Chương 2: Bệnh hại cây bắp

Trên thế giới có trên 130 loại bắp. Trong đó, đa số các bệnh do nấm gây ra. kế đến là do vi khuẩn. Năm 1966. Ấn độ có lẽ bệnh quan trọng trên bắp.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Chương 2: Bệnh hại cây bắp® ¹i®¹i häc cÇn th¬ - khoa n«ng nghiÖp gi¸o tr×nh gi¶ng d¹y trùc tuyÕn §êng 3/2, Tp. CÇn Th¬. Tel: 84 71 831005, Fax: 84 71 830814 Website: http://www.ctu.edu.vn/knn email: dminh@ctu.edu.vn, vtanh@ctu.edu.vn BÖnh BÖnh chuyªn khoa Ch−¬ng 2: BÖnh h¹i c©y b¾p CHÖÔNG II BEÄNH HAÏI CAÂY BAÉPTÌNH HÌNH BEÄNH HAÏI BAÉP Treân theá giôùi, coù treân 130 loaïi beänh haïi baép. Trong ñoù, ña soá caùc beänh do naám gaây ra,keá ñeán laø do vi khuaån. Naêm 1966, AÁn Ñoä coù 18 beänh quan troïng treân baép. ÔÛ Vieät Nam, keátquaû ñieàu tra cô baûn beänh haïi caây troàng ôû Mieàn Baéc, tröôùc naêm 1975, cho thaáy coù 32 loaïibeänh ñöôïc phaùt hieän, trong ñoù, coù 30 beänh do naám gaây ra. ÔÛ Mieân Nam, keát quaû ñieàu tratrong nhöõng naêm 1977-1980 cho thaáy coù treân 20 beänh haïi baép ñöôïc phaùt hieän, trong ñoù, caùcbeänh phoå bieán vaø quan troïng laø: Heùo töôi, Thoái thaân do vi khuaån, Ñoám vaèn, Ræ, Ñoám laù to vaøÑoám laù nhoû. A. BEÄNH DO CÖÏC VI KHUAÅN: BEÄNH KHAÛM SOÏC LAÙ (Striped mosaic, Corn stripe, Maize mosaic)I. SÖÏ PHAÂN BOÁ vaø TAÙC HAÏI CUÛA BEÄNH. Beänh hieän dieän ôû Chaâu AÙ, Chaâu Phi, Chaâu Myõ vaø coù theå coù ôû Chaâu UÙc. Beänh thöôønggaây thaát thu naëng ôû vuøng nhieät ñôùi vaø vuøng baùn nhieät ñôùi. Khi baép ñöôïc troàng lieân tuïc ôûnhöõng vuøng aåm öôùt, beänh coù theå laøm caû ruoäng baép bò luøn haün ñi (thaáp hôn 0,5m) vaø thaát thuhoaøn toaøn. ÔÛ Tabasco (Mexico), coù tôùi 70% baép bò nhieåm beänh naày vaøo naêm 1981. ÔÛ Ñöùc,beänh ñaõ laøm giaûm 43% naêng suaát traùi vaø chieàu cao caây ñaõ giaûm 14% so vôùi caây khoâng nhieåmbeänh. ÔÛ Myõ, beänh ñaõ gaây haïi trong nhieàu naêm töø 1974 ñeán 1983, nhöng cho ñeán nay, beänhkhoâng coøn laø vaán ñeà nan giaûi nöõa. Ngoaøi caây baép, beänh coøn taán coâng caây luùa mieán vaø moät soá loaøi coû daïi.II. TRIEÄU CHÖÙNG BEÄNH. Beänh thöôøng xuaát hieän ôû giai ñoaïn caây coøn nhoû ( caây ñöôïc 6 tuaàn leå trôû laïi). Treân laùnon, ñaàu tieân coù nhöõng ñoám maøu vaøng nhaït hoaëc xanh nhaït, ñoám hôi troøn, xuaát hieän loang loå,taïo thaønh vaân treân maët laù. Caùc ñoám beänh naày thöôøng noái laïi, taïo thaønh nhöõng soïc daøi maøuGiaùo Trình Beänh Caây Chyeân Khoa 97vaøng nhaït hoaëc xanh nhaït, ñoâi khi coù maøu xanh saäm roài khoâ heùo (Hình 1). Laù khoâ daàn, soïcvaøng xuaát hieän treân thaân, caây luøn do caùc loùng thaân keùm phaùt trieån, caây thöôøng khoâng cho traùihoaëc cho traùi coù ít haït hoaëc khoâng haït. Côø baép bò thoaùi hoaù, coù theå xuaát hieän caùc choài conmoïc töø naùch laù. Caây cuõng coù theå moïc thaønh buoäi.III. TAÙC NHAÂN GAÂY BEÄNH. Beänh do virus gaây ra, virus coù teân laø MMV (maize mosaic virus). Virus gaây beänh Khaûmôû caây döa leo vaø moät soá doøng virus gaây beänh Khaûm ôû caây mía döôøng nhö laø taùc nhaân gaây neânbeänh Khaûm soïc laù baép. Beänh cuõng coù theå do nhieàu doøng virus hoån hôïp laïi ñeå gaây beänh, ñoâikhi, chæ do moät doøng virus gaây beänh. Virus cuõng ñöôïc ghi nhaän ôû Brazil vaø Venezuela laø coùnhöõng doøng gaây haïi khaùc nhau. Beänh ñöôïc truyeàn bôûi raày xanh, raày meàm hoaëc raày naâu nhoû (Delphacides striatella).Caùc vector naày coù theå truyeàn ñöôïc beänh sau khi huùt nhöïa caây beänh ñöôïc hai tuaàn. Caây seõ bieåuhieän trieäu chöùng beänh sau khi nhieåm virus ñöôïc ba tuaàn. Virus khoâng truyeàn qua haït vaø virusseõ maát hoaït tính ôû nhieät ñoä 50-55 oC.IV. CAÙCH PHOØNG TRÒ BEÄNH. Duøng gioáng khaùng beänh, nhö nhoùm baép Guatemala, Hawaii sweet. Dieät coû daïi, phaùthieän beänh sôùm vaø thieâu huûy caây beänh ñeå traùnh laây lan. AÙp duïng thuoác phoøng trò caùc coân truøngtruyeàn beänh. B. CAÙC BEÄNH DO VI KHUAÅN: BEÄNH HEÙO TÖÔI (Bacterial wilt, Stewarts wilt, Stewarts leaf blight, Maize bacteriosis)I. SÖÏ PHAÂN BOÁ vaø TAÙC HAÏI CUÛA BEÄNH. Beänh hieän dieän ôû Baéc vaø Trung Myõ, Peru, Chaâu AÂu, Lieân Xoâ vaø Trung Quoác. Beänh ñaõtoû ra nghieâm troïng ôû caùc nöôùc Nam Phi vaø Trung Myõ. ÔÛ Vieät Nam, beänh cuõng khaù phoå bieán.Vaøo nhöõng naêm cuûa thaäp nieân 1930, beänh ñaõ gaây thaát thu lôùn ôû Baéc Myõ, nhöng hieän nay,thænh thoaûng beänh chæ boäc phaùt nheï, khoâng gaây haïi ñaùng keå.Giaùo Trình Beänh Caây Chyeân Khoa 98 Keå töø naêm 1932, beänh ñöôïc ghi nhaän laàn ñaàu tieân ôû Ontario vaøo naêm 1986. ÔÛ YÙ, beänhcuõng ñaõ gaây haïi traàm troïng vaøo nhöõng naêm cuûa thaäp nieân 1940, vaø hieän nay, ...