Chu kỳ tế bào- phân chia tế bào

Sự điều chỉnh chu kỳ TB bao gồm các quá trình quyết định sự sống tiếp tục của tế bào, bao gồm cả sự khám phá và phục hồi của những gene hư hỏng cũng như ngăn cản TB phân chia không kiểm soát. Những sự việc điều chỉnh chu kỳ TB ở mức phân tử đã được định hướng và chương trình hóa và không thể đảo ngược. Một số TB phân chia rất nhanh. TB Đậu cần 19 h để chu kỳ TB hoàn thành; TB hồng cầu phân chia với tốc độ 2,5 triệu/ giây. Các TB...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Chu kỳ tế bào- phân chia tế bào CHU KỲ TẾ BÀO- PHÂN CHIA TẾ BÀOMục tiêu học tập:1. Trình bày được các giai đoạn của chu kỳ tế bào.2. Nêu được tên của 3 kiểu phân chia tế bào.3. Mô tả được các giai đoạn của mỗi kiểu phân chia tế bào CHU KỲ TẾ BÀO- Chu kỳ TB là tất cả những biến đổi của TB xảy ra từ lúc bắt đầu 1 lần phân bào cho tới lúc bắt đầu lần phân bào kế tiếp.- Thời gian 1 chu kỳ TB khác nhau tùy loại TB. TB có tốc độ phân chia nhanh, chu kỳ TB khoảng 10-20 h.- Chu kỳ TB gồm gian kỳ (interphase) & thời kỳ phân chia TB (mitosis & cytokinesis). Sự điều chỉnh chu kỳ TBSự điều chỉnh chu kỳ TB bao gồm các quá trình quyết định sự sống tiếp tục của tế bào, bao gồm cả sự khám phá và phục hồi của những gene hư hỏng cũng như ngăn cản TB phân chia không kiểm soát. Những sự việc điều chỉnh chu kỳ TB ở mức phân tử đã được định hướng và chương trình hóa và không thể đảo ngược.Một số TB phân chia rất nhanh. TB Đậu cần 19 h để chu kỳ TB hoàn thành; TB hồng cầu phân chia với tốc độ 2,5 triệu/ giây.Các TB khác như TB thần kinh mất khả năng phân chia khi TB trưởng thành. Sự điều chỉnh chu kỳ TBMột số TB như TB gan duy trì được nhưng không sử dụng 1 cách thường xuyên khả năng phân chia của chúng. TB gan chỉ phân chia khi 1 phần của gan bị lấy đi. Sự phân chia tiếp tục đến khi gan đạt kích thước của nó.TB ung thư phân chia rất nhanh trước khi chúng đạt “trưởng thành chức năng”Các yếu tố môi trường như sự thay đổi nhiệt độ & pH, dinh dưỡng kém dẫn đến tốc độ phân chia TB kém. Khi TB ngừng phân chia, chúng thường dừng ở một điểm cuối của G1, điểm giới hạn R (restriction). CHU KỲ TẾ BÀOGian kỳ: chiếm phần lớn thời gian của chu kỳ TB, TB không ngừng tổng hợp nhiều phân tử & tạo nhiều bào quan mới (gđ tăng trưởng TB). Tế bào chất chứa MTOC. CHU KỲ TẾ BÀOGian kỳ gồm 3 gđ: G1, S & G2- G1: (G=Gap: khoảng gián đoạn) quyết định thời gian chu kỳ TB dài hay ngắn (TB ung thư G1 rất ngắn hoặc không có). Số lượng NST & hàm lượng ADN tương đối ổn định & đặc trưng cho loài. Có sự tổng hợp protein & ARN nhờ đó TB gia tăng kích thước & khối lượng tạo hình dạng đặc trưng. CHU KỲ TẾ BÀOCuối G1 có 1 điểm giới hạn:+ TB đi vào phân chia sẽ tổng hợp những yếu tố cần thiết để TB hoàn tất nốt chu kỳ.