã trong thêi kú nµy cÇn ph¶i cã nh÷ng biÖn ph¸p ®Æc biÖt ®Ó ®Ò phßng cho bªkhái bÞ bÖnh tËt vµ t¹o diÒu kiÖn ®Ó cho chóng ph¸t triÓn c¸c chøc n¨ng b¶o vÖ. Ph¶i chobª bó s÷a ®Çu ngay sau khi ®Î v× nã cã ý nghÜa hÕt søc quan träng: lµm t¨ng kh¸ng thÓcho c¬ thÓ, t¨ng vitamin A, t¨ng kh¶ n¨ng chèng bÖnh ®-êng tiªu ho¸ vµ t¨ng c-êng c¸cqu¸ tr×nh trao ®æi chÊt. - C¬ n¨ng tiªu ho¸ cßn rÊt yÕu Axit HCl träng d¹ khÕ lóc dÇu kh«ng cã, c¸c tuyÕn tiªu ho¸ ph¸t triÓn ch-a hoµnchØnh, chñ yÕu tiÕt c¸c men tiªu ho¸ s÷a, cßn ho¹t lùc cña c¸c men kh¸c thÊp. D¹ cá vµc¸c chøc n¨ng tiªu ho¸ thøc ¨n thùc vËt ch-a ph¸t triÓn (lóc s¬ sinh d¹ cá chØ b»ng 1/2 d¹mói khÕ). b. Thêi kú sau cai s÷a Thêi kú nµy ®-îc tÝnh tõ khi cai s÷a ®Õn khi thµnh thôc vÒ tÝnh (10-12 th¸ng tuæi).Trong giai ®o¹n nµy bª cã t¨ng träng cao khi nu«i d-ìng b»ng thøc ¨n tthùc vËt. TuyÕnsinh dôc, tuyÕn s÷a b¾t ®Çu ph¸t triÓn. ChÝnh v× vËy ®Ó lµm tèt c«ng t¸c båi dôc cã ®Þnhh-íng cho bª nghÐ cÇn ph¶i b¾t ®Çu tõ thêi kú nµy. 3. Thêi kú ph¸t dôc §©y lµ thêi kú tõ khi b¾t ®Çu xuÊt hiÖn ®éng dôc ®Õn khi ®Î løa ®Çu tiªn ë bß c¸i t¬vµ b¾t ®Çu lÊy tinh á bª ®ùc. Trong trong giai ®o¹n nµy bª lín nhanh vÒ tÇm vãc, c¸c c¬quan sinh dôc vµ sinh s¶n ph¸t triÓn m¹nh ®Ó chuÈn bÞ phèi gièng vµ sinh ®Î, ®Æc biÖt lµtuyÕn s÷a. C¸c h-íng s¶n xuÊt kh¸c nhau ®-îc h×nh thµnh trong giai ®o¹n nµy. Do vËy mµc¸ch nu«i d-ìng ch¨m sãc tèt hay xÊu sÏ cã ¶nh h-ëng m¹nh ®Õn kh¶ n¨ng s¶n xuÊt vµsinh s¶n vÒ sau. 2. Quy luËt ph¸t triÓn kh«ng ®ång ®Òu cña bª a. C¬ quan tiªu ho¸ Lóc s¬ sinh c¸c d¹ tr-íc rÊt nhá, chøng tá sù ph¸t triÓn chËm cña chóng trong giai®o¹n tö cung. Tr¸i l¹i, d¹ mói khÕ cã tèc ®é sinh tr-ëng tuyÖt ®èi còng nh- t-¬ng ®èi ®Òucao trong giai ®o¹n tö cung. Sau khi sinh sù ph¸t triÓn ng-îc l¹i h¼n; d¹ tr-íc t¨ngkho¶ng 100-120 lÇn, trong khi ®ã d¹ khÕ chØ t¨ng 4-8 lÇn. Trong 1-2 th¸ng tuæi ®Çu d¹ khÕ t¨ng tr-ëng rÊt nhanh vµ tuú thuéc vµo l-îng s÷anhiÒu hay Ýt. L-îng s÷a cµng nhiÒu th× d¹ khÕ ph¸t triÓn cµng nhanh. Th¸ng thø 3-4 d¹ dµy tr-íc ph¸t triÓn m¹nh vµ còng tuú thuéc vµo lo¹i thøc ¨n. TËp¨n thøc ¨n th« sím, nhiÒu th× d¹ cá ph¸t triÓn cµng nhanh. Sù thay ®æi t-¬ng ®ãi gi÷a d¹ cá vµ d¹ khÕ qua c¸c tuÇn tuæi cña bªn nh- sau: Tuæi bª Tû lÖ d¹ cá/d¹ khÕ S¬ sinh 1/2 6 tuÇn tuæi 2/3 8 tuÇn tuæi 3/2 10-12 tuÇn 2/1 TuÇn thø 5-9 hµm l-îng axit bÐo ë d¹ cá vµ d¹ tæ ong ®· gièng nh- ë bß lín, nh-ngë d¹ l¸ s¸ch vµ mói khÕ l¹i Ýt, ®Õn manh trµng míi xuÊt hiÖn. b. ThÓ vãc ThÓ vãc chñ yÕu lµ do hÖ x-¬ng vµ c¬ t¹o nªn. Trong thêi kú trong tö cung m«x-¬ng cã c-êng ®é ph¸t triÓn m¹nh nhÊt, cßn sau khi s¬ sinh tèc ®é ph¸t triÓn cña m«x-¬ng gi¶m xuèng nh-ng m« c¬ l¹i t¨ng. VÝ dô, tõ s¬ sinh ®Õn 18 th¸ng tuæi thÓ träng bªlang tr¾ng ®en t¨ng 16 lÇn, khèi l-îng x-¬ng t¨ng 8,7 lÇn, cßn c¬ t¨ng 18,6 lÇn. C¸c phÇnkh¸c nhau cña m« x-¬ng còng cã ®Æc ®iÓm ph¸t triÓn riªng. Tr-íc khi sinh x-¬ng ngo¹ivi ph¸t triÓn m¹nh h¬n x-¬ng trôc lµm cho bª ph¸t triÓn chiÒu cao vµ chiÒu réng, nh-ngchiÒu dµi ch-a ph¸t triÓn. Ng-îc l¹i sau khi sinh hÖ x-¬ng trôc ph¸t triÓn m¹nh lµm choc¬ thÓ dµi ra. M« c¬ ph¸t triÓn m¹nh ë 12-14 th¸ng tuæi ®Çu. Sau ®ã c-êng ®é sinh tr-ëng vµ t¨ngträng tuyÖt ®èi cña m« c¬ gi¶m. M« mì ®-îc tÝch luü trong c¬ thÓ ë ®é tuæi muénh¬n. c. Trao ®æi chÊt C¬ thÓ non cã c-ê ...