Chế độ hưu trí Việt Nam

Hưu trí là chế độ cơ bản nhất trong 5 chế độ của hệ thống BHXH, đượcquy định tại Mục 4 chương III Luật BHXH từ Điều 49 đến Điều 62, bao gồmcác quy định về đối tượng áp dụng, điều kiện hưởng lương hưu, mức lươnghưu hàng tháng và trợ cấp một lần khi nghỉ hưu, điều chỉnh lương hưu; về điềukiện và mức hưởng BHXH một lần; về bảo lưu thời gian đóng BHXH; và mứctiền lương, tiền công tháng đóng BHXH để tính lương hưu, trợ cấp một lần; vềđiều chỉnh tiền lương, tiền công đã đóng...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Chế độ hưu trí Việt Nam Chế độ hưu trí Việt Nam I. TỔNG QUAN VỀ CHẾ ĐỘ HƯU TRÍ 1. 1. Khái niệm. Hưu trí là chế độ cơ bản nhất trong 5 chế độ của hệ thống BHXH, đượcquy định tại Mục 4 chương III Luật BHXH từ Điều 49 đến Điều 62, bao gồmcác quy định về đối tượng áp dụng, điều kiện hưởng lương hưu, mức lươnghưu hàng tháng và trợ cấp một lần khi nghỉ hưu, điều chỉnh lương hưu; về điềukiện và mức hưởng BHXH một lần; về bảo lưu thời gian đóng BHXH; và mứctiền lương, tiền công tháng đóng BHXH để tính lương hưu, trợ cấp một lần; vềđiều chỉnh tiền lương, tiền công đã đóng BHXH và tạm dừng hưởng lương hưuhàng tháng. Theo nghĩa chung nhất thì Chế độ hưu trí được hiểu là “chế độ bảo hiểmxã hội đảm bảo thu nhập cho người hết tuổi lao động hoặc không còn tham giaquan hệ lao động nữa”. Còn dưới góc độ pháp luật, chế độ bảo hiểm hưu trí là tổng hợp các quyphạm pháp luật quy định về các điều kiện và mức trợ cấp cho những ngườitham gia BHXH, khi đã hết tuổi lao động hoặc không còn tham gia lao động. Với quy định trong Luật BHXH, về cơ bản chế độ hưu trí đảm bảo tínhkế thừa của các quy định trước đây và không có những thay đổi lớn như: Điềukiện về tuổi được nghỉ hưu (cả đối với trường hợp nghỉ hưu do suy giảm khảnăng lao động), mức lương hưu hàng tháng. Do vậy, chế độ hưu trí nhìn chungđảm bảo tương quan về lương hưu của người nghỉ hưu trước và sau khi thựchiện Luật BHXH, không tạo nên sự chênh lệch lương hưu giữa những người Chế độ hưu trí Việt Namnghỉ hưu có cùng tuổi nghỉ hưu, cùng điều kiện làm việc và cùng thời gian đóngBHXH, đảm bảo công bằng trong hưởng thụ.1.2 Tầm quan trọng của BH hưu trí. a. Khía cạnh xã hội Trong hệ thống BHXH bảo hiểm hưu trí là chế độ dành cho những ngườikhông còn tham gia quan hệ lao động nữa vì vậy chế độ này rất cần thiết vàkhông thể thiếu được bởi bất cứ người lao động nào cũng đến lúc hết tuổi laođộng nhưng họ vẫn có nhu cầu đảm bảo cuộc sống và lương hưu của họ lànguồn thu nhập chính của họ lúc này. Được hưởng trợ cấp khi về hưu là mộttrong những mục đích, động lực cơ bản để người lao động tham gia quan hệBHXH.Sở dĩ, chế độ bảo hiểm hưu trí giữ vị trí quan trọng vì đó không chỉ là vấn đềquan tâm của người lao động khi tham gia quan hệ bảo hiểm mà còn do hầu hếtmọi người tham gia đều là đối tượng của bảo hiểm hưu trí. Nếu như các chế độBHXH chỉ áp dụng cho một số đối tượng lao động nhất định như chế độ tai nạnlao động, bênh nghề nghiệp chỉ áp dụng đối với những người bị tai nạn lao độnghoặc bị mắc bệnh nghề nghiệp. Chế độ hưu trí áp dụng cho hầu hết những đốitượng tham gia BHXH ngoại trừ trường hợp họ không may mắn chết khi làmviệc còn lại những người tham gia BHXH khi hết tuổi đều được hưởng. theoDự báo Dân số của Liên hợp quốc (2002) về dân số Việt Nam đến năm 2050, tỷlệ người già (trên 60 tuổi) sẽ chiếm khoảng 25% dân số và tỷ lệ phụ thuộc củadân số già là 42% Chế độ hưu trí Việt Nam Hơn nữa phần lớn phí đóng vào BHXH đều dành cho việc chi trả chế độbảo hiểm hưu trí. Trong số 20% quỹ lương mà người lao động và người sửdụng lao động đóng góp vào BHXH thì có tới 16% dành cho chế độ hưu trí và tửtuất trong đó chủ yếu dành cho chế độ hưu trí. Trong thời gian tới tỷ lệ hưu trítử tuất tiếp tục tăng chiếm khoảng 22%tổng số lương. Hơn nữa thời gianhưởng chế độ này thường lâu dài nên nó ảnh hưởng đến người lao động nhiềuhơn so với các chế độ BHXH khác. Vì thế chế độ bảo hiểm hưu trí đã góp phầncùng với chế độ BHXH khác tạo nên ý nghĩa của BHXH nói chung trên cácphương diện kinh tế, chính trị, xã hội và pháp lý. Đối với người lao động là kếtquả tích luỹ trong suốt quá trình làm việc, sau khi về hưu họ thấy yên tâm trongcuộc sống là chỗ dựa tinh thần giúp họ không thấy mặc cảm là gánh nặng chogia đình và xã hội.b. Khía cạnh pháp lý Tổ chức lao động quốc tê (ILO) đã thông qua Công ước số 102 năm 1952quy định những quy phạm tối thiểu về an sinh xã hội trong đó khuyến nghị cácquốc gia thành viên phải thực hiện ít nhất 3 trong 9 chế độ được quy định trongcông ước, trong đó có chế độ bảo hiểm hưu trí. Điều này chứng tỏ bảo hiểmhưu trí luôn được ILO, chính phủ các nước cũng như người lao động hết sứcquan tâm.Bảo hiểm xã hội là một trong những chính sách xã hội lớn của Đảng và Nhànước ta. Từ bản Hiến pháp đầu tiên năm 1946 đến các Hiến pháp sau này đềukhẳng định quyền hưởng bảo hiểm xã hội của người lao động. Trên cơ sở đó,Quốc hội, Chính phủ và Bộ Lao động- TBXH đã ban hành nhiều văn bản quyphạm pháp luật về bảo hiểm xã hội, đồng thời sửa đổi, bổ sung cho phù hợp vớitừng thời kỳ phát triển của đất nước. Đặc biệt, khi Bộ luật Lao động đượcQuốc hội khoá IX thông qua ngày 23/6/1994 và có hiệu lực thi hành từ 1/1/1995, Chế độ hưu trí Việt Namtrong đó có một chương (Chương XII) quy định về bảo hiểm xã hội Chính phủcũ ...