Người già vùng núi đá Mèo Vạc quê của Páo kể: Thuở hồng hoang, ông Chày sinh ra bầu trời, bà Chày sinh ra mặt đất. Bầu trời thì tròn, mặt đất thì vuông. Bầu trời nhỏ hơn mặt đất, mặt đất lại phẳng phiu. Ông Chày mới bảo bà Chày co mặt đất lại cho vừa bầu trời nên mặt đất lồi lõm thành sông, suối, núi, đồi, bình nguyên... Rồi sau đó ông Chày bà Chày mới sinh ra con người. Thuở hoang sơ con người chưa phân thành đàn ông đàn bà và sống an hành, vui...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Chợ Tình Cuối Mùa Xuânvietmessenger.com Sương Nguyệt Minh Chợ Tình Cuối Mùa XuânNgười già vùng núi đá Mèo Vạc quê của Páo kể: Thuở hồng hoang, ông Chày sinh ra bầutrời, bà Chày sinh ra mặt đất. Bầu trời thì tròn, mặt đất thì vuông. Bầu trời nhỏ hơn mặt đất,mặt đất lại phẳng phiu. Ông Chày mới bảo bà Chày co mặt đất lại cho vừa bầu trời nên mặtđất lồi lõm thành sông, suối, núi, đồi, bình nguyên... Rồi sau đó ông Chày bà Chày mới sinhra con người.Thuở hoang sơ con người chưa phân thành đàn ông đàn bà và sống an hành, vui vẻ, sungsướng lắm. Sung sướng là bởi cây mọc từ kẽ đá um tùm rậm rạp, rừng đầy hoa quả, núiđầy chim muông, cầm thú; loài người không phải lam làm mà cũng có ăn. Sướng quá, loàingười đâm ra lười nhác, không có đam mê, chẳng có khát vọng, cuộc sống vô cùng buồn tẻvà chán ngắt. Ông Chày bà Chày vén mây nhìn xuống thấy thế bỗng ghen tức với sự sungsướng của loài người và chán ngán với cuộc sống tẻ nhạt của họ. Ông Chày bà Chày bènsai thần xuống phân mỗi người thành hai nửa, một nửa nặn nên đàn ông, một nửa nặnthành đàn bà rồi ném mỗi người đi một nơi... Từ đó, người Mông của Páo luôn luôn sốngtrong cô đơn, sợ cô đơn nên làm cuộc hành trình đi tìm lại cái nửa kia của mình. Người ởMèo Vạc tìm cái nửa của mình ở Đồng Văn, người ở Lũng La tìm đến Lũng Pàn, người ởSơn Vỹ tìm về Mã Pì Lèng... Người nào may mắn tìm một lần đã thấy ngay cái nửa củamình khớp vào vừa chằn chặn thì sung sướng hạnh phúc. Người nào không may, tìm mộtlần không thấy, hai, ba lần không thấy, bốn lần mới thấy hoặc tệ hại hơn là không bao giờtìm được cái nửa của mình đành phải ở với cái nửa của người khác. Nửa của người khácnên lúc nào cũng cong vênh, không khớp, khổ lắm. Sau, ông Chày bà Chày nghĩ lại thì đãmuộn, đành làm một cái chợ tình để những cái nửa ở chân trời góc núi ấy tìm lại, khớp lạivới nhau, gặp nhau. Vậy là thành chợ tình.Chợ tình người già kể là chuyện thần thoại nhưng nghe như huyền thoại. Chợ tình có từ baogiờ không ai biết rõ, Páo lớn lên đã thấy cha đi chợ tình, đi mải miết, đi say mê. Ông nội bảo,ngày bà nội còn sống, bà cũng đi chợ tình. Mẹ Páo thì bảo: Ai cũng như bà nội, như chamày thì lấy đất đâu họp chợ.Năm tháng thời gian trôi