Chất lượng lợi nhuận của các công ty niêm yết trên sàn chứng khoán Việt Nam giai đoạn 2007-2013

Bài nghiên cứu dựa trên dữ liệu của 190 công ty niêm yết tại Việt Nam giai đoạn 2007-2013 đã cho thấy trong lợi nhuận được công bố gồm bốn thành phần, gồm thành phần tiền và thành phần dồn tích của năm trước, thành phần tiền và thành phần dồn tích phát sinh trong năm nay. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng thành phần dồn tích thường chiếm tỉ trọng thấp và kém bền vững hơn thành phần tiền trong lợi nhuận công bố.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Chất lượng lợi nhuận của các công ty niêm yết trên sàn chứng khoán Việt Nam giai đoạn 2007-2013 Chất lượng lợi nhuận . . .<br /> <br /> CHẤT LƯỢNG LỢI NHUẬN CỦA CÁC CÔNG TY NIÊM YẾT<br /> TRÊN SÀN CHỨNG KHOÁN VIỆT NAM<br /> GIAI ĐOẠN 2007 - 2013<br /> Trương Kỳ Quang* , Nguyễn Thị Diễm Hiền**<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Bài nghiên cứu dựa trên dữ liệu của 190 công ty niêm yết tại Việt Nam giai đoạn 2007-2013<br /> đã cho thấy trong lợi nhuận được công bố gồm bốn thành phần, gồm thành phần tiền và thành phần<br /> dồn tích của năm trước, thành phần tiền và thành phần dồn tích phát sinh trong năm nay. Nghiên<br /> cứu cũng chỉ ra rằng thành phần dồn tích thường chiếm tỉ trọng thấp và kém bền vững hơn thành<br /> phần tiền trong lợi nhuận công bố. Dựa trên kết quả này, chúng ta có thể đánh giá thành phần tiền<br /> và thành phần dồn tích để xem xét tính ổn định và bền vững của lợi nhuận. Bên cạnh đó, bài viết<br /> cũng cho thấy các yếu tố mang tính chất đặc thù của công ty sẽ tác động khác nhau tới sự bền vững<br /> của thành phần tiền và thành phần dồn tích. Ngoài ra, mức độ bền vững của hai nhân tố này trong<br /> lợi nhuận còn phụ thuộc vào điều kiện kinh tế, điều kiện thị trường như GDP, lạm phát, lãi suất.<br /> Từ khóa: công ty niêm yết, chất lượng lợi nhuận, doanh nghiệp, dồn tích, tiền.<br /> <br /> EARNINGS QUALITY OF LISTED COMPANIES IN VIET NAM STOCK<br /> EXCHANGE PERIOD 2007-2013<br /> ABSTRACT<br /> In the process of researching 190 listed companies in Vietnam in period 2007-2013, the<br /> study shows the earnings announced consisted of four components: the accruals and cash flow<br /> remained from last year; the accruals and cash flow arising in this year. The study has also pointed<br /> out the component of the accruals is low and less persistent than cash flow in earnings announced.<br /> As a result, we can evaluate the stability and persistence of earnings by basing on study about cash<br /> flow and accruals. Besides, the study also shows the specific nature of the industry, companies have<br /> different effect on the sustainability of the cash flow composition and accruals. Furthermore, the<br /> persistence of two factors in earnings depends on economic conditions, market conditions such as<br /> GDP, inflation, interest rates.<br /> Keyword: accruals, cash flow, earnings quality, listed companies.