Chật đi để được rộng hơn

Bi kịch của những thị dân bây giờ là bị gián đoạn quá lâu mối lương duyên với thiên nhiên. Ai có điều kiện gắn kết để gần hơn một chút, người đó hạnh phúc hơn một chút. Chật đi để được rộng hơn là một triết lý sống giản dị nhưng vô cùng ý nghĩa. Chùa Giác Minh ở quê, tôi gọi là chùa nhà. Vì hễ rằm là mẹ tôi vào đó thắp nhang. Gia đình có tang chế thì sư Minh Nhã trụ trì chùa tụng niệm giúp. Đầu năm mùng một thì sau khi cúng kiếng...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Chật đi để được rộng hơn Chật đi để được rộng hơnBi kịch của những thị dân bây giờ là bị gián đoạn quá lâu mối lương duyên với thiênnhiên. Ai có điều kiện gắn kết để gần hơn một chút, người đó hạnh phúc hơn mộtchút. Chật đi để được rộng hơn là một triết lý sống giản dị nhưng vô cùng ý nghĩa.Chùa Giác Minh ở quê, tôi gọi là chùa nhà. Vì hễ rằm là mẹ tôi vào đó thắp nhang. Giađình có tang chế thì sư Minh Nhã trụ trì chùa tụng niệm giúp. Đầu năm mùng một thì saukhi cúng kiếng gia tiên xong, bà tôi sẽ dắt cả nhà qua đó lạy Phật. Có chuyện sửa chữaxây cất gì thì sư trụ trì cậy nhờ ba tôi.Còn tôi, tôi làm bạn với cô Phước, người lo chuyện bếp núc, hoa quả, nhang đèn trongđó. Tôi có đi nhiều chùa, nhưng ít thấy nơi nào chùa vừa có sư thầy lại vừa có người lophật sự là nữ giới như ở chùa nhà mình. Tôi không rành lắm chuyện này nhưng thấy dânquanh vùng hết thảy đều kính trọng sư thầy và thành tâm khi đến đây.Khuôn viên chùa rất rộng, sau chùa có một thửa ruộng để trồng đồ hàng bông. Cô Phướcrất chịu khó nên thửa ruộng này lúc nào nhìn cũng thích mắt. Cải xanh một luống, đậubắp một luống, rồi rau muống rau lang. Ở bìa ruộng, cô trồng một luống vạn thọ. Gần tết,cô trồng cả huệ trắng… Phía trước chùa là một hàng cây giã tỵ, thân cây hai người ômmới giáp, toả bóng mát rượi cả sân chùa. Khác những ngôi chùa thông thường, chùa nhàcủa tôi không có cây bồ đề nào, khuôn viên rộng rãi trồng toàn cây ăn trái. Mít, xoài, ổi,bưởi, cam quýt gì cũng có. Có cả phượng, mùa hè rực lên một góc chùa cùng tiếng laoxao của đám trẻ nhỏ vào chơi. Sư Minh Nhã không hề la rầy chúng, có khi còn lấy câyhái ổi hái me hay lấy trái cây trên bàn thờ Phật phát thêm cho chúng nữa.Hồi nhỏ, tôi hay chui lỗ chó trốn qua chùa chơi với cô Phước, thường ngang qua một cáicốc nhỏ xíu mà không biết để làm gì. Sau này lớn lên thì biết đó là nơi ở của sư thầyMinh Nhã, cỏ lan đến tận thềm cốc. Sư không cho cô Phước dọn cỏ và trả lời câu hỏi củatôi vì sao sư lại ở trong cái cốc chật chội như thế trong khi khuôn viên chùa thì quá rộng.Câu trả lời của sư khiến tôi suy nghĩ đến tận bây giờ, và, rất nhiều lần thấm thía cái sựhơn thua trong đời từ ý niệm rộng chật của vị sư già đáng kính ấy: Ừ thì, mình