Chăn nuôi bò sinh sản - Chương 6

Chăn nuôi bò sinh sản. Tác giả. Nguyễn Xuân Trạch. Chương 6. Cấy truyền phôi.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Chăn nuôi bò sinh sản - Chương 6 Ch-¬ng 6 cÊy truyÒn ph«i CÊy truyÒn ph«i lµ mét kü thuËt lÊy ph«i tõ ®-êng sinh dôc cña mét bß c¸i (con choph«i) vµ cÊy vµo ®-êng sinh dôc cña bß c¸i kh¸c (con nhËn ph«i) ®Ó ë ®ã qu¸ tr×nh ph¸t triÓncña thai ®-îc hoµn thµnh. §Ó khai th¸c tiÒm n¨ng di truyÒn v-ît tréi cña nh÷ng con bß c¸itèt cÇn ph¶i thu ®-îc cµng nhiÒu ph«i cµng tèt tõ nh÷ng con c¸i ®ã ®Ó sau ®ã b»ng viÖc södông kü thuËt cÊy truyÒn ph«i cho nh÷ng con bß c¸i kh¸c (cã tiÒm n¨ng di truyÒn thÊph¬n) nh»m nh©n nhanh nh÷ng c¸ thÓ cã gi¸ trÞ di truyÒn cao. Do ®ã c«ng nghÖ cÊy chuyÒnph«i th-êng ®i kÌm víi kü thuËt g©y siªu bµi no·n (g©y rông nhiÒu trøng).i. Lîi Ých cña g©y siªu bµi no·n vµ cÊy truyÒn ph«i Khi kÕt hîp víi g©y siªu bµi no·n cña con cho ph«i th× c«ng nghÖ cÊy truyÒn ph«icã nh÷ng øng dông nh- sau: T¨ng sè ®êi con cña nh÷ng bß c¸i cã tiÒm n¨ng di truyÒn v-ît tréi. T¨ng tèc ®é kiÓm tra ®êi sau. Gi¶m kho¶ng c¸ch thÕ hÖ b»ng c¸ch g©y rông nhiÒu trøng cña nh÷ng bß c¸i hËu bÞtr-íc lóc thµnh thôc vÒ tÝnh vµ cÊy ph«i cho nh÷ng con nhËn ®· tr-ëng thµnh. §iÒu nµy cãthÓ lµm t¨ng tèc ®é tiÕn bé di truyÒn. VËn chuyÓn ph«i tõ n-íc nµy sang n-íc kh¸c do ®ã cã thÓ kh¾c phôc ®-îc c¸cvÊn ®Ò l©y truyÒn bÖnh tËt vµ gi¶m thêi gian kiÓm dÞch. §iÒu nµy còng lo¹i bá stress vµgi¸ vËn chuyÓn gia sóc sèng. T¹o bª sinh ®«i. Cã thÓ thu ph«i tõ nh÷ng bß c¸i cã tiÒm n¨ng di truyÒn cao nh-ng kh«ng cã kh¶n¨ng duy tr× qu¸ tr×nh cã chöa b×nh th-êng.  CÊy truyÒn ph«i lµ mét c«ng cô nghiªn cøu trong mét sè ngµnh khoa häc nh-sinh lý, ph«i thai häc, miÔn dÞch sinh s¶n, di truyÒn häc, thó y, v.v.ii. C«ng nghÖ ph«i vµ cÊy truyÒn ph«i C«ng nghÖ cÊy truyÒn ph«i bao gåm nh÷ng c«ng ®o¹n sau ®©y: 1. Chän bß cho vµ bß nhËn ph«i a. Chän bß cho ph«i V× c«ng nghÖ cÊy truyÒn ph«i lµ ®Ó khai th¸c tèi ®a tiÒm n¨ng di truyÒn cña nh÷ngcon c¸i cã tiÒm n¨ng di truyÒn cao, cho nªn viÖc chän bß cho ph«i rÊt quan träng. Bß c¸icho ph«i ph¶i ®-îc chän tõ ®µn h¹t nh©n, cã nguån gèc vµ lý lÞch râ rµng, cã kh¶ n¨ngsinh s¶n tèt. C¸c chØ tiªu sinh s¶n chÝnh ®-îc quan t©m lµ sè l-îng, chÊt l-îng ph«i còngnh- c-êng ®é khai th¸c ph«i tõ con bß ®ã. b. Chän bß nhËn ph«i Bß