Chương 1: Nhập môn

Tham khảo tài liệu chương 1: nhập môn, kinh tế - quản lý, kinh tế học phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Chương 1: Nhập mônNhËp M«n – Giíi thiÖu m«n Kinh tÕ ph¸t triÓn Ch−¬ng I NhËp m«n Nhân loại cùng chia sẻ một hành tinh, một hành tinh mà ở đó có hai thế giới, thế giới của người giàu và thế giới của người nghèo. - Raanan Weitz, 1986. Hơn ¾ dân số thế giới sống ở các nước đang phát triển, nhưng họ chỉ có được 16% thu nhập của thế giới-trong khi đó 20% người giàu nhất chiếm 85% thu nhập toàn cầu. - Chương trình phát triển liên hợp quốc, Báo cáo phát triển con người, 1995. Mục tiêu cuối cùng của phát triển phải là giảm sự không công bằng giữa và bên trong các quốc gia…. Thách thức lớn nhất của sự phát triển của chúng ta hiện nay là thách thức của sự không bị loại trừ. - James D. Wolfensohn, Giám đốc, Ngân hàng thế giới, 1998. (Todaro and Smith1 2003, 3)1.1. Kinh tÕ ph¸t triÓn Häc1.1.1. Bèi c¶nh lÞch sö vÒ sù ra ®êi Kinh tÕ ph¸t triÓn häc Sau ChiÕn tranh thÕ giíi th− II, cã ba sù kiÖn quan träng cña thÕ giíi.Thø nhÊt lµ sù v−¬n lªn m¹nh mÏ cña n−íc Mü nh− lµ mét c−êng quèc.Trong khi c¸c n−íc T©y ¢u (V−¬ng Quèc Anh, Ph¸p, vµ §øc) bÞ suy yÕu sauchiÕn tranh, n−íc Mü næi bËt lªn thµnh mét c−êng quèc, vµ b¾t ®Çu KÕ ho¹chMarshall t¸i thiÕt T©y ¢u tõ hËu qu¶ cña chiÕn tranh. Trong nh÷ng n¨m1950s, n−íc Mü n¾m lÊy vai trß ®iÒu khiÓn c¸c vÊn ®Ò cña thÕ giíi. Thø hailµ sù lan réng cña hÖ thèng c¸c n−íc X· héi chñ nghÜa. Liªn X« më réng sù¶nh h−ëng kh«ng chØ ë khu vùc §«ng ¢u mµ cßn ®Õn Ch©u ¸ nh− TrungQuèc, TriÒu Tiªn vµ ViÖt Nam. Thø ba, sù khai sinh c¸c nhµ n−íc ®éc lËp ëCh©u ¸, Ch©u Phi, vµ Ch©u Mü La Tinh sau khi gi¶i phãng khái ¸ch thèng trÞcña c¸c n−íc thùc d©n ®· h×nh thµnh nªn c¸c n−íc ThÕ giíi thø 3, hay c¸cn−íc chËm ph¸t triÓn (Less Developed Countries – LDCs). C¸c nhµ n−íc míi 1NhËp M«n – Giíi thiÖu m«n Kinh tÕ ph¸t triÓnthµnh lËp nµy chËp ch÷ng t×m kiÕm m« h×nh/®−êng lèi ph¸t triÓn ®Êt n−íc ®Ó®Èy m¹nh nÒn kinh tÕ vµ t¨ng c−êng sù ®éc lËp chÝnh trÞ cña m×nh. Trong bèi c¶nh lÞch sö ®ã, giíi l·nh ®¹o chÝnh trÞ cña n−íc Mü khuyÕnkhÝch c¸c nhµ khoa häc x· héi cña hä nghiªn cøu c¸c vÊn ®Ò cña c¸c n−íc®ang ph¸t triÓn nh»m thóc ®Èy sù ph¸t triÓn kinh tÕ, sù æn ®Þnh chÝnh trÞ ë c¸cn−íc ThÕ giíi thø 3 víi môc ®Ých tranh