mà ở rộngthì cỏ sẽ ở chật, con à!Có thể chiếu theo các quy định về diện tích xây dựng tối thiểu của Nhà nước thì biết đượclà để sống ổn con người ta cần ở trong một ngôi nhà với diện tích tối thiểu là bao nhiêu.Nhưng tôi không tin lắm về con số đó. Tôi vẫn nghĩ rằng, khái niệm rộng chật luôn mangý nghĩa chủ quan gắn liền với quan niệm tri túc của mỗi người.Sư trụ trì đáng kính của tôi có thể đúng. Nếu một người chịu chật đi một tí thì nhất địnhcó bên thứ hai được hưởng thụ thêm một khoảng không gian nữa, kể cả cỏ. Chợt nhớ hồixưa đi học, đứa bạn thân hay giận hờn của tôi vẫn hay lấy phấn kẻ một vạch ngăn chiabàn ghế mỗi khi hai đứa có chuyện bất hoà. Trò trẻ con ấy những tưởng chỉ có trẻ conmới làm, nhưng không, người lớn chúng ta mới là đối tượng thực thi hành động hẹp hòiđể tự giam hãm mình rất triệt để. Từng ngôi nhà tường cao cổng kín cứ mọc lên. Ai cókhuôn viên đất rộng thì dứt khoát phải xây cái hàng rào thật chắc chắn. Thành phố mỗingày mỗi chặt cứng những tế bào riêng lẻ, mất hết những mối liên kết (mà nhà vănNguyễn Ngọc Tư gọi đó là hang động!) Sư của tôi thực ra đâu có cảm thấy chật chội gì,thân xác ông chỉ cần một cái cốc đủ để mưa gió nắng nôi không tạt vào, còn lại, hồn víaông vẫn sống cùng, thênh thang cùng hết thảy cỏ cây, hoa trái trong chùa rồi còn gì.Tôi có một anh bạn gọi là thân nhưng anh em chỉ gặp nhau ở quán càphê, quán nhậu làchủ yếu. Một lần tình cờ, có việc buộc phải ghé nhà anh, tôi ngỡ ngàng ân hận là saomình không ghé nơi này sớm hơn. Vì một cây khế.Hình ảnh một cây khế mơn mởn sống chan hoà giữa ngôi nhà khiến tôi thích thú vô cùng.Cây khế ngoài sân, cây khế trong vườn hoặc một loại cây gì đó ở những khoảng xanhđệm thì tôi đã thấy nhiều. Nhưng một cây khế cao to tồn tại điềm nhiên trong nhà nhưmột cái bàn một cái tủ thì tôi mới thấy. Trong niềm vui thích khó lý giải, tôi muốn hỏianh nhiều câu hỏi lắm, kiểu như là nuôi một cây khế thì có giống nuôi một con ngườikhông? Anh trồng cây khế ở đây thì anh có sinh thêm một đứa con nữa? Rằng một ngàyanh sẽ cho khế ăn mấy lần. Cây khế có khi nào đọc thơ cho anh nghe không. Thậm chí,tôi còn nghĩ ra một thiên tình sử đẫm lệ cho cô gái thiệt là xinh đẹp hoá thân vào cây khếngày ngày dậy sớm chuẩn bị đồ ăn sáng cho anh (và thức ăn luôn được một cái lồng bànbằng tre đậy lại)… ấy là vì tính tôi hay mơ màng, kể ra ở đây chứ hôm ấy tôi không dámhỏi anh như thế. Anh mà trả lời có thì làm sao tôi chạy cho kịp khỏi nhà.Thực tế ở đây, kiến trúc sư đã tư vấn anh nhường cho cây khế một phần diện tích. Để mỗisáng sớm, khi ngồi dưới gốc khế nhâm nhi tách càphê [không biết có phải của cô gái từcây khế lách người đi ra chuẩn bị cho anh hay không] hay mỗi khi trăng lên, ánh trăng vẽhoa lên mặt ...