Chủ đề 3: Dân số với sự phát triển kinh tế xã hội và tài nguyên, môi trường

Nhằm giúp các bạn nắm bắt được những kiến thức cơ bản về mối quan hệ dân số với phát triển kinh tế - xã hội và tài nguyên môi trường, thấy được tính đúng đắn, sáng tạo trong chính sách phát triển kinh tế, xã hội, tài nguyên môi trường của nước ta. Qua đó góp phần nâng cao ý thức trách nhiệm trong thực hiện chính sách dân số của Đảng và Nhà nước ta hiện nay. Tham khảo chủ đề 3 "Dân số với sự phát triển kinh tế xã hội và tài nguyên, môi trường" dưới đây để nắm bắt nội dung chi tiết.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Chủ đề 3: Dân số với sự phát triển kinh tế xã hội và tài nguyên, môi trườngChñ ®Ò 3 D¢N Sè VíI Sù PH¸T TRIÓN KINH TÕ - X· HéI Vµ TµI NGUY£N, M¤I TR¦êNG + Môc ®Ých yªu cÇu: Trang bÞ cho häc viªn nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ mèi quan hÖd©n sè víi ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi vµ tµi nguyªn m«i trêng, thÊy ®îctÝnh ®óng ®¾n, s¸ng t¹o trong chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ, x· héi,tµi nguyªn m«i trêng cña níc ta. Qua ®ã gãp phÇn n©ng cao ý thøctr¸ch nhiÖm trong thùc hiÖn chÝnh s¸ch d©n sè cña §¶ng vµ Nhµ nícta hiÖn nay. + Néi dung I. D©n sè víi ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi II. D©n sè víi tµi nguyªn, m«i trêng + Thêi gian: 2 tiÕt + Ph¬ng ph¸p: ph©n tÝch, diÔn gi¶ng + Tµi liÖu: 1. Gi¸o tr×nh d©n sè - kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh, Nxb Q§ND. 1996 2. D©n sè häc, Häc viÖn CTQG HCM. 2004 3. TËp bµi gi¶ng D©n sè - M«i trêng ph¸t triÓn vµ n©ng cao nhËn thøc giíi. Néi dung I. D©n sè víi ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi 1. D©n sè víi ph¸t triÓn kinh tÕ a. Mét sè kh¸i niÖm - Kh¸i niÖm ph¸t triÓn Ph¸t triÓn lµ mét qu¸ tr×nh nhiÒu mÆt liªn quan ®Õn nh÷ngthay ®æi trong c¬ cÊu, th¸i ®é vµ thÓ chÕ, còng nh viÖc ®Èy m¹nht¨ng trëng kinh tÕ, gi¶m bít møc ®é bÊt b×nh ®¼ng vµ xo¸ t×nh tr¹ngnghÌo ®ãi tuyÖt ®èi. Nh vËy, ph¸t triÓn kh«ng chØ ®¬n thuÇn lµ sù ph¸t triÓn kinhtÕ, tøc lµ t¨ng tæng s¶n phÈm quèc d©n ®Çu ngêi, mµ cßn lµ nh÷ngtiÕn bé vÒ mÆt x· héi nh: xo¸ ®ãi, gi¶m nghÌo, gi¶m thÊt nghiÖp,n©ng cao ®Þa vÞ phô n÷, hoµn thiÖn n©ng cÊp gi¸o dôc, nhµ ë vµch¨m sãc søc khoÎ nh©n d©n. Trong ®ã t¨ng trëng kinh tÕ lµ cèt lâicña sù ph¸t triÓn Ph¸t triÓn, tuy nhiªn kh«ng ph¶i v« h¹n ®Þnh mµ cÇn æn ®Þnhvµ ®¶m b¶o sù bÒn v÷ng trong t¬ng lai, nh cÇn tÝnh ®Õn vÊn ®Òm«i trêng, tµi nguyªn… - Kh¸i niÖm ph¸t triÓn bÒn v÷ng Ph¸t triÓn bÒn v÷ng lµ ph¸t triÓn ®¸p øng c¸c nhu cÇu cña hiÖnt¹i mµ kh«ng lµm th¬ng tæn ®Õn kh¶ n¨ng ®¸p øng c¸c nhu cÇu cñathÕ hÖ t¬ng lai. C¸c thµnh tè cña sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng lµ: t¨ng trëng kinh tÕ,tiÕn bé x· héi, sù bÒn v÷ng vÒ m«i