Chương 2: Một số lý thuyết và mô hình về phát triển kinh tế

Quá trình chuyển nông nghiệp tự túc sang kinh tế tư bản: công trường thủ công phát triển, thương mại tư bản chủ nghĩa trở thành động lực chính của phát triển kinh tế. Lý thuyết kinh tế chi phối: chủ nghĩa trọng thương.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Chương 2: Một số lý thuyết và mô hình về phát triển kinh tếChương 2: MỘT SỐ LÝ THUYẾT VÀMÔ HÌNH VỀ PHÁT TRIỂN KINH TẾ I. Lý thuyết hiện đại hóa1.1. Khái niệm hiện đại hóa1.2. Mô tả lịch sử và kiểu loại hiện đại hóa1.3.Hiện đại hóa ở Đông Bắc vàĐông Nam Á: những bài học kinhnghiệm và trường hợp của ViệtNam 1.1. Khái niệm hiện đại hóa• Hiện đại hóa là khái niệm dùng để chỉ quá trình chuyển đổi từ xã hội truyền thống sang xã hội hiện đại 1.1. Khái niệm hiện đại hóa Xã hội truyền thống Xã hội hiện đạixã hội gắn liền với gắn liền với phương thức sảnphương thức sản xuất xuất công nghiệpnông nghiệp, thủ côngnghiệp. - Đặc trưng:- Đặc trưng: + kinh tế: công nghiệp, thương+ kinh tế: lực lượng sản mại chiếm ưu thế so với nôngxuất tự nhiên, nông nghiệp; cơ chế điều tiết nềnnghiệp, thủ công nghiệp kinh tế là thị trường; côngchiếm ưu thế; quan hệ nghiệp và dịch vụ giữ vai tròhàng hóa, thị trường; quyết định trong nền kinh tếsản xuất tự cung tự + chính trị: mô hình chính trị Xã hội truyền thống Xã hội hiện đại+ Văn hóa – xã hội: quan + vh – xh: văn hóa thành thị:hệ tiền tư bản thống trị; sự xã hội trở nên đa dạng hơn,vận động xã hội chậm; tốc độ chuyển biến xã hộicác yếu tố tôn giáo, tập cao,...quán, đạo đức truyền + con người: cá nhân táchthống chi phối khỏi cộng đông và các mối+ con người: phụ thuộc quan hệ pu thuộc trực tiếp;chặt vào cộng đồng trực con người cá nhân được tựtiếp sống; tự do cá nhân do phát triển; chủ nghĩa duytồn tại mờ nhạt lý chí và nguyên tắc cá nhân chi phối hành động của con người Kết luận• Hiện đại hóa là con đường phức tạp nhưng là con đường bắt buộc phải đi qua để xã hội truyền thống trở thành xã hội hiện đại, phát triển.1.2. Mô tả lịch sử và kiểu loại hiện đại hóa Các giai đoạn của HĐH HĐH HĐH HĐH CNH CNH tiền Hậu giai giai công HĐH đoạn đoạnnghiệp đầu cuối 1.2.1. HĐH tiền công nghiệp hóa• Thời gian: TK XVI, XVII• Địa điểm: chủ yếu là Hà Lan và một số nước phương Tây khác1.2.1. HĐH tiền công nghiệp hóa• Điểm chú ý:+ Quá trình chuyển nông nghiệp tự túc sangkinh tế tư bản: công trường thủ công pháttriển, thương mại tư bản chủ nghĩa trởthành động lực chính của phát triển kinh tế+ Lý thuyết kinh tế chi phối: chủ nghĩa trọngthương+ Hệ quả văn hóa – xã hội: hình thành giaicấp mới gắn liền với phương thức sán xuất 1.2.2. HĐH CNH giai đoạn đầu- Thời gian: TK XVII , XIX• Địa điểm: Tây Âu và Bắc Mỹ 1.2.2. HĐH CNH giai đoạn đầu• Điểm chú ý:+ CNH là trung tâm của quá trìnhHĐH: xuất hiện nhà máy, côngxưởng; lao động thủ công thaybằng lao động cơ khí; cách mạngvề máy móc,...+ kỹ thuật – công nghệ: cơ khí+ công nghiệp thương mại thắngthế nông nghiệp 1.2.3. HĐH và giai đoạn mới• Thời gian: Đầu TK XX đến những năm 70 của TKXX• Địa điểm: các nước Tây Âu, Bắc Mỹ, NIC 1.2.3. HĐH và giai đoạn mớ i• Điểm chú ý:• + sản xuất: điện, công nghệ thông tin phát triển; sản xuất dây truyền phổ biến; tri thức cơ sở trực tiếp của phát triển kinh tế• + chính trị - xã hội: xuất hiện xã hộitiêu thụ và nhà nước phúc lợi; thế giới là 1 hệ thống liên kết chặt chẽ, ... 1.2.4. Hậu HĐH• Thời gian: từ thập niên 80 của TK XX đến nay• Địa điểm:tất cả các nước phát triển nền kinh tế tri thức 1.2.4. Hậu HĐH• Đặc điểm:+ cá nhân hóa quá trình laođộng, nhu cầu của con người+ công nghệ - kỹ thuật: hướngtới công nghệ - kỹ thuật hướngtri thức thành lực lượng sx trựctiếp; sx các sản phẩm cá nhânhóa+ xã hội và con người: nền dânPhân loại hiện đại hóa HĐHHĐH khởi HĐH phái nguyên sinh HĐH theoHĐH HĐH mô HĐHtuần đuổi hình tăng tự theo châu tốc Âu hóa Phân loại HĐH• HĐH khởi nguyên: nảy sinh từ những tiền đề kinh tế, văn hóa, xã hội vốn có, là kết quả của sự phát triển kinh tế - xã hội nội t ại+ Nước tiêu biểu: Tây Âu, USA,Canada,...+ Con đường phát triển của mô Phân loại HĐH• HĐH phái sinh:• Diễn ra ở những nước thiếu hoặc không có tiền tệ nội tại, trực tiếp về kinh tế, văn hóa, xã hội, chính trị mà diễn ra dư ới sự ảnh hưởng, tác động của HĐH ở các nước Tây Âu, Bắc Mỹ Phân loại HĐH• Theo các nh ...