Chương 2: KỸ THUẬT PHÒNG THÍ NGHIỆM NUÔI CẤY MÔ TẾ BÀO THỰC VẬT

.ƯU ĐIỂM CỦA PHƯƠNG PHÁP VI NHÂN GIỐNG THỰC VẬTGồm 05 điểm nổi bật: - Nhân nhanh các giống cây: hệ số nhân giống cao.- Cây giống sau khi nuôi cấy có sự đồng nhất về mặt di truyền.- Loại sạch bệnh cây, đảm bảo các cây giống khỏe mạnh, có sức tăng trưởng nhanh.- Chủ động nguồn giống cây trồng cho sản
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Chương 2: KỸ THUẬT PHÒNG THÍ NGHIỆM NUÔI CẤY MÔ TẾ BÀO THỰC VẬTChương 2:KỸ THUẬT PHÒNG THÍ NGHIỆM NUÔI CẤY MÔ TẾ BÀO THỰC VẬT KHÁI NIỆM Nuôi cấy mô (tissueculture) là một nhánh của sinhhọc, trong đó, mô hay tế bàođược nuôi cấy nhân tạo trongmột môi trường có kiểm soát. Nhaân gioáng in vitro thựcvật hay vi nhaân gioáng thực vật(micropropagation) laø phöôngthöùc nuoâi caáy tế bào, cơ quanthực vật trong oáng nghieäm, bìnhnuôi cấy, ôû ñieàu kieän voâ truøng,nhằm mục đích nhaân nhanhgiống, mang laïi hieäu quaû kinh teácao. ƯU ĐIỂM CỦA PHƯƠNG PHÁP VI NHÂN GIỐNG THỰC VẬTGồm 05 điểm nổi bật: - Nhân nhanh các giống cây: hệ số nhân giống cao. - Cây giống sau khi nuôi cấy có sự đồng nhất về mặt di truyền. - Loại sạch bệnh cây, đảm bảo các cây giống khỏe mạnh, có sức tăng trưởng nhanh. - Chủ động nguồn giống cây trồng cho sản xuất. - Trẻ hóa vật liệu giống.NHƯỢC ĐIỂM CỦA PHƯƠNG PHÁP VI NHÂN GIỐNG THỰC VẬTGồm 03 điểm nổi bật: - Hạn chế về chủng loại sản phẩm. - Chi phí sản xuất cao: Vi nhân giống đòi hỏinhiều lao động kỹ thuật thành thạo. - Hiện tượng sản phẩm bị biến đổi kiểu hình: đặcbiệt là các biến dị di truyền.Các yếu tố đảm bảo sự thành công trong nuôi cấy mô thực vật là gì? 2.1 Bảo đảm điều kiện vô trùng 2.2 Chọn đúng môi trường và chuẩn bị môi trường đúng cách 2.3 Chọn mô cấy thích hợp, xử lý mô cấy thích hợp trước và sau khi cấy2.1 BẢO ĐẢM ĐIỀU KIỆN VÔ TRÙNGÝ NGHĨA CỦA VÔ TRÙNG TRONG VI NHÂN GIỐNG THỰC VẬT Môi trường nuôi cấy mô thực vật có chứa đường, muối khoáng và vitamin, là môi trường thích hợp cho các loài nấm, vi khuẩn phát triển. Tốc độ phân chia tế bào của nấm và vi khuẩn lớn hơn rất nhiều so với tế bào thực vật. Nếu môi trường nuôi cấy bị nhiễm vài bào tử nấm hoặc vi khuẩn thì sau vài ngày đến một tuần, toàn bộ bề mặt môi trường nuôi cấy và mẫu cấy sẽ phủ đầy nấm, khuẩn, thí nghiệm chắc chắn phải loại bỏ. Để đảm bảo điều kiện vô trùng trong quá trình nuôi cấy, đòi hỏi chúng ta phải thực hiện các yêu cầu:- Vô trùng mô cấy.- Vô trùng dụng cụ thủy tinh, môi trường và nút đậy.