Chương V: Kỹ thuật an toàn khi đào đất

Trong xây dựng cơ bản, thi công đất đá là một loại công việc thường có khối lượng tốn nhiều công sức và cũng thường xảy ra chấn thương. Các trường hợp chấn thương, tai nạn xảy ra khi thi công chủ yếu là khi đào hào, hố sâu và khai thác đá mỏ.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Chương V: Kỹ thuật an toàn khi đào đất Biªn so¹n: NguyÔn V¨n Mü & NguyÔn Hoµng VÜnh CH¦¥NG v:: Kü thuËt an toµn khi ®µo ®Êt ®¸ vµ lµm viÖc CH¦¥NG v Kü thuËt an toµn khi ®µo ®Êt ®¸ vµ lµm viÖc trªn giµn gi¸o trªn giµn gi¸o §5.1  ph©n tÝch nguyªn nh©n g©y chÊn th−¬ng khi ®µo ®Êt ®¸ vµ hè s©u 1.1-Nguyªn nh©n g©y ra tai n¹n: -Trong x©y dùng c¬ b¶n, thi c«ng ®Êt ®¸ lµ mét lo¹i c«ng viÖc th−êng cã khèi l−îng lín, tèn nhiÒu c«ng søc vµ còng th−êng x¶y ra chÊn th−¬ng. -C¸c tr−êng hîp chÊn th−¬ng, tai n¹n x¶y ra khi thi c«ng chñ yÕu lµ khi ®µo hµo, hè s©u vµ khai th¸c ®¸ má. -C¸c nguyªn nh©n chñ yÕu g©y ra tai n¹n: • Sôp ®æ ®Êt khi ®µo hµo, hè s©u: §µo hµo, hè víi thµnh ®øng cã chiÒu réng v−ît qu¸ giíi h¹n cho phÐp ®èi víi ®Êt ®· biÕt mµ kh«ng cã gia cè. §µo hè víi m¸i dèc kh«ng ®ñ æn ®Þnh. Gia cè chèng ®ì thµnh hµo, hè kh«ng ®óng kü thuËt, kh«ng ®¶m b¶o æn ®Þnh. Vi ph¹m c¸c nguyªn t¾c an toµn th¸o dì hÖ chèng ®ì. • §Êt ®¸ l¨n r¬i tõ trªn bê xuèng hè hoÆc ®¸