Chuẩn mực báo cáo tài chính quốc tế: Cơ hội và thách thức khi áp dụng tại Việt Nam

Bài viết điểm lại quá trình hình thành và phát triển IFRS, xu hướng phát triển của IFRS trên thế giới, đánh giá yếu tố tác động đến việc áp dụng IFRS. Trên cơ sở phân tích những thuận lợi và khó khăn khi áp dụng IFRS, bài viết đề xuất quan điểm và phương hướng áp dụng IFRS tại Việt Nam. Mời các bạn cùng tham khảo!
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Chuẩn mực báo cáo tài chính quốc tế: Cơ hội và thách thức khi áp dụng tại Việt Nam n trÞ - Kinh nghiÖm quèc tÕ vµ thùc tr¹ng ë ViÖt Nam CHUẨN MỰC BÁO CÁO TÀI CHÍNH QUỐC TẾ: CƠ HỘI VÀ THÁCH THỨC KHI ÁP DỤNG TẠI VIỆT NAM #TS. Đào Mạnh Huy - Đại học Lao động - Xã hội TS. Đặng Phương Mai - Học viện Tài chính Hệ thống chuẩn mực kế toán quốc tế (IAS) bao gồm các các IAS và các chuẩn mực báo cáo tài chính quốc tế (IFRS) đã được Hội đồng chuẩn mực kế toán quốc tế ban hành và nhiều lần điều chỉnh, cập nhật và thay thế. IAS là điều kiện quan trọng, đảm bảo cho các doanh nghiệp (DN), tổ chức trên toàn thế giới áp dụng các nguyên tắc kế toán thống nhất trong công tác lập và trình bày Báo cáo tài chính (BCTC). Hiện nay, nhiều nước trên thế giới đang tiến dần đến xu hướng hội tụ IFRS. Trong xu thế toàn cầu hóa về kế toán, Việt Nam cũng không thể nằm ngoài tiến trình hội nhập với hệ thống IFRS. Bài viết điểm lại quá trình hình thành và phát triển IFRS, xu hướng phát triển của IFRS trên thế giới, đánh giá yếu tố tác động đến việc áp dụng IFRS. Trên cơ sở phân tích những thuận lợi và khó khăn khi áp dụng IFRS, bài viết đề xuất quan điểm và phương hướng áp dụng IFRS tại Việt Nam. Từ khóa: IFRS, IASB, chuẩn mực, BCTC Tổng quan về chuẩn mực BCTC quốc tế (IFRS) Bộ IAS (IAS -International Accounting Standards) được Uỷ ban IAS (IASC) xây dựng và phát triển từ những năm đầu của thập kỷ 70 cho đến năm 2000. Năm 2001, Ban IAS (IASB) được thành lập, dựa trên nền tảng của Ủy ban IAS IASC, nhưng với một cơ cấu tổ chức chặt chẽ và độc lập hơn. Mục tiêu của IASB là hình thành một hệ thống chuẩn mực kế toán (CMKT) phục vụ cho lợi ích chung, chất lượng cao, dễ hiểu và có thể áp dụng trên toàn thế giới và yêu cầu thông tin trên BCTC (BCTC) phải rõ ràng, có thể so sánh, nhằm giúp những người tham gia vào các thị trường vốn khác nhau trên thế giới cũng như các đối tượng sử dụng thông tin khác ra quyết định kinh tế. Với mục tiêu đó, IASB đã xây dựng bộ chuẩn mực BCTC quốc tế (IFRS-International Financial Reporting Standards) với mục đích là để từng bước thay thế các IAS cho phù hợp với những thay đổi mới, theo kịp với tình hình mới khi môi trường kinh tế tài chính, cũng như hoạt động của DNcó những biến đổi và phát sinh nhiều hoạt động mới. Bộ chuẩn mực mới được hoàn thiện dần dần cho đến năm 2005, khi Nghị viện khối Liên minh Châu Âu chỉ định IFRS là CMKT cho các công ty cổ phần trong các nước khối Liên minh Châu Âu và đã được chấp nhận trên toàn thế giới. Tính đến thời điểm hiện nay, ISAB đã xây dựng 43 IAS/IFRS (bao gồm cả IFRS cho các DNvừa và nhỏ) trong đó có 27 IAS và 16 IFRS. Tình hình áp dụng IFRS trên thế giới IFRS đang ngày càng được nhiều quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới áp dụng hoặc cam kết áp dụng trong tương lai gần. Tính đến nay, đã có 133/143 quốc gia và vùng lãnh thổ 107 n trÞ - Kinh nghiÖm quèc tÕ vµ thùc tr¹ng ë ViÖt Nam (chiếm tỷ lệ 93%) đã công khai tuyên bố coi IFRS là bộ CMKT duy nhất áp dụng trên toàn cầu. Bên cạnh đó, cũng có 119/143 (chiếm tỷ lệ 83,2%) quốc gia và vùng lãnh thổ đã yêu cầu sử dụng các chuẩn mực của IFRS đối với tất cả hoặc hầu hết các công ty đại chúng trong nước, phần lớn các quốc gia còn lại cho phép áp dụng các chuẩn mực này. Số liệu thống kê cụ thể theo khu vực địa lý được thể hiện qua biểu 1. Biểu 1: Thống kê áp dụng IFRS theo khu vực địa lý Quốc gia và vùng lãnh thổ Yêu cầu áp dụng các Cho phép/yêu cầu áp Không yêu cầu/cho chuẩn mực IFRS cho dụng các chuẩn mực phép áp dụng các TT Khu vực Tổng toàn bộ hoặc hầu hết IFRS cho một số chuẩn mực IFRS đối số công ty đại chúng công ty đại chúng với công ty đại chúng Số lượng % Số lượng % Số lượng % 1 Châu Âu 43 42 97,7 1 2,3 0 0,0 2 Châu Phi 20 16 37,2 1 2,3 3 7,0 3 Trung Đông 12 11 25,6 1 2,3 0 0,0 4 Châu Á và Châu Đại Dương 31 23 53,5 3 7,0 5 11,6 5 Châu Mỹ 37 27 62,8 8 18,6 2 4,7 Cộng 143 119 83,2 14 9,8 10 7,0 Nguồn: Hướng dẫn tóm tắt các chuẩn mực IFRS năm 2016: Ngôn ngữ BCTC toàn cầu. Biểu đồ 1: Thống kê tình hình áp dụng IFRS theo khu vực địa lý Trong thời gian gần đây, việc tiến tới áp dụng IFRS có những tín hiệu hết sức tích cực. Năm 2015, các nhà lãnh đạo G20 cũng đã cam kết thúc đẩy tiến trình thực hiện các CMKT toàn cầu. Tại một số quốc gia phát triển tại Châu Á, tình hình áp dụng các chuẩn mực IFRS cũng đã có nhiều tiến bộ, cụ thể: 108 n trÞ - Kinh nghiÖm quèc tÕ vµ thùc tr¹ng ë ViÖt Nam - Tại Nhật Bản, các chuẩn mực IFRS đã được lựa chọn từ năm 2010. Hiện nay, hơn 100 công ty Nhật Bản (chiếm 25% tổng giá trị vốn hóa thị trường) đã áp dụng các chuẩn mực của IFRS hoặc đang có kế hoạch áp dụng. Ngoài ra, gần 200 công ty khác đang xem xét một cách nghiêm túc việc áp dụng các chuẩn mực của IFRS. Đây là những con số ấn tượng, thể hiện sự phát triển tại quốc gia này, nếu so sánh với thời điểm cuối tháng 12 năm 2012 mới chỉ có 10 công ty áp dụng các chuẩn mực của IFRS. - Tại Ấn Độ, mới đây nước này đã ban hành và áp dụng các CMKT mới (Ind AS), các chuẩn mự ...