+ Nếu vì lý do nào đó (sự đói hay mô đạt tới kích thước cuối cùng của nó), TB sẽ ngừng chu kỳ & duy trì ở trạng thái nghỉ được gọi là G0. Hầu hết TB ở G0 có thể đi vào lại chu kỳ nếu điều kiện thay đổi. CHU KỲ TẾ BÀO- S=Synthesis: gđ tái bản ADN, hàm lượng ADN tăng lên gấp 2 (TB với 4 bản copy cho mỗi kiểu NST).- G2: Gđ TB chuẩn bị bước vào thời kỳ phân chia (M). ARN & protein tiếp tục được tổng hợp, các protein này cần thiết cho M.Thời kỳ phân chia TB gồm 2 gđ nối tiếp nhau là phân nhân (mitosis) & phân chia tế bào chất (cytokinesis). SỰ PHÂN CHIA TẾ BÀO- TB tăng trưởng đến một gđ nhất định thì có khả năng phân chia (sinh sản) được gọi là phân bào.- Có 3 kiểu phân bào:+ Phân bào nguyên nhiễm (Mitosis): cần cho sự tăng trưởng & phát triển cơ thể.+ Phân bào giảm nhiễm (Meiosis): cần cho sự bảo tồn nòi giống, liên quan tới quá trình sinh sản hữu tính của sinh vật.+ Phân bào vô nhiễm (Amitosis) SỰ PHÂN CHIA TẾ BÀOPhân chia TB eukaryote & prokaryote có điểm giống nhau:- Phải có sự nhân đôi ADN- Sự tách rời của nhân đã nhân 2- Sự phân chia tế bào PHÂN BÀO NGUYÊN NHIỄM (Mitosis)- Đây là kiểu phân bào phổ biến nhất, gặp ở các TB dinh dưỡng như TB vùng mô phân sinh. Phân bào nguyên nhiễm gồm có sự phân chia nhân & phân chia chất tế bào- Thời gian phân bào nguyên nhiễm ≠ từng loại mô, trạng thái sinh lý của TB & điều kiện ngoại cảnh, trung bình kéo dài 1-2 giờ. Độ lâu của các kỳ cũng ≠, kỳ đầu & kỳ cuối thường dài hơn kỳ giữa & kỳ sau.SỰ PHÂN NHÂN xảy ra sau gian kỳ gồm: kỳđầu, kỳ giữa, kỳ sau & kỳ cuối PHÂN BÀO NGUYÊN NHIỄM Phân nhân- Kỳ đầu: Trong pha S, NST nhân đôi trong nhân.+ Cặp trung tử đã nhân đôi trong gian kỳ bắt đầu di chuyển về 2 cực. Quanh mỗi trung thể xuất hiện nhiều tia. Nhân phồng to, thể nhiễm sắc xuất hiện. PHÂN BÀO NGUYÊN NHIỄM Phân nhân+ Giữa kỳ đầu, QS được thể nhiễm sắc kép gồm hai cromatid dính nhau ở phần tâm gọi là cặp cromatid chị em. Hạch nhân biến mất. PHÂN BÀO NGUYÊN NHIỄM Phân nhân+ Cuối kỳ đầu:-màng nhân biến mất,-thoi phân bào hìnhthành gồm vi ốngcực, vi ống tâm động,vi ống thể sao & cácvi ống tự do nằm rảirác trong thoi phânbào. PHÂN BÀO NGUYÊN NHIỄM Phân nhân- Kỳ giữa: NST co ngắn tối đa, có hìnhdạng nhất định, tập trung mặt phẳngxích đạo của thoi phân bào. PHÂN BÀO NGUYÊN NHIỄM Phân nhân- Kỳ sau: 2 tâm động đột ngột tách đôi ⇨ 2 cromatid tách rời nhau. Mỗi cromatid bị kéo về mỗi cực TB với tốc độ # 1 μm/1 phút. PHÂN BÀO NGUYÊN NHIỄM ...