CHủ NGHĨA Đế QUốC: GIAI ĐỌAN TỘT CÙNG CỦA CỦA CHỦ NGHĨA TƯ BẢN

Những năm đầu thế kỷ XX khi CNTB độc quyền đã hoàn toàn thay thế CNTB tự do cạnh tranh , tình hình kinh tế, chính trị của CNTB có nhiều biến đổi . Sự thống trị và bành trướng của tư bản độc quyền không chỉ trong hoạt động kinh tế mà bao trùm cả đời sống xã hội - chính trị . Sự thống trị của độc quyền một mặt làm cho LLSX phát triển nhanh chóng, với tính chất xã hội hóa ngày càng cao , một mặt khác, của cải và quyền lực xã hội ngày...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
CHủ NGHĨA Đế QUốC: GIAI ĐỌAN TỘT CÙNG CỦA CỦA CHỦ NGHĨA TƯ BẢNKHOA KINH TEÁ CHÍNH TRÒTS. Nguyeãn Thanh Vaân CHUÛ NGHÓA ÑEÁ QUOÁC GIAI ÑOÏAN TOÄT CUØNG CUÛA CUÛA CHUÛ NGHÓA TÖ BAÛN (Theo baûn in tieáng Vieät cuûa Nhaø xuaát baûn Tieán boä Maùt – xcô – va 1975)HOAØN CAÛNH LÒCH SÖÛ Nhöõng naêm ñaàu theá kyû XX khi CNTB ñoäc quyeàn ñaõ hoaøn toaøn thaytheá CNTB töï do caïnh tranh , tình hình kinh teá, chính trò cuûa CNTB coù nhieàubieán ñoåi . Söï thoáng trò vaø baønh tröôùng cuûa tö baûn ñoäc quyeàn khoâng chætrong hoaït ñoäng kinh teá maø bao truøm caû ñôøi soáng xaõ hoäi - chính trò . Söïthoáng trò cuûa ñoäc quyeàn moät maët laøm cho LLSX phaùt trieån nhanh choùng,vôùi tính chaát xaõ hoäi hoùa ngaøy caøng cao , moät maët khaùc, cuûa caûi vaøquyeàn löïc xaõ hoäi ngaøy caøng taäp trung vaøo trong tay moät nhoùm nhoû tö baûnñoäc quyeàn . Tình hình naøy ñaåy CNTB tôùi cöïc ñieåm maâu thuaãn cuûa noù .QHSX döïa treân sôû höõu tö nhaân TBCN veà tö lieäu saûn xuaát döôøng nhö khoângcoøn chöùa ñöïng noåi LLSX ñaõ xaõ hoäi hoùa cao . Xaõ hoäi tö baûn ñang tieàm aåntrong loøng noù nhöõng ñieàu kieän ngaøy caøng chín muoài cuûa moät cuoäc caùchmaïng xaõ hoäi . Nhaø caùch maïng loãi laïc ngöôøi Nga V.I.Lenine ñaõ vieát taùc phaåm “Chuûnghóa ñeá quoác giai ñoaïn toät cuøng cuûa CNTB” ñeå pha ûn aùnh tình hình treân .Taùc phaåm ñöôïc oâng hoaøn thaønh naêm 1916 , xuaát baûn laàn ñaàu tieân ôû Maùt– xcô – va naêm 1917 . Taùc phaåm ñaõ phaân tích toaøn boä ñaëc ñieåm kinh te, quyñònh söï vaän ñoäng cuûa CNTB trong thôøi kyø CNTB ñoäc quyeàn , phaûn aùnhtrung thöïc dieãn bieán lòch söû kinh teá , xaõ hoäi, chính trò thôøi kyø naøy vaø ruùt ranhöõng luaän ñieåm noåi tieáng coù yù nghóa khoa hoïc vaø caùch maïng saâu saéc.Coù theå noùi ñaây laø taùc phaåm keá tuïc boä “ Tö baûn “ cuûa K . Marx trong thôøikyø CNTB ñoäc quyeàn . Taùc phaåm bao goàm lôøi töïa vaø noäi dung 10 vaán ñeà . Noäi dung taùcphaåm ñöôïc giôùi thieäu trong taøi lieäu naøy theo baûn in tieáng vieät cuûa Nhaøxuaát baûn Tieán Boä Maùt-xcô-va 1975 -1-GIÔÙI THIEÄU TAÙC