Chứng băng huyết cuối thai kỳ

kỳ Đó là tình trạng ra nhiều máu tự nhiên trong 3 tháng cuối thai kỳ do chứng rau tiền đạo hoặc rau bong non. Ở Việt Nam, băng huyết cuối thai kỳ là một trong 4 nguy cơ chính dẫn đến tử vong sản khoa. Nếu không được cấp cứu kịp thời, nó có thể dẫn đến chứng tiêu sợi huyết (không đông máu).
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Chứng băng huyết cuối thai kỳChứng băng huyết cuối thai kỳĐó là tình trạng ra nhiều máu tự nhiên trong 3 tháng cuốithai kỳ do chứng rau tiền đạo hoặc rau bong non. Ở ViệtNam, băng huyết cuối thai kỳ là một trong 4 nguy cơ chínhdẫn đến tử vong sản khoa. Nếu không được cấp cứu kịpthời, nó có thể dẫn đến chứng tiêu sợi huyết (không đôngmáu).Ở chứng rau tiền đạo, bánh rau bám ở phần dưới tử cung(google image)Sau đây là đặc điểm của chứng băng huyết trong 2 trườnghợp cụ thể:1. Băng huyết do rau tiền đạoĐó là hiện tượng bánh rau bám che một phần hay toàn phầnlối đi của thai để sổ ra ngoài, xảy ra ở khoảng 1/100-1/150cuộc sinh. Khi thai phụ chuyển dạ, lớp cơ ở đoạn dưới tửcung phải giãn nở và co kéo lên cao để cổ tử cung mở ra.Do bánh rau không có khả năng giãn nở nên bị bong khỏilớp cơ tử cung, gây băng huyết. Tùy theo giai đoạn chuyểndạ mà máu có thể chảy từ ít tới nhiều, hoặc lặp lại nhiều lầngây thiếu máu và mất các yếu tố đông máu (nhưprothrombin, fibrinogen, tiểu cầu), đồng thời gây mất hồngcầu làm người bệnh xanh xao.Đến nay, người ta vẫn chưa biết rõ tại sao rau lại bám ởđoạn dưới tử cung (thay vì ở thân hay đáy tử cung). Có giảthiết cho rằng đó là do lớp niêm mạc bị viêm teo do sinhđẻ, nạo thai nhiều lần. Tuy nhiên, rau tiền đạo lại ít khi táiphát trên một bệnh nhân nên có thể đoán rằng, tình trạngnày xảy ra do trứng thụ tinh tình cờ đến làm tổ ở đoạn dưới.Biểu hiện của rau tiền đạo: Ra máu tự nhiên nhiều lần (màuđỏ tươi) khi đang ngủ, không có cơn đau bụng. Máu có thểra ít rồi tự cầm, hoặc ra nhiều lần và khoảng cách ngàycàng gần nhau. Hiện tượng ra máu thường xảy ra vào nửasau của thai kỳ. Khi gặp các hiện tượng nghi ngờ, cần đếnkhám ở cơ sở phụ sản có phòng mổ để khi cần thì có thể xửtrí ngay nhằm kiểm soát sự chảy máu. Cần có sẵn 500 mlmáu đồng nhóm, hoặc người hiến máu phải có mặt ở bệnhviện.Bác sĩ sẽ có các cách xử trí khác nhau tùy thuộc vào lượngmáu bị mất và tuổi thai. Nếu thai còn non, máu mất khôngnhiều thì có thể truyền máu thay thế để chờ đợi đến khi thailớn thêm, có thể cho ra đời (có khi được thêm 2-3 tuần lễ).Thai sống được phải trên 28 tuần tuổi.Nếu mất máu nhiều hay tái phát nhiều lần, bác sĩ sẽ chủđộng can thiệp để tránh thiếu máu, rối loạn đông máu.2. Băng huyết do rau bong nonĐó là hiện tượng bánh rau bong ra khỏi thân tử cung trướcngày dự kiến sinh. Ở thể nặng (tỷ lệ 1/500 ca sinh), raubong non gây chảy máu nhiều, dẫn đến thai suy và thaichết.Nguyên nhân gây rau bong non có thể là chấn thương vùngbụng, bệnh viêm cầu thận mạn tính làm tăng huyết áp kéodài, hội chứng huyết áp thấp, thiếu axit folic, giảm áp lựcđột ngột ở tử cung, đa ối, đa thai... Có trường hợp bệnhnhân nằm ngửa, tử cung đè lên tĩnh mạch chủ dưới, làmtăng huyết áp các hồ huyết phía dưới của bánh rau, khiếnbánh rau bị bong ra khỏi lớp cơ tử cung. Ở nơi bong rau,khiến thai phụ bị tụt huyết áp, mạch nhanh, thiếu ôxy não,sốc, có nguy cơ tử vong cao.Rau bong non có 3 mức độ. Ở thể nhẹ hay trung bình, tửcung căng nhưng chưa co cứng, tim thai không đều, raubong một phần (chưa dẫn tới tử vong cho mẹ và thai nhi),máu giảm đông. Hai thể này rất dễ chuyển thành thể nặngvới biểu hiện tử cung co cứng, không thấy cơn co nữa, máura ngoài âm đạo nhiều, không đông, người mẹ bị sốc, timthai mất. Ở thể nặng, tỷ lệ tử vong là 1-5% đối với mẹ và50-100% đối với con.Cách xử trí có thể là cho sinh ngả âm đạo nếu cổ tử cung đãmở nhiều hoặc mở cắt tử cung, đồng thời tiến hành các biệnpháp cầm máu.Để dự phòng chứng băng huyết cuối thai kỳ, khi bắt đầu cóbiểu hiện ra máu, dù bất cứ nguyên nhân nào, thai phụ cũngphải lập tức đến bệnh viện tuyến trên (bằng các phươngtiện di chuyển nhẹ nhàng) để được cầm máu và áp dụng cácbiện pháp điều trị. Nên nghỉ ngơi tuyệt đối, tránh các chấnđộng. GS Phạm Gia Đức Theo SK & ĐS