Chùa Keo Hành Thiện – Bí ẩn chùa không sư

Chùa Hành Thiện còn có tên gọi chùa Keo, chùa không sư, tọa lạc trên địa thế nếu không hiển linh chắc cũng nhiều nỗi niềm khó nói… Có lẽ, đây là ngôi chùa duy nhất không có sư ở. Kể từ ngày chùa dựng, trải qua mấy trăm năm trường chinh, bao cuộc dâu bể chuyển dời, nó vẫn sừng sững, uy nghi và được bao phủ thêm bởi những lớp lang huyền thoại. Chùa không sư thuộc xã Xuân Hồng – huyện Xuân Trường – Nam Định....
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Chùa Keo Hành Thiện – Bí ẩn chùa không sư Chùa Keo Hành Thiện – Bí ẩn chùa không sưChùa Hành Thiện còn có tên gọi chùa Keo, chùa không sư, tọa lạc trên địa thế nếukhông hiển linh chắc cũng nhiều nỗi niềm khó nói…Có lẽ, đây là ngôi chùa duy nhất không có sư ở. Kể từ ngày chùa dựng, trải qua mấy trămnăm trường chinh, bao cuộc dâu bể chuyển dời, nó vẫn sừng sững, uy nghi và được baophủ thêm bởi những lớp lang huyền thoại. Chùa không sư thuộc xã Xuân Hồng – huyệnXuân Trường – Nam Định.Chùa Keo Hành ThiệnKhi màu thời gian dừng lại trên nóc đền thờ Phật, nơi có tượng đôi nghê tọa lạc và màuvôi đã chuyển sang màu đùng đục, cuối đuôi những viên ngói nam đã mục nát vì nắngmưa làm ải cả cái thứ đất sét đã qua lửa lò, than quạt… thì chùa đã trải qua ngót nghét 20đời ông thủ từ làm công việc trông nom, chăm sóc.Bí ẩn của lời nguyềnĐịa thế làng Hành Thiện mang hình con cá chép. Chẳng biết có phải do “mắc cạn” màkhông vượt qua được ải Vũ Môn để hóa rồng hay không mà đất Hành Thiện dành vị trícao nhất để dựng chùa, thờ Phật.Một khu đất cao nổi lên nơi đầu mõm rô (gò đất cao nơi cửa sông – PV), án ngữ bờ sôngHồng vào làng. Theo sách Trùng san Thần Quang Tự Phật tổ bản hành thiền uyển ngữlục yếu tập, chùa Hành Thiện do Không Lộ Thiền sư (1016-1094) xây cất.Thiền sư Không Lộ vốn họ Dương, sinh ra trong một gia đình ngư phủ, xuất gia theoThiền sư Lôi Hà Trạch. Tương truyền, khi ngài đắc đạo, Thiền sư Không lộ có khả năngbay trên không, đi trên mặt nước, có tài thuần phục được rắn, hổ.Truyền thuyết còn kể rằng, trước khi viên tịch, ngài hóa thành khúc gỗ trầm hương, lấyáo đắp lên và khúc gỗ biễn thành tượng. Thánh tượng này nay còn lưu giữ trong hậucung, quanh năm khóa kín cửa, cứ sau 12 năm, một chủ lễ và 4 viên chấp sự được cử rađể làm lễ trang hoàng tượng thánh.Những người được cắt cử làm nghi lễ tôn nghiêm này phải ăn chay, mặc quần áo mới,sau khi rước thánh tượng từ cấm cung ra mới dùng nước dừa pha tinh bưởi để tắm gội vàtô son lại cho tượng thánh. Họ buộc phải giữ bí mật những điều đã thấy khi trang hoàngtượng thánh. Điều đó càng tạo nên lớp sương bí ẩn bao bọc quanh ngôi chùa nhiều huyềnthoại.Dấu tích đầu tiên của chùa Keo là ở làng Dũng Nhân (huyện giao Thủy-Nam Định). Năm1061, Không Lộ dựng chùa Nghiêm Quang bên hữu ngạn sông Hồng. Theo thời gian,nước sông Hồng xói mòn dần nền chùa; đến năm 1611, một trận lũ lớn đã cuốn trôi tất cảcác dấu tích, cả làng mạc lẫn ngôi chùa.Dân làng Keo phải dời bỏ quê cha đất tổ, một nửa vượt sông đến định cư ở phía đông bắctả ngạn sông Hồng (về sau dựng nên chùa Keo – Thái Bình); một phần xuống vùng XuânTrường, dựng chùa Hành Thiện. Như thế, tính từ khởi nguyên, ngôi chùa mang tên Keođã tồn tại gần 9 thế kỷ.Và lịch sử của nó gắn với tên tuổi của Thiền sư Không Lộ – một vị quan văn võ kiêmtoàn từ thời Lý, có tài bốc thuốc, chữa bệnh và ăm ắp một bụng kinh luân.Trong sân chùa rộng mênh mông và hoang vắng, những mái chùa cong cong, những cột,kèo nằm “trơ gan cùng tuế nguyệt”; cửa tam quan đóng im ỉm… Gác chuông hai tầngnằm lặng lẽ. Tất cả dường như đang ‘chìm đắm trong giấc ngủ’. Bà cụ bán hương, giấyvàng nơi cổng, co rúm lại bên cạnh những cây cột lim đã lên nước.Biết tin có khách đến vãn cảnh chùa, cụ Vũ Ngọc Thức, sinh năm 1932, hiện đang là thủtừ trông coi chùa Hành Thiện, từ tốn mở cánh cửa lim nặng nề. Sự im lặng của gỗ lạt,gạch ngói hàng trăm năm được “cách ly” qua cánh cửa, một không gian thiền vỡ òa, àođến trong sự kinh ngạc của khách.Theo lời của cụ, những người đảm trách làm “thủ từ” đến nay đã mấy chục đời. Nhữngthủ từ trước đều đã về với thiên cổ. Kể từ ngày chùa có mặt trên doi đất hình con cá chépnày, mọi việc trông coi, trùng tu, lễ lạt nhất nhất đều do làng đảm nhiệm.Ngày lễ hội, Ban quản lý chùa, đội bảo vệ toàn là những người do làng cắt cử. Ông chủ lễđược chọn phải là người có những “tiêu chuẩn” đặc biệt: hai ông bà còn song toàn, đượcăn yến lão (thượng thọ), gia đình văn hóa, không có ‘tì vết’…Ngay như đội bảo vệ, thủ từ cũng phải là những người có “gốc tích”. Riêng thủ từ phảitheo kiểu “cha truyền, con nối”. Đời cha truyền đời con, đời sau kế thừa đời trước.Cũng như những ngôi chùa khác, nghĩa là chùa cũng bao gồm cổng tam quan, cung chùaPhật, đền thánh, đền thờ đức tổ sư… Trước cổng chùa cũng có hai cây đa cổ thụ ngót bốntrăm tuổi soi bóng xuống mặt hồ; hai dãy hành lang gồm bốn mươi gian gỗ lim, mái ngóivảy cá chạy dọc sân chùa lát gạch nghiêng, viên nào viên nấy cũng rắn đanh một màu lửanung già dặn.Giải thích sự thắc mắc của tôi về việc chùa không có bóng dáng của “áo thâm, nón tu-lờ”đứng ra làm nhiệm vụ khói nhang cho đức Phật, cụ Thức cười đầy cảm thông: “Ngay từkhi tôi lớn lên đã như thế. Bố tôi kế nghiệp của ông nội; ông tôi thừa hành từ cụ cố…Đến đời tôi là đời thứ 7. Tất cả tên tuổi, ngày tháng của những ông thủ từ đều được ghi rõtrong cuốn “Hành Thiện xã chí”…”.Những điều bí ẩn thường có lý do của ...