Chương 3: CÁC CHẤT HỮU CƠ (phần 2)

3.2. Lipid So với gluxit, lipid là hợp chất phức tạp hơn và có nhiều chức năng trong cơ thể sống. Một đặc trưng chung của nhóm chất này là chứa nhiều nhóm CH3 nên chúng ít hay không hoà tan trong nước mà chỉ hoà tan tốt trong các dung môi hữu cơ không phân cực như etanol, clorofooc, ete ... 3.2.1. Lipid đơn giản Lipid đơn giản là nhóm lipid chứa 2 thành phần là alcol và acid béo. Tuỳ theo thành phần alcol mà tạo ra 3 loại lipid đơn giản khác nhau: 3.2.1.1. Triglyceric (chất béo)...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Chương 3: CÁC CHẤT HỮU CƠ (phần 2) Chương 3: CÁC CHẤT HỮU CƠ (phần 2) 3.2. LipidSo với gluxit, lipid là hợp chất phức tạp hơn và có nhiều chức năng trong cơ thểsống. Một đặc trưng chung của nhóm chất này là chứa nhiều nhóm CH3 nên chúng íthay không hoà tan trong nước mà chỉ hoà tan tốt trong các dung môi hữu cơ khôngphân cực như etanol, clorofooc, ete ... 3.2.1. Lipid đơn giản Lipid đơn giản là nhóm lipid chứa 2 thành phần là alcol và acid béo. Tuỳ theothành phần alcol mà tạo ra 3 loại lipid đơn giản khác nhau: 3.2.1.1. Triglyceric (chất béo) Triglyceric (chất béo) có trong thực vật là dầu, trong động vật là mỡ. Thànhphần chất béo gồm glycerin và acid béo. Các acid béo liên kết với glycerin bằng liênkết ester. Glycerin có thể liên kết với 1 acid béo tạo ra monoglyceric, với 2 acid béotạo ra diglyceric và với 3 acid béo tạo ra triglyceric. Thành phần dầu, mỡ chứa cảmonoglyceric, diglyceric, triglyceric và một ít acid béo tự do, glycerin tự do. Mỡ động vật và dầu thực vật về bản chất hoá học giống nhau, chúng chỉ khácnhau về thành phần acid béo. Ở động vật chứa acid béo no và có mạch C dài nênnhiệt nóng chảy cao, còn ở dầu thực vật chứa acid béo không no và có mạch C ngắnnên nhiệt nóng chảy thấp. Lipid đơn giản Triglyceric Sap Steric Lipid phức tạpPhotpholipid Spingo lipid Gluco lipid ........... CH CH2 - O - C - R1 CHOH CH2OHCH Dầu và mỡ là những chất dự trữ trong cơ thể thực vật và động vật. Dầu và mỡlà những chất có năng lượng lớn nên chúng là chất cung cấp nguồn năng lượng đángkể cho cơ thể hoạt động. Lớp mỡ động vật còn có tác dụng chống rét, điều hoà nhiệtđộ. Mỡ, dầu còn là môi trường hoà tan cho một số chất có hoạt tính sinh học caonhư vitamin, hoocmon nên có vai trò rất quan trọng trong cơ thể. 3.2.1.2. Sáp Thành phần của sáp gồm 1 phân tử acid béo no và một alcol mạch thẳng bậc 1liên kết với nhau bằng liên kết ester:R1 - O - C - R2O Có nhiều loại alcol và nhiều loại acid béo khác nhau tạo nên nhiều loại sápkhác nhau. Sáp thành thành chính của chất bảo vệ trên bề mặt lá, trên mặt ngoài của mộtsố côn trùng ... 3.2.1.3. Sterit Sterit được tạo ra từ 1 phân tử alcol mạch vòng bậc 1 và một acid béo. Alcolcủa sterit là sterol. Sterol là một chất rất quan trọng trong tế bào động vật và người.Từ sterol hình thành nên nhiều hoocmon quan trọng của cơ thể. Ngoài ra cholesterollà một loại lipid cùng với phospholipid cấu tạo nên màng tế bào. 3.2.2. Lipid phức tạp Lipid phức tạp là nhóm lipid mà trong thành phần ngoài alcol và acid béo còncó các chất khác. Tuỳ thành phần nhóm chất này mà tạo ra nhiều nhóm lipid phứctạp khác nhau trong đó quan trọng nhất là nhóm phospholipid. 3.2.2.1. Phospholipid Phospholipid là nhóm lipid phức tạp mà trong thành phần, ngoài glycerin, acidbéo còn có H3PO4 và một số nhóm chất khác. Trong 3 nhóm OH của glycerin, 2nhóm tạo liên kết ester với H3PO4 để tạo nên acid phosphatic. Qua H3PO4 của acidphosphatic liên kết thêm với các chất khác sẽ tạo nên các loại phospholipid khácnhau. Trong các loại phospholipid trên thì phosphatidyl - colin (leucitin) có vai tròquan trọng hơn cả. Nó là thành phần của màng tế bào. Trong cấu trúc của leucitin, 2phân tử acid béo hấp dẫn nhau nên chúng cùng xếp trên cùng một hướng. Đầu cuốicủa acid béo chứa gốc kỵ nước (CH3) nên hình thành nên đầu kỵ nước của leucitin. oLiên kết giữa C và C của glycerin có thể bị quay vặn đi 1 góc 180 làm cho nhóm P 2 3phân cực nằm về chiều ngược lại với 2 chuỗi acid béo và hình thành đầu ưa nướccủa leucitin. Do cấu trúc đặc biệt đó mà leucitin là một phân tử vừa kỵ nước vừa ưanước.Khi phospholipid trộn với nước, chúng có thể làm thành lớp bề mặt hay tạo mixen.Một dạng cấu trúc quan trọng nhất là cấu trúc lớp kép phospholipid. Cấu trúc nàygồ m 2 lớp lipid quay vào nhau, các đầu ưa nước quay ra ngoài tạo liên kết hydrovới các phân tử nước xung quanh, còn các đầu kỵ nước quay vào trong với nhau.Từng phân tử có thể chuyển động từ phía này sang phía kia một cách tuần hoàn tựdo bên trong các lớp của chính bản thân nó ... Sự phân bố theo dạng lớp lipid képnày khá bền vững, đây là cơ sở cấu trúc cho tất cả màng tế bào. 3.2.2.2. SpingolipidLà lipid phức tạp. Thành phần gồ m spingorin, alcol, acid béo, H PO . 3 4 ...