Chiếu sáng và kiến trúc

Chiếu sáng và kiến trúc.Ánh sáng là một yếu tố không tách rời của kiến trúc, làm tăng giá trị của công trình kiến trúc ở cả khía cạnh công năng và thẩm mỹ. Vấn đề ánh sáng và chiếu sáng luôn quan hệ chặt chẽ với các thành phần kiến trúc liên quan như tường, mái, cửa…
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Chiếu sáng và kiến trúcChiếu sáng và kiến trúcÁnh sáng là một yếu tố không tách rời của kiến trúc, làm tăng giá trị của côngtrình kiến trúc ở cả khía cạnh công năng và thẩm mỹ.Vấn đề ánh sáng và chiếu sáng luôn quan hệ chặt chẽ với các thành phần kiến trúcliên quan như tường, mái, cửa… Thiết kế chiếu sáng cũng không thể tách rời hoàntoàn với thiết kế kiến trúc, nội thất. Một công trình tốt đồng nghĩa với việc có mộthệ thống chiếu sáng tốt – cả chiếu sáng tự nhiên và chiếu sáng nhân tạo. Những hệ kết cấu mái tạo nên hiệu ứng bóng đổ khi ánh nắng chiếu vĐón ánh sáng trờiÁnh sáng mặt trời là món quà vô giá thiên nhiên ban tặng cho trái đất và conngười. Trước khi con người tạo ra được những nguồn sáng nhân tạo, thì nguồnsáng dành cho con người và chiếu sáng cho công trình kiến trúc hoàn toàn phụthuộc vào thiên nhiên, đó là nguồn sáng mặt trời. Việc khai thác nguồn sáng tựnhiên, nguồn sáng mặt trời để chiếu sáng cho công trình là một điều vô cùng quantrọng. Công trình kiến trúc sẽ không còn ý nghĩa nếu không khai thác được côngnăng của nó (ở, sinh hoạt, làm việc…), mà để con người có thể hoạt động đượctrong công trình kiến trúc nhất thiết phải có ánh sáng.Ở một góc khác, ánh sáng tự nhiên (ánh sáng mặt trời) có chất lượng cao nhất (sovới các loại ánh sáng nhân tạo), tốt nhất cho sức khoẻ và thị giác con người, tạonăng suất làm việc, lao động cao. Ánh sáng tự nhiên làm tâm lý con người thoảimái, phấn khởi; và cũng thư thái, bình yên. Ánh sáng tự nhiên còn có ý nghĩa quantrọng cho thế giới tự nhiên, môi trường thiên nhiên (cây cối, động vật) mà mộtphần cũng gắn liền với cuộc sống và sự làm việc của con người.1. Các giải pháp kiến trúc khai thác ánh sáng tự nhiênTheo tiêu chuẩn Việt Nam, trong nhà ở và công trình công cộng phải có chiếu sángtự nhiên để đảm bảo sự làm việc và hoạt động bình thường của người và cácphương tiện vận chuyển. Chiếu sáng trong nhà ở và công trình công cộng đượcphân chia như sau:– Chiếu sáng trên– Chiếu sáng bên– Chiếu sáng hỗn hợp (bao gồm cả chiếu sáng bên và chiếu sáng trên)Theo sự phân chia đó, có các giải pháp kiến trúc tương ứng; đó là khai thác ánhsáng qua các hệ kết cấu bao che ở bên (tường, vách, cửa); và khai thác ánh sáng từmái. Tất cả các bộ phận kiến trúc này ngoài nhiệm vụ bao che, tạo hình kiến trúc,tạo thông thoáng còn có nhiệm vụ cực kỳ quan trọng là đón ánh sáng trời vào trongcông trình. Khi thiết kế, kiến trúc sư phải nắm được tương quan và tính toán để đạtyêu cầu trên mọi phương diện: công năng, thẩm mỹ kiến trúc, kinh tế.Trong những trường hợp có những mâu thuẫn thì yếu tố công năng – cụ thể ở đâylà chiếu sáng, phải được ưu tiên hơn các yếu tố khác. Không thể vì một hoặc vài ôcửa có kích thước “đẹp” nhưng lại thiếu sáng. Hoặc ngược lại, không thể vì mộtmặt tiền “đẹp” toàn kính mà lại đón nắng, gây chói sáng. Với hệ thống cửa nóichung – một dạng kết cấu bao che có cơ chế đóng mở linh hoạt, giải pháp chiếusáng tự nhiên thường song hành với giải pháp thông gió tự nhiên. Giảm bớt sự chói sáng cho hành lang bằng bức “rèm hoa đá” ở công trình Dinh Thống Nhất (Tp.HCM).2. Các giải pháp vật liệuThực ra, giải pháp vật liệu cũng là một phần của giải pháp kiến trúc, có sự gắn bóhữu cơ với giải pháp kiến trúc. Sử dụng các loại vật liệu có thể chủ động khai tháchay điều chỉnh nguồn sáng chính là điều cốt lõi của giải pháp này. Để khai thácnguồn sáng, tức là cho ánh sáng đi vào nơi cần đến, vật liệu cần thiết là các dạngvật liệu cho phép ánh sáng đi qua; mà phổ biến nhất là kính. Kính trắng – trong chophép ánh sáng đi qua gần đạt mức 100%.Một số loại vật liệu khác cũng được sử dụng thay kính là các loại tấm nhựa, có thểtrong suốt hoặc mờ, có thể có màu, tuỳ loại. Vật liệu kính và các loại tấm nhựatrong có tác dụng ngăn kín, và vẫn khai thác được ánh sáng tự nhiên. Tuy nhiên,trong một số trường hợp cần thiết có kết cấu bao che mang tính chất bảo vệ, cầnánh sáng mà vẫn cần thông thoáng, thì có thể sử dụng các loại nan chớp, hệ lam,gạch lỗ, tường hoa…3. Chắn sáng và lọc sángKhai thác ánh sáng tự nhiên là điều cần thiết, song không phải lúc nào cũng cần tớiánh sáng tự nhiên một cách… tự nhiên. Có một số chỗ, một số thời điểm ta khôngcần hoặc phải giảm bớt cường độ sáng của ánh sáng tự nhiên. Nói một cách khác làphải có giải pháp điều chỉnh, điều hoà ánh sáng tự nhiên để có độ sáng cần thiếttương ứng với hoạt động của con người trong không gian đó, phù hợp với các thờiđiểm.Ở trong các không gian sinh hoạt và làm việc của con người, ánh sáng tự nhiênkhông nên nhận từ hướng chiếu trực tiếp của mặt trời; vì khi đó sẽ gây cảm giácthừa sáng, chói loá, khó chịu. Giải pháp quy hoạch – kiến trúc nên ưu tiên cáchướng chính của công trình, các hướng khai thác ánh sáng (chính) cho không giansinh hoạt và làm việc là hướng bắc ...