nhanh như bóng câu qua cửa sổ. Páo lớn nhanh như cây trẩu ở hồinhà, khoẻ khoắn như cây sa mộc bên cổng đá, Páo cũng như bà nội, như cha, Páo lại đichợ tình.Chợ tình mà ông Chày bà Chày lập nên ngày xưa đơn giản lắm, chỉ dành cho hai cái nửacủa mình xô lệch nơi chân trời góc núi gặp nhau thôi. Còn chợ tình bây giờ phong phú, sinhđộng và trữ tình không sao tả xiết.Chợ tình họp vào cuối mùa xuân. Chợ dành cho lứa tuổi biết yêu đi tìm bạn tình, dành chonhững người yêu nhau nhưng do tình duyên trắc trở mà không thành chồng vợ. Không phảiai cũng được đi chợ tình. Đi chợ tình khác với đến chợ tình. Người đến chợ tình là đến xemngười ta gặp gỡ nhau, hoặc nghe hát, chơi quay, đánh yến. Còn người đi chợ tình là đi tìmcái nửa kia của mình để nên duyên chồng vợ; là những người do duyên tình éo le không lấyđược nhau, nay đi chợ tình là để đổ thương nhớ, đổ giận hờn vào nhau, là để giải toảnhững uất ức, để giãi bày tâm sự.Có người đi chợ tình lại cất giấu những điều phiền muộn, trắc trở, không may trong lòng, vàthường để cái xấu của nhà mình lại trước khi ra ngoài cổng. Họ nghĩ, chả lẽ đến chợ tình lạiđem chuyện thằng chồng nát rượu, đánh vợ đánh con, hút thuốc phiện đến thân tàn ma dại,nói với người tình cũ. Chả lẽ mang chuyện con vợ hay ăn, nhác làm, ăn quà như mỏ khoét,ngáy ngủ to như tiếng ngáy lợn rừng đến chợ tình kể cho người mình đã từng yêu nghe.Người tình cũ sẽ thương mình hơn, xót cái thân thể cực nhọc của mình hơn, nhưng lại thêmbuồn, thêm giận cái nửa đang ở bên mình hơn.Páo với Seo Say đi chợ tình chẳng chuyện gì giấu nhau. Bao nhiêu uẩn ức trong một nămcủa số phận làm dâu Se Say chia sớt cùng Páo. Páo thấy xong phiên chợ tình, Seo Say vuilắm, mặt mũi rạng rỡ, ngồi lên yên ngựa ra về Seo Say còn hát nho nhỏ bài ca Khơ chìaplanh (Tiếng hát tình yêu) nữa. Thế rồi hai người cứ khấp khởi, mong chờ đến phiên chợnăm sau còn gặp lại.Páo dậy từ lúc tối mò, đất trời còn giao hoà với nhau làm một. Seo Lỷ - vợ Páo cũng đi chợtình. Lỷ ngồi vắt vẻo trên yên ngựa, Páo đi bộ, tay cầm dây cương, tay cầm cây đuốc bằnggỗ sa mu chẻ cháy lách tách. Con ngựa nâu nhà Páo lầm lũi đi, lầm lũi bước. Âm âm. U u.Núi rừng bịt bùng tối đen. Nhìn lên phía trước, nhìn về phía sau thỉnh thoảng lại thấy một vàiđốm lửa đỏ loè nhoè trong đêm. Người ta cũng đi chợ tình như Páo, như Seo Lỷ đấy mà.Páo đi chợ tình mặc áo bằng vải lanh nhuộm chàm, cổ áo tròn, may ba túi, cài khuy ngang,đội mũ nồi đen; quần cạp vấn, ống rộng. Bộ quần áo này mua từ số tiền Lỷ bán ba tạ ngôrăng ngựa, mặc có vài lần rồi cất để dành cho mới chờ ngày xuống chợ. Páo biết, không nóira nhưng chắc vợ Páo cũng mong đến phiên chợ tình này lắm. Cả tuần, Lỷ giặt váy áo mớiđem hong trước gió. ...