trêng. Ph¸t triÓn ®îc hiÓu métc¸ch ®Çy ®ñ chÝnh lµ sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng b. D©n sè víi ph¸t triÓn kinh tÕ - D©n sè, nguån lao ®éng vµ viÖc lµm: D©n sè ph¸t triÓn hîp lý ®¸p øng cung vÒ lao ®éng x· héi; b¶o®¶m c©n ®èi nguån lùc cho c¸c ngµnh, c¸c khu vùc, cã nguån dù tr÷®Ó ®µo t¹o ®¸p øng víi c«ng nghÖ t¬ng lai. MÆt kh¸c mÊt c©n b»ngvÒ d©n sè (thiÕu, thõa) cã t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn kinh tÕ x· héi, nhÊtlµ c¸c vÊn ®Ò x· héi. -> Nh÷ng níc nghÌo khi t¨ng sè lao ®éng sÏ dÉn tíi thÊt nghiÖp,cã 2 hiÖn tîng thiÕu lao ®éng theo mïa hoÆc dµi h¹n trong s¶n xuÊtn«ng nghiÖp ®Æc biÖt thêi gian s¶n xuÊt c¨ng th¼ng; thÊt nghiÖp vµqu¸ t¶i d©n sè ë ®« thÞ. -> Nh÷ng níc ph¸t triÓn gia t¨ng d©n sè thÊp, cung kh«ng ®ñcÇu do ®ã ph¶i nhËp khÈu lao ®éng, c¸c níc nµy cÇn cã thêi gian ®Ó®µo t¹o lao ®éng phï hîp víi c«ng nghÖ s¶n xuÊt. Trong ®ã lao ®éngtrong níc r¬i vµo t×nh tr¹ng thÊt nghiÖp v× muèn cã viÖc lµm thu nhËpcao -> ë ViÖt Nam lao ®éng n«ng nghiÖp chiÕm tû lÖ lín, t×nh tr¹ngthiÕu viÖc thÓ hiÖn râ ë n«ng th«n mµ cßn ë thµnh thÞ, do chuyÓndÞch c¬ cÊu kinh tÕ cßn chËm. + Gi¶i quyÕt vÊn ®Ò viÖc lµm phô thuéc vµo quy m«, c¬ cÊu,ph©n bæ, chÊt lîng d©n sè, nguån lao ®éng, chuyÓn dÞch c¬ cÊukinh tÕ, còng nh c¬ cÊu lao ®éng phï hîp. VÝ dô quy m« lín, c¬ cÊu d©n sè trÎ, ph©n bæ d©n sè kh«ng®ång ®Òu, mËt ®é qu¸ t¶i t¹o ra søc Ðp tíi viÖc lµm Cã viÖc lµm thu nhËp æn ®Þnh còng t¸c ®éng tíi d©n sè b»ngviÖc t¹o ra c¸c ®iÒu kiÖn kinh tÕ, d©n trÝ…lµm gi¶m møc sinh - D©n sè víi t¨ng tr ëng kinh tÕ T¨ng trëng kinh tÕ lµ tØ lÖ t¨ng tæng s¶n phÈm quèc d©n (GNP)b×nh qu©n ®Çu ng êi hµng n¨m. D©n sè cã t¸c ®éng trùc tiÕp tíi t¨ng tr ëng kinh tÕ vµ ngîc l¹i,t¨ng trëng kinh tÕ còng thêng xuyªn t¸c ®éng tíi d©n sè th«ng qua viÖcn©ng cao chÊt lîng d©n sè nh ®Çu t vÒ y tÕ, gi¸o dôc, ph©n bæ d©nsè hîp lý -> D©n sè t¨ng nhanh lµm cho sè ngêi bíc vµo ®é tuæi lao ®éngt¨ng nhanh, chi phÝ t¹o viÖc lµm vµ mua s¾m trang thiÕt bÞ kh«ng®¸p øng kÞp ®· h¹n chÕ n¨ng suÊt lao ®éng x· héi -> Do d©n sè t¨ng nhanh lµm cho chi phÝ tiªu dïng x· héi lín, dÉntíi tØ lÖ tiÕt kiÖm gi¶m trong tæng s¶n phÈm quèc d©n do tØ lÖ trÎem ¨n theo cao, ¶nh hëng ®Õn tèc ®é t¨ng tæng s¶n phÈm x· héi -> Søc Ðp d©n sè cßn ¶nh hëng ®Õn ®iÒu kiÖn gi¸o dôc va®µo t¹o, lµm t¨ng nguån chi phÝ cho lÜnh vùc nµy, v× thÕ mµ h¹n chÕviÖc thóc ®Èy tiÕn bé khoa häc, kü thuËt – nh©n tè gi÷ vai trß quanträng trong viÖc ph¸t triÓn s¶n xuÊt, lµm gi¶m nhÞp ®é t¨ng trëng kinhtÕ – x· héi. Ngîc l¹i, d©n sè t¨ng thÊp hay suy gi¶m, dÉn tíi c¬ cÊu d©n sègiµ thiÕu nguån lao ®éng x· héi ph¶i nhËp khÈu lao ®éng, trong khing©n s¸ch ph¶i chi cho quü b¶o hiÓm hu trÝ, dÞch vô y tÕ vµ nhiÒulÜnh vùc kh¸c, do vËy còng lµm gi¶m t¨ng trëng kinh tÕ. + T¨ng trëng ...