nhËn ph«i lµ nh÷ng con “mang thai hé”, cho nªn khi chän lµm con nhËn ph«ikh«ng cÇn c¨n cø vµo phÈm gièng hay n¨ng suÊt cña b¶n th©n con bß ®ã. Bß nhËn ph«ichØ ¶nh h-ëng ®Õn viÖc tiÕp nhËn ph«i, mang thai mµ kh«ng ®ãng gãp vµo kiÓu di truyÒncña ®êi con. V× vËy chØ cÇn chän nh÷ng con ®¹t c¸c yªu cÇu sau ®©y: §Î Ýt nhÊt 2 th¸ng tr-íc ®ã (bß c¸i ®· sinh s¶n) hay bß t¬. §ñ tr-ëng thµnh vµ c¬ thÓ ®ñ lín. Do ®ã cÇn ph¶i biÕt gièng vµ lo¹i ph«i sÏ ®-îccÊy ®Ó nã cã kh¶ n¨ng mang thai ®Õn lóc ®Î vµ ®Î b×nh th-êng. Kh«ng cã bÖnh tËt. Sinh tr-ëng, ph¸t triÓn vµ sinh lý sinh s¶n b×nh th-êng. Tr-íc khi ®-a vµo sö dông, bß cho ph«i vµ bß nhËn ph«i ph¶i ®-îc nu«i d-ìng vµch¨m sãc tèt, ph¶i theo dâi Ýt nhÊt hai chu kú ®éng dôc. 2. S¶n xuÊt ph«i a. G©y siªu bµi no·n S¶n xuÊt ph«i tøc lµ t¹o ra sè l-îng ph«i lín nhÊt cã thÓ ®-îc tõ mét con bß c¸itrong mét kú khai th¸c, trong mét n¨m hay trong mét ®êi cña nã. Muèn vËy, ta ph¶i g©ycho nã rông nhiÒu trøng th«ng qua viÖc sö dông mét sè hocm«n nh- FSH hay PMSG södông riªng biÖt hay kÕt hîp víi PGF2 hoÆc HCG. §iÒu quan träng lµ ph¶i sê kh¸m buång trøng cña bß cho ph«i mét ngµy tr-íc khib¾t ®Çu tiÕn hµnh g©y rông nhiÒu trøng ®Ó ®¶m b¶o ch¾c ch¾n sù cã mÆt cña thÓ vµng v×mét sè gia sóc, mÆc dÇu cã biÓu hiÖn ®éng dôc, nh-ng kh«ng rông trøng. HiÖn t-îng nµyphæ biÕn ë bß Bos indicus h¬n so víi ë bß Bos taurus. G©y rông nhiÒu trøng ë nh÷ng giasóc kÐm nh- thÕ sÏ dÉn ®Õn kh«ng rông trøng, tû lÖ thu ph«i kÐm vµ chÊt l-îng ph«i kÐm. Th«ng th-êng ng-êi ta tiªm d-íi da hoÆc tiªm b¾p PMSG hay FSH ®Ó t¨ng c-êngsù ph¸t triÓn cña nhiÒu no·n bao. Sau ®ã vµi ngµy l¹i tiªm LH hoÆc HCG ®Ó lµm chonh÷ng no·n bao nµy rông trøng. Tuy nhiªn LH hay HCG cã thÓ kh«ng cÇn thiÕt ®èi víibß tr-ëng thµnh. C¸c ph-¬ng ph¸p g©y siªu bµi no·n cã thÓ tãm t¾t nh- ë b¶ng 6-1. Ph¶n øng kh¸c nhau cña bß ®èi víi g©y rông nhiÒu trøng b»ng FSH phô thuéc vµo c¸cyÕu tè di truyÒn vµ m«i tr-êng, ®Æc biÖt lµ chÕ ®é dinh d-ìng. LÞch tiªm FSH ®Ó g©y rôngnhiÒu trøng ®· ®-îc thèng nhÊt lµ 8 lÇn tiªm víi liÒu gi¶m dÇn trong thêi gian 4 ngµy. C¸clÇn tiªm c¸ch nhau 12 giê vµo thêi gian 6-8 giê s¸ng vµ 6-8 giê chiÒu ®Òu cã kÕt qu¶ nh-nhau. B¶ng 6-1: LiÒu l-îng gonadotropin ®Ó g©y siªu bµi no·n KÝch thÝch KÝch thÝch no·n bao rông trøng Lo¹i Ngµy gia sóc chu kú PMSG hay FSH HCG hay LH (IU) (mg) (IU) ...