Chức năng tế bào β và độ nhạy insulin ở bệnh nhân khởi phát đái tháo đường có nguy cơ nhiễm toan ceton

Bài viết nghiên cứu về nhận xét chức năng tế bào β và độ nhạy insulin ở bệnh nhân khởi phát đái tháo đường có nguy cơ nhiễm toan ceton.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Chức năng tế bào β và độ nhạy insulin ở bệnh nhân khởi phát đái tháo đường có nguy cơ nhiễm toan cetonTẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌCCHỨC NĂNG TẾ BÀO β VÀ ĐỘ NHẠY INSULINỞ BỆNH NHÂN KHỞI PHÁT ĐÁI THÁO ĐƯỜNG CÓ NGUY CƠNHIỄM TOAN CETONNguyễn Khoa Diệu Vân1; Nguyễn Thị Thu21Trường Đại học Y Hà Nội; Bệnh viện Bạch MaiNghiên cứu nhằm nhận xét chức năng tế bào β và độ nhạy insulin ở bệnh nhân khởi phát đái tháo đườngcó nguy cơ nhiễm toan ceton. Nghiên cứu mô tả cắt ngang có đối chứng trên 36 bệnh nhân đái tháo đườngkhởi phát có nguy cơ nhiễm toan ceton được điều trị và theo dõi theo đúng phác đồ để đạt tình trạng hếttoan ceton trên lâm sàng và xét nghiệm. Kết quả cho thấy bệnh nhân đái tháo đường khởi phát có nguy cơnhiễm toan ceton có chức năng tế bào β thấp hơn có ý nghĩa so với nhóm chứng, p < 0,001. Chức năng tếbào β tính theo HOMA2 B_C có mối tương quan thuận với tỷ số C0/G0, C30/G30, C30. Độ nhạy insulin của nhómbệnh nhân nghiên cứu theo HOMA2 S_C cao hơn có ý nghĩa so với nhóm chứng (p = 0,001). Chức năng tế bào βcủa bệnh nhân đái tháo đường khởi phát có nguy cơ nhiễm toan ceton thấp hơn so với nhóm chứng. Chứcnăng tế bào β tính theo HOMA2 B_C có mối tương quan thuận với tỷ số C0 /G0, C30 /G30, C30.Từ khóa: Đái tháo đường, nguy cơ nhiễm toan ceton, chức năng tế bào betaI. ĐẶT VẤN ĐỀĐái tháo đường là một bệnh mạn tính dohậu quả của tình trạng thiếu insulin tương đốihoặc tuyệt đối, bệnh đặc trưng bởi tình trạngtăng glucose máu kết hợp với các rối loạn vềchuyển hóa carbonhydrat, lipid và protid. Cácbiến chứng cấp tính của bệnh đái tháo đườngthường do hậu quả của việc chẩn đoán muộn,điều trị không thích hợp, do nhiễm khuẩn cấptính hoặc xuất hiện ngay khi khởi phát đáitháo đường.Một trong những biến chứng cấp tínhthường gặp và nguy hiểm của đái tháo đườnglà biến chứng nhiễm toan ceton. Trong cácphân loại trước đây hầu hết các bệnh nhânnhiễm toan ceton do đái tháo đường đều trởthành thể phụ thuộc insulin (đái tháo đườngtyp 1). Tuy nhiên, gần đây có một tỷ lệ lớnĐịa chỉ liên hệ: Nguyễn Khoa Diệu Vân, Bộ môn Nội,Trường Đại học Y Hà Nội.Email: dieuvan62@yahoo.com.vnNgày nhận: 10/8/2015Ngày được chấp thuận: 10/9/2015TCNCYH 97 (5) - 2015bệnh nhân biểu hiện nhiễm toan ceton có đặcđiểm của bệnh nhân đái tháo đường type [1 3]. Đến năm 2002, Sobngwi và cộng sự đãdùng thuật ngữ “Đái tháo đường có nguy cơnhiễm toan ceton” để chỉ một dạng trung giangiữa đái tháo đường typ 1 và đái tháo đườngtyp 2 và mở ra nhiều hướng đi cho các nghiêncứu sau này [4] . Vì thế việc chẩn đoán chínhxác thể bệnh sẽ hạn chế những sai sót trongđiều trị nhằm giảm thiểu tối đa tỷ lệ biếnchứng do đái tháo đường. Thiếu hụt chứcnăng tế bào β có vẻ là tổn thương tiên pháttrong sinh lý bệnh đái tháo đường bất luận làthuộc typ nào. Trong những năm gần đây, cácphương pháp điều trị đều hướng đến mục tiêuduy trì thậm chí khôi phục lại khối lượng tếbào β [5]. Vì vậy đánh giá được chức năng tếbào β khi lần đầu tiên phát hiện bệnh đái tháođường là điều cần thiết và có ý nghĩa trongviệc điều trị và theo dõi bệnh nhân. Trên thếgiới đã có khá nhiều nghiên cứu về tình trạngkháng insulin, đánh giá chức năng tế bào β,tuy nhiên nghiên cứu về vấn đề này trên đối17TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌCtượng đái tháo đường có nguy cơ nhiễm toantrên giao diện excel. Phần mềm HOMA2 đượcceton chưa thực sự nhiều [6; 7]. Ở Việt Namcũng có một số nghiên cứu về tình hình đềcung cấp qua trang web (www.OCDEM.ox.ac.uk).Các kết quả được phiên giải như sau:kháng insulin và đánh giá chức năng tế bào βnhưng chưa có nghiên cứu nào trên đối tượng- HOMA2 B_C: Kết quả chức năng tế bàoβ tính theo cặp nồng độ glucose,c-peptid.bệnh nhân đái tháo đường có nguy cơ nhiễmtoan ceton [8 - 10]. Do vậy, chúng tôi tiến- HOMA2 S_C: Kết quả độ nhạy insulintính theo cặp nồng độ glucose, c-peptidhành nghiên cứu đề tài với mục tiêu “nhận xétSo sánh chức năng tế bào β, độ nhạychức năng tế bào β và độ nhạy insulin ở bệnhnhân khởi phát đái tháo đường có nguy cơinsulin theo HOMA 2 với nhóm chứng củaĐỗ Đình Tùng (70 người khoẻ mạnh). Tìm mốinhiễm toan ceton”.tương quan giữa chức năng tế bào β tính theophần mềm HOMA2 và các chỉ số C0/G0, C30/II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP1. Đối tượng36 bệnh nhân được chẩn đoán đái tháođường lần đầu và có nguy cơ nhiễm toan ceton được điều trị nội trú tại khoa Nội tiết, bệnhviện Bạch Mai từ tháng 12/2011 -10/2012.2. Phương pháp2.1. Thiết kế nghiên cứu: mô tả cắt ngangcó đối chứng.2.2. Quy trình nghiên cứu36 bệnh nhân khởi phát đái tháo đường cónguy cơ nhiễm toan ceton (glucose máu tạithời điểm chẩn đoán > 250 mg/dl (139,9mmol/l), có triệu chứng lâm sàng của tăngglucose máu. Ceton niệu dương tính) đượcđiều trị và theo dõi theo đúng phác đồ để đạttình trạng hết toan ceton trên lâm sàng và xétnghiệm theo tiêu chuẩn của Lilian F 2011.Tiến hành nghiệm pháp uống 75 gram glucosepha với 250 ml nước (NPDNG). Tiến hành l ...