PHAÅMChuû nghóa ñeá quoác giai ñoaïn toät cuøng cuûa CNTBKHOA KINH TEÁ CHÍNH TRÒTS. Nguyeãn Thanh Vaân NOÄI DUNG TAÙC PHAÅMI - Taäp trung saûn xuaát vaøo caùc toå chöùc ñoäc quyeàn Toång hôïp phaân tích soá lieäu thoáng keâ caùc neàn kinh teá Ñöùc , Myõ , Anh, Phaùp sau thôøi kyø khuûng hoaûng phaù saûn naêm 1873 .V.I.Lenine chöùng minhsöï hình thaønh , phaùt trieån cuûa caùc toå chöùc ñoäc quyeàn dieãn ra nhö moät taátyeáu , ñaùp öùng söï ñoøi hoûi khaùch quan phaùt trieån LLSX “ Töø choã laø hieäntöôïng nhaát thôøi nhöõng Caùc-ten ñaõ trôû thaønh cô sôû cuûa ñôøi soáng kinh teá” (Trang 32) . Nghieân cöùu caùc toå chöùc ñoäc quyeàn , oâng phaûn aùnh 3 hình thöùctoå chöùc phoå bieán ôû caùc nöôùc Tö baûn :- Cartel (Caùc-ten)- Syndicate ( Xanh-ñi-ca)- Trust ( Tô-rôùt)Caùc-ten , Xanh-ñi-ca laø nhöõng lieân minh ñoäc quyeàn döïa treân söï kyù keát hieäpñònh giöõa caùc thaønh vieân laø nhöõng xí nghieäp lôùn tham gia lieân minh ñoäcquyeàn “ Nhöõng Caùc-ten thoûa thuaän vôùi nhau veà caùc ñieàu kieän baùn haøng ,veà kyø haïn traû tieàn , … chuùng chia nha u caùc khu vöïc tieâu thuï , chuùng quyeátñònh soá löôïng saûn phaåm caàn cheá taïo , chuùng quy ñònh giaù caû , chia laõi chocaùc xí nghieäp” (Trang 33) . Coøn Tô-rôùt laø “ cheá ñoä lieân hieäp hoùa, nghóa laøsöï taäp hôïp vaøo trong tay moät xí nghieäp duy nhaát nhieàu ngaønh coâng nghieäpkhaùc nhau , nhöõng ngaønh naøy hoaëc theå hieän nhöõng giai ñoaïn keá tieáp nhautrong quaù trình cheá bieán nguyeân lieäu , hoaëc coù taùc duïng hoã trôï laãn nhau”(Trang 25) . Taäp trung saûn xuaát laøm cô sôû kinh teá cuûa söï hình thaønh ñoäcquyeàn vaø söï thoáng trò cuûa caùc toå chöùc ñoäc quyeàn ñoái vôùi neàn kinh teá .Nhôø söï thoáng trò naøy , caùc toå chöùc ñoäc quyeàn vöøa thu lôïi nhuaän ñoäcquyeàn cao , vöøa trieät tieâu caùc xí nghieäp ngoaøi ñoäc quyeàn qua vieäc khoángcheá giaù caû , töôùc ñoaït nguyeân lieäu , nhaân löïc , kyõ thuaät … Quaù trình hìnhthaønh ñoäc quyeàn ñöôïc V.I.Lenine chia laøm 3 thôøi kyø :1) Nhöõng naêm 1860 –1870 : Töï do caïnh tranh phaùt trieån toät ñieåm . Caùctoå chöùc ñoäc quyeàn chæ laø nhöõng maàm moáng chöa roõ laém .2) Sau cuoäc khuûng hoaûng naêm 1873 laø giai ñoaïn phaùt trieån roäng raõicuûa nhöõng Caùc-ten , nhöõng Caùc-ten ñoù vaãn laø ngoaïi leä . Chuùng vaãn coønchöa ñöôïc vöõng chaéc . Chuùng vaãn coøn laø moät hieän töôïng nhaát thôøi .3) Thôøi kyø phoàn vinh cuoái theá kyû XIX vaø cuoäc khuûng hoaûng cuûanhöõng naêm 1900 – 1903 Caùc-ten trôû thaønh moät trong nhöõng cô sôû cuûa toaøn -2-GIÔÙI THIEÄU TAÙC PHAÅMChuû nghóa ñeá quoác giai ñoaïn toät cuøng cuûa CNTBKHOA KINH TEÁ ...