<br /> <br /> * Khoa Tài chính - Ngân hàng, Trường ĐH Kinh tế - Luật, ĐHQG TPHCM,<br /> Email: truongkyquang.uel@gmail.com<br /> ** Khoa TCNH, Trường ĐH Kinh tế - Luật, ĐHQG TPHCM. Email: hienntd@uel.edu.vn<br /> <br /> 41<br /> <br /> Tạp chí Kinh tế - Kỹ thuật<br /> <br /> 1. Đặt vấn đề<br /> Các nhà đầu tư chuyên nghiệp tập trung<br /> phần lớn nguồn lực để phân tích báo cáo tài<br /> chính của nhiều công ty khác nhau để ra quyết<br /> định đầu tư, các chủ nợ đánh giá việc cho vay<br /> thông qua chỉ số trên báo cáo tài chính, khách<br /> hàng xem xét báo cáo tài chính để tìm ra đối<br /> tác hoạt động hiệu quả... Vì vậy, báo cáo tài<br /> chính đòi hỏi phải được kiểm toán từ một<br /> đơn vị độc lập. Tuy nhiên, việc kiểm toán chỉ<br /> mang tính chất thời điểm và nhằm mục đích<br /> kiểm tra xem báo cáo tài chính có đạt được<br /> được sự khách quan, trung thực và tuân thủ<br /> chuẩn mực kế toán hay không mà không quan<br /> tâm đến tính bền vững của lợi nhuận theo thời<br /> gian. Do đó, nếu nhà đầu tư chỉ xem xét đến<br /> khía cạnh số lượng của lợi nhuận là chưa đầy<br /> đủ mà cần phải quan tâm đến chất lượng của<br /> khoản lợi nhuận đó, nghĩa là họ cần xem xét<br /> lợi nhuận được công ty công bố có tính bền<br /> vững, ổn định và xuất phát từ hoạt động kinh<br /> doanh của công ty, hay nó chỉ là những con<br /> số được làm đẹp bởi những thủ thuật kế toán<br /> tinh vi?<br /> Xuất phát từ những lý do trên, bài nghiên<br /> cứu nhằm đánh giá chất lượng lợi nhuận được<br /> công bố và tính bền vững của những thành<br /> phần chứa trong lợi nhuận. Cụ thể, bài viết<br /> nghiên cứu ba vấn đề: thứ nhất, trong lợi<br /> nhuận công bố, thành phần tiền và thành phần<br /> dồn tích thành phần nào nên chiếm tỉ trọng lớn<br /> hơn? Thứ hai, việc sử dụng lợi nhuận trong<br /> quá khứ liệu có hữu ích để dự báo lợi nhuận<br /> tương lai? Thứ ba, thành phần tiền và thành<br /> phần dồn tích, thành phần nào bền vững hơn?<br /> 2. Một số nghiên cứu có liên quan<br /> Nghiên cứu của Kamarudin và Ismail<br /> (2014) xem xét các tính chất của chất lượng<br /> lợi nhuận và các cách thức đo lường, đã nhấn<br /> mạnh rằng chất lượng lợi nhuận rất quan<br /> <br /> trọng đối với người sử dụng thông tin tài<br /> chính vì chất lượng là thông tin cơ bản và ưu<br /> việt giúp nhà đầu tư và các bên liên quan đưa<br /> ra quyết định đánh giá về hiệu quả hoạt động<br /> lâu dài của công ty tốt hơn. Dưới quan điểm<br /> đầu tư, chất lượng lợi nhuận kém sẽ dẫn đến<br /> các quyết định sai lầm của nhà đầu tư trong<br /> việc phân bổ nguồn lực vào công ty (Myers,<br /> Myers.J, Omer, 2003). Chất lượng lợi nhuận<br /> cao sẽ tăng hấp dẫn của nhà đầu tư bên ngoài<br /> đối với cổ phiếu và tăng tính thanh khoản<br /> của thị trường (Young và Guenther, 2003),<br /> giảm chi phí sử dụng nợ (Salvato và Moores,<br /> 2010), giảm chi phí sử dụng vốn (Leuz và<br /> Verrecchia, 2000; Salvato và Moores, 2010)<br /> và khuyến khích thị trường phân bổ nguồn<br /> lực hiệu quả (Biddle, Hila ...