Chu chuyển vốn quốc tế ở Việt Nam giai đoạn 2006-2015

Kể từ khi Việt Nam trở thành thành viên chính thức của Tổ chức Thương mại thế giới (WTO) năm 2007 đến nay, chu chuyển vốn quốc tế ở Việt Nam diễn ra khá mạnh mẽ. Đặc biệt, sự biến động của các dòng vốn vào đã góp phần tạo ra các cú hích cho sự phát triển kinh tế của ViệtNam.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Chu chuyển vốn quốc tế ở Việt Nam giai đoạn 2006-2015Chu chuyển vốn quốc tếở Việt Nam giai đoạn 2006-2015Nguyễn Thị Vũ Hà11Trường Đại học Kinh tế, Đại học Quốc gia Hà Nội.Email: hantv@vnu.edu.vnNhận ngày 26 tháng 11 năm 2016. Chấp nhận đăng ngày 15 tháng 2 năm 2017.Tóm tắt: Kể từ khi Việt Nam trở thành thành viên chính thức của Tổ chức Thương mại thế giới(WTO) năm 2007 đến nay, chu chuyển vốn quốc tế ở Việt Nam diễn ra khá mạnh mẽ. Đặc biệt, sựbiến động của các dòng vốn vào đã góp phần tạo ra các cú hích cho sự phát triển kinh tế của ViệtNam. Tuy nhiên, sự biến động của các dòng vốn cũng gây nên những bất ổn tài chính và kinh tế vĩmô ở Việt Nam trong những năm 2007-2009 và 2011-2012.Từ khóa: Vốn quốc tế, chu chuyển vốn, kinh tế vĩ mô, Việt Nam.Abstract: The international capital flows to and from Vietnam have been rather strong since thecountry became an official member of the World Trade Organisation (WTO) in 2007. In particular,the capital inflows have contributed to boosting its economic development. However, the volatilityof capital flows did cause the financial and macroeconomic instability in the periods of 2007 –2009 and 2011 - 2012 in Vietnam.Keywords: International capital, capital flows, macroeconomic, Vietnam.1. Mở đầuTrong khoảng mười năm qua, Việt Nam đãthu hút được một lượng lớn vốn đầu tưnước ngoài, trong đó dòng vốn đầu tư trựctiếp nước ngoài (FDI) chiếm tỷ trọng lớn vàtương đối ổn định. Dòng vốn khác (OI) vàvốn đầu tư gián tiếp nước ngoài (FPI) biếnđộng mạnh. Bên cạnh các dòng vốn vào,Việt Nam còn ghi nhận sự dịch chuyển củacác dòng vốn trong nước ra nước ngoài. Bàiviết này phân tích chu chuyển vốn quốc tế ởViệt Nam trong 10 năm gần đây; ảnh hưởngcủa nó tới sự ổn định kinh tế vĩ mô của ViệtNam và các giải pháp điều tiết các dòngvốn này.2. Các dòng vốn vào Việt NamTổng dòng vốn vào Việt Nam năm 2007 là15,3 tỷ USD, tăng gấp 3,25 lần so với năm9Khoa học xã hội Việt Nam, số 2 (111) - 20172006. Tuy nhiên, do khủng hoảng kinh tếnăm 2007-2008 nên tổng dòng vốn nướcngoài vào Việt Nam năm 2008 đạt 11,9 tỷUSD, giảm 22%. Sau năm 2008, các dòngvốn nước ngoài vào Việt Nam đã có sựphục hồi và đạt 15,4 tỷ USD năm 2012, và16,9 tỷ USD năm 2015 [4].Trong các dòng vốn nước ngoài vàoViệt Nam, vốn FDI luôn chiếm tỷ trọng trên50% tổng vốn vào (Hình 1).Năm 2006Năm 2015Năm 2007FDIFPIOIHình 1: Cơ cấu các dòng vốn nước ngoài vào Việt Nam [4]Sau 2 năm gia tăng mạnh (năm 2007,2008), vốn FDI vào Việt Nam năm 2009giảm khoảng 20% so với năm 2008 và giữmức ổn định trong khoảng 7,43 đến8,368 tỷ USD từ năm 2009 đến năm 2012.Năm 2013, kinh tế toàn cầu phục hồi, dòngvốn FDI vào Việt Nam đã có sự tăng trưởngmạnh mẽ và đạt 11,8 tỷ USD vàonăm 2015 [4].Vốn FDI vào Việt Nam thông quaviệc người đầu tư mua cổ phần tại cácdoanh nghiệp Việt Nam, chỉ một số ít vốnFDI vào Việt Nam thông qua việc ngườiđầu tư mua các công cụ nợ tại các doanhnghiệp Việt Nam.Vốn FDI vào Việt Nam: lĩnh vực côngnghiệp chế biến, chế tạo chiếm 57,74%10tổng số vốn vào; lĩnh vực hoạt động kinhdoanh bất động sản, chiếm 18,06% tổng sốvốn vào; lĩnh vực sản xuất, phân phối điệnchiếm 4,46% tổng vốn vào; lĩnh vực dịchvụ lưu trú và ăn uống chiếm 4,24%; lĩnhvực xây dựng chiếm 3,86% tổng vốn vào.Khoảng 70,48% vốn FDI vào Việt Namtheo hình thức 100% và 23,52% là theohình thức liên doanh. Trong số vốn FDI vàoViệt Nam chỉ có 3,79% theo hình thức hợpđồng xây dựng - kinh doanh - chuyển giao(BOT), xây dựng - chuyển giao (BT), xâydựng - chuyển giao - kinh doanh (BTO);2,2% theo hình thức hợp đồng hợp tác kinhdoanh. Tính đến 31/12/2015, đã có 62 quốcgia và vùng lãnh thổ đầu tư vào Việt Nam,Nguyễn Thị Vũ Hàtrong đó dẫn đầu là Hàn Quốc, tiếp đến làMalaysia, Nhật bản và Đài Loan [5]Vốn FPI vào Việt Nam chủ yếu thôngqua thị trường chứng khoán và các quỹ đầutư vào các cổ phiếu. Sau 2 năm tăng trưởngmạnh mẽ (2006, 2007), năm 2008, vốn FPIvào Việt Nam đảo chiều, 578 triệu USDvốn FPI đã chảy ra khỏi Việt Nam; năm2009, FPI phục hồi nhẹ, đạt 128 triệu USD;năm 2010, FPI tăng mạnh, đạt 2,383 tỷUSD; giai đoạn từ năm 2011 đến năm 2013,FPI đạt khoảng hơn 1 tỷ USD mỗi năm;năm 2014, FPI chỉ đạt 93 triệu USD; năm2015, FPI lại đảo chiều, 65 triệu USD đãchảy ra khỏi Việt Nam [4]. Điều đó chothấy, thị trường đầu tư gián tiếp ở Việt Namđã không còn sức hút đối với các nhà đầu tưnước ngoài.Không như vốn FDI và FPI, vốn OI vàoViệt Nam liên tục tăng từ năm 2006 và đạt5,1 tỷ USD năm 2009. Giai đoạn từ năm2011 đến 2015 đạt khoảng 4,8 - 5,7 tỷ USDmỗi năm [4].3. Các dòng vốn ra khỏi Việt NamTrong giai đoạn từ 2006-2015, dòng vốnViệt Nam chảy ra nước ngoài có những đặcđiểm sau:- Dòng vốn đầu tư của Việt Nam ranước ngoài liên tục tăng cao sau 2 năm2006, 2007, đạt gần 8 tỷ USD năm 2010;năm 2013 tăng lên 14,75 tỷ USD; năm2014 đạt 8,7 tỷ USD; năm 2015 đạt hơn15,3 tỷ USD.- Dòng đầu tư của Việt Nam ra nướcngoài chủ yếu là dòng đầu ...