Chợ và vấn đề quản lý chợ ở Việt Nam hiện nay: Thực trạng và giải pháp

Quá trình hình thành và phát triển chợ ở Việt Nam cũng gắn liền với truyền thống buôn bán của dân cư và có tác động trực tiếp đến đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân nước nhà. Bài viết này giới thiệu những nét chính về chợ và vai trò của chợ, một số mô hình tổ chức quản lý chợ; Và đề xuất một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý chợ ở Việt Nam hiện nay.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Chợ và vấn đề quản lý chợ ở Việt Nam hiện nay: Thực trạng và giải pháp Kỷ yếu Hội thảo quốc tế “Thương mại và phân phối” lần 1 năm 2018 CHỢ VÀ VẤN ĐỀ QUẢN LÝ CHỢ Ở VIỆT NAM HIỆN NAY: THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP MARKETS AND MARKET MANAGEMENT IN VIETNAM: SITUATION AND SOLUTIONS ThS. Nguyễn Thị Thanh Tâm Trường Trung Cấp Luật Đồng Hới Quảng Bình Email: nguyenthithanhtam180985dh@gmail.com Tóm tắt Quá trình hình thành và phát triển chợ ở Việt Nam cũng gắn liền với truyền thống buôn bán của dân cư và có tác động trực tiếp đến đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân nước nhà. Vì thế, chợ đóng vai trò như một tấm gương phản chiếu sự phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, phong tục tập quán của người dân. Bài viết này giới thiệu những nét chính về chợ và vai trò của chợ, một số mô hình tổ chức quản lý chợ; và đề xuất một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý chợ ở Việt Nam hiện nay. Từ khóa: Chợ, quản lý chợ, Việt Nam, giải pháp. Abstract The formation and development of markets in Vietnam is associated with the traditional trade and directly impact on the economic and social life of the Vietnamese people. Thus, markets play a role as the mirror of socio-economic development, cultural and customs of citizens. This paper introduces main features of market and its role; models of market organization and management. Furthermore, it will provide solutions to improve the efficiency of market management in Vietnam. Keywords: market, market management, Vietnam, solutions 1. Giới thiệu Chợ là nơi diễn ra các hoạt động mua bán, tiêu thụ hàng hóa, nhằm giải quyết các nhu cầu trong đời sống hàng ngày của người dân. Chợ cùng với những hoạt động của mình đã gắn chặt với tâm thức của người dân Việt Nam. Bên cạnh “nhà”, “làng”, “nước”, chợ trở thành một phần không gian văn hoá theo suốt cuộc đời mỗi con người. Ngoài việc trao đổi, mua bán, chợ còn là nơi giao lưu tình cảm anh em, bạn bè, gia đình, chòm xóm. Có thể nói, chợ là tấm gương phản chiếu sự phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội của cư dân ở một vùng, khu vực nhất định. Khách phương xa, nếu muốn khám phá những nét thú vị, đặc sắc về một vùng đất và con người nơi ấy thì không đâu bằng nơi họp chợ. Câu nói cửa miệng “đem ra chợ bán, đi ra chợ mua” đã trở thành một nét văn hóa quen thuộc của người dân Việt Nam. Tuy nhiên, trên thực tế hệ thống chợ nước ta hiện nay còn tồn tại nhiều yếu kém như cơ sở vật chất nhìn chung còn nghèo nàn, lạc hậu, việc đầu tư xây dựng chợ mới chỉ do Nhà nước làm, chưa thực hiện xã hội hoá trong công tác đầu tư xây dựng chợ theo phương châm 'Nhà nước và nhân dân cùng làm', nhiều chợ chưa đáp ứng được yêu cầu vệ sinh, an toàn thực phẩm, văn minh thương mại. Công tác quản lý chợ còn nhiều hạn chế và yếu kém, đội ngũ cán bộ quản lý còn nhiều người chưa qua đào tạo và hạn chế về năng lực chuyên môn... Đặc biệt, trong bối cảnh chợ phải đối đầu cạnh tranh gay gắt với các kênh bán lẻ khác như siêu thị, cửa hàng và các đội quân bán hàng di động, nếu không theo kịp nhu cầu, thị hiếu người tiêu dùng, mô hình chợ sẽ bị thu hẹp dần. Để vực dậy hoạt động chợ, chúng ta cần thiết phải phát triển mạng lưới chợ theo hướng nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt. Vì vậy, bài viếtt này sẽ đề xuất các giải pháp nâng cao vấn đề quản lý chợ Việt Nam hiện nay. 135 Kỷ yếu Hội thảo quốc tế “Thương mại và phân phối” lần 1 năm 2018 2. Chợ, phân loại chợ và vai trò của chợ trong nền kinh tế xã hội ở Việt Nam 2.1. Khái niệm Trên thực tế tuỳ theo lĩnh vực nghiên cứu mà có rất nhiều khái niệm khác nhau về chợ: - Theo định nghĩa trong các từ điển tiếng Việt đang được lưu hành: “Chợ là nơi công cộng để đông người đến mua bán vào những ngày hoặc những buổi nhất định”, “Chợ là nơi tụ họp giữa người mua và người bán để trao đổi hàng hoá, thực phẩm hàng ngày theo từng buổi hoặc từng phiên nhất định” (chợ phiên). - Theo Thông tư số 15/TM-CSTTTN ngày 16/10/1996 của Bộ Thương Mại hướng dẫn tổ chức và quản lý chợ 'Chợ là mạng lưới thương nghiệp được hình thành và phát triển cùng với sự phát triển của nền kinh tế xã hội'. - Theo Nghị định số 02/2003/NĐ-CP ngày 14/01/2003 của Chính Phủ về phát triển và quản lý chợ 'Chợ là loại hình kinh doanh thương mại được hình thành và phát triển mang tính truyền thống, được tổ chức tại một địa điểm theo quy hoạch, đáp ứng nhu cầu mua bán, trao đổi hàng hoá và nhu cầu tiêu dùng của khu vực dân cư'. (1) Phạm vi chợ: là khu vực được quy hoạch dành cho hoạt động chợ, bao gồm diện tích để bố trí các điểm kinh doanh, khu vực dịch vụ (như: bãi để xe, kho hàng, khu ăn uống, vui chơi giải trí và các dịch vụ khác) và đường bao quanh chợ. (2) Chợ đầu mối: là chợ có vai trò chủ yếu thu hút, tập trung lượng hàng hoá lớn từ các nguồn sản xuất, kinh doanh của khu vực kinh tế hoặc của ngành hàng để tiếp tục phân phối tới các chợ và các kênh lưu thông khác. (3) Chợ kiên cố: là chợ được xây dựng bảo đảm có thời gian sử dụng trên 10 năm. (4) Chợ bán kiên cố: là chợ được xây dựng bảo đảm có thời gian sử dụng từ 5 đến 10 năm. (5) Điểm kinh doanh tại chợ: bao gồm quầy hàng, sạp hàng, ki-ốt, cửa hàng được bố trí cố định trong phạm vi chợ theo thiết kế xây dựng chợ, có diện tích quy chuẩn tối thiểu là 3m2/điểm. Từ những điểm hội tụ chung của nhiều định nghĩa, ta có thể rút ra kết luận: Chợ là loại hình kinh doanh thương mại được hình thành và phát triển mang tính truyền thống, được tổ chức tại một địa điểm công cộng, tập trung đông người m ...