- Trong thao tác nuôi cấy cần tránh làm rơi nấm, khuẩn lên bề mặt môi trường. VÔ TRÙNG MÔ CẤY Mô cấy có thể là các bộ phận khác nhau củathực vật, tùy theo sự tiếp xúc với môi trường bên ngoàimà các bộ phận này chứa nhiều hay ít vi khuẩn, nấm. Phương pháp vô trùng mẫu cấy phổ biến hiệnnay là dùng các chất hóa học có hoạt tính diệt nấm,diệt khuẩn. Hiệu lực diệt nấm, diệt khuẩn của các chấtnày phụ thuộc vào thời gian xử lý, nồng độ và khảnăng xâm nhập trên bề mặt mô cấy. Nồng độ và thời gian sử dụng một số chất diệt nấm, diệt khuẩn có thể dùng để xử lý mô cấy:Tác nhân vô trùng Nồng độ (%)Thời gian xử lý (phút) Hiệu quả 9 – 10 5 – 30 Rất tốtHypochlorite canxi 5 – 30 Rất tốtHypochlorite natri 2Hydroperoxid (H2O2) 10 – 12 5 – 15 TốtNước Brom 1–2 2 – 10 Rất tốt 0,1 – 1 2 – 10 Trung bìnhHgCl2Chất kháng sinh 4 – 50 (mg/l) 30 – 60 Khá tốtLưu ý: Trong quá trình xử lý mô cấy phải ngập hoàn toàn trong dung dịch diệt nấm, khuẩn. Với các bộ phận có bám nhiều cát, bụi trước khi xử lý cần rửa sạch bằng xà phòng và nước máy. Sau khi xử lý xong, mô cấy được rửa sạch nhiều lần bằng nước cất vô trùng và loại bỏ những phần bị hoại tử trước khi đặt mô cấy lên môi trường. Quy trình khử trùng mẫu thực sinh: Mẫu thực sinh Rửa kĩ bằng xà phòng và nước máy Cho vào bình tam giác Ngâm trong cồn 700C (khoảng 30 giây) Rửa bằng nước cất vô trùng 3 lầnTiếp tục ngâm trong dung dịch diệt khuẩn (khoảng 15 - 20 phút) với 05 giọt Tween 80 Rửa bằng nước cất vô trùng 3 lần Cắt bỏ những phần mô bị tác nhân vô trùng làm hoại tử (trắng) Đặt lên môi trường nuôi cấy VÔ TRÙNG DỤNG CỤ THỦY TINH, MÔI TRƯỜNG VÀ NÚT ĐẬY Dụng cụ thủy tinh, môitrường và nút đậy của chai lọhay dụng cụ thủy tinh được vôtrùng bằng cách hấp khử trùng ởnhiệt độ 1210C, áp suất 1atmtrong thời gian 15 – 20 phút. oC oF Taùc ñoäng ñeán vi sinh vaät 121 250 Nhieät hôi nöôùc tieâu dieät hoaøn toaøn vi sinh vaät vaø baøo töû (15 – 20 phuùt) 116 240 Nhieät hôi nöôùc tieâu dieät hoaøn toaøn vi sinh vaät vaø baøo töû (30 – 40 phuùt) 110 230 Nhieät hôi nöôùc tieâu dieät hoaøn toaøn vi sinh vaät vaø baøo töû (60 – 80 phuùt) Nhieät ñoä soâi cuûa nöôùc coù khaû naêng tieâu dieät teá baøo dinh döôõng nhöng 100 212 khoâng tieâu dieät ñöôïc baøo töû82 – 93 179 – 200 Tieâu dieät hoaøn toaøn teá baøo ñang phaùt trieån vi khuaån, naám men, naám moác62 – 82 151 – 180 Caùc vi sinh vaät öa nhieät vaãn phaùt trieån ñöôïc Pasteur hoùa, tieâu dieät phaàn lôùn vi sinh vaät gaây beänh trong söõa, nöôùc quaû,60 – 77 140 – 171 tröø baøo töû cuûa chuùng16 – 38 61 – 100 Caùc loaøi naám men, naám sôïi, vi khuaån phaùt trieån maïnh10 – 16 50 – 61 Caùc loaøi öa laïnh phaùt trieån maïnh 0 32 Caùc loaøi vi sinh vaät ngöøng phaùt trieån – 18 0 Vi khuaån ôû traïng thaùi cheát– 251 – 420 Raát nhieàu loaøi vi sinh vaät khoâng bò cheát trong hydrogen loûng KỸ THUẬT CẤY VÔ TRÙNG Buoàng caáy: laø buoàng coù dieän tích nhỏ, coù hailôùp cöûa. Buoàng caáy caàn laùt gaïch traùng men, töôøng sôncoù theå lau röûa được ...