giµnh sù ¶nh h−ëng ®Õn c¸c n−íc nµyvíi Liªn X«. Víi sù tµi trî hµo phãng tõ chÝnh phñ Mü vµ c¸c quü tµi trî t−nh©n, thÕ hÖ c¸c nhµ nghiªn cøu kinh tÕ, chÝnh trÞ, x· héi trÎ tuæi b¾t tay vµonghiªn cøu nh÷ng vÊn ®Ò kinh tÕ – chÝnh trÞ – x· héi cña c¸c n−íc ThÕ giíithø 3. Trong bèi c¶nh lÞch sö ®ã, Kinh tÕ ph¸t triÓn häc ®−îc h×nh thµnh vµ lµmét lÜnh vùc nghiªn cøu ®éc lËp víi c¸c m«n kinh tÕ kh¸c. (Alvin Y. So2 1990, 17)1.1.2. B¶n chÊt cña Kinh tÕ ph¸t triÓn häc Kinh tÕ häc quan t©m ®Çu tiªn ®Õn vÊn ®Ò hiÖu qu¶. Nã nghiªn cøuc¸c x· héi lµm c¸ch nµo ®Ó sö dông cã hiÖu qu¶ c¸c nguån lùc khan hiÕm ®Ós¶n xuÊt ra nh÷ng hµng ho¸ vµ dÞch vô cã gi¸ trÞ vµ ph©n phèi chóng cho c¸cthµnh viªn kh¸c nhau trong x· héi. Kinh tÕ häc truyÒn thèng g¾n liÒn víi c¸cnÒn kinh tÕ t− b¶n tiªn tiÕn: thÞ tr−êng tù do, kh¸ch hµng lµ th−îng ®Õ, sù tù®éng ®iÒu chÝnh cña gi¸ c¶, c¸c quyÕt ®Þnh ®−îc ®−a ra dùa trªn c¬ së c¸ctÝnh to¸n cña gi¸ trÞ cËn biªn, lîi nhuËn, vµ lîi Ých; vµ sù c©n b»ng cña c¸cs¶n phÈm ®Çu ra cña tÊt c¶ c¸c thÞ tr−êng s¶n phÈm vµ thÞ tr−êng c¸c yÕu tès¶n xuÊt. Kinh tÕ häc truyÒn thèng gi¶ ®Þnh r»ng c¸c quyÕt ®Þnh kinh tÕ dùatrªn sù hîp lý, tÝnh thuÇn vËt chÊt, vµ mang tÝnh c¸ nh©n (Samuelson andNordhaus3 2005, 4; Todaro and Smith 2003, 8-9). Kinh tÕ chÝnh trÞ v−ît qua kinh tÕ häc truyÒn thèng nghiªn cøu c¸cqu¸ tr×nh thay ®æi x· héi qua ®ã c¸c nhãm l·nh ®¹o kinh tÕ, chÝnh trÞ nhÊt®Þnh ¶nh h−ëng ®Õn viÖc ph©n bæ c¸c nguån lùc s¶n xuÊt khan hiÕm ®Ó ®¶mb¶o lîi Ých cña hä còng nh− lîi Ých cho toµn x· héi. Nh− vËy, kinh tÕ chÝnh trÞquan t©m ®Õn mèi quan hÖ gi÷a chÝnh trÞ vµ kinh tÕ, víi sù nhÊn m¹nh ®Õn vaitrß cña quyÒn lùc trong c¸c quyÕt ®Þnh kinh tÕ. Kinh tÕ ph¸t triÓn häc cã ph¹m vi nghiªn cøu réng h¬n. Thªm vµoviÖc quan t©m ®Õn sù ph©n bæ hiÖu qu¶ c¸c nguån lùc khan hiÕm, kinh tÕ ph¸ttriÓn cßn ph¶i gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò vÒ c¬ chÕ x· héi, chÝnh trÞ, vµ thÓ chÕ (c¶c«ng céng vµ t− nh©n) cÇn thiÕt ®Ó mang l¹i sù c¶i thiÖn nhanh vµ réng lín vÒmøc sèng cña ®a sè ng−êi nghÌo, thiÕu dinh d−ìng, vµ mï ch÷ ë Ch©u Phi,Ch©u ¸, vµ Ch©u Mü La Tinh. Kh«ng gièng nh− c¸c n−íc ph¸t triÓn, ë c¸cn−íc ®ang ph¸t triÓn, hÇu hÕt thÞ tr−êng hµng ho¸ vµ thÞ tr−êng c¸c yÕu tè s¶nxuÊt lµ nh÷ng thÞ tr−êng kh«ng hoµn h¶o, ng−êi tiªu dïng vµ ng−êi s¶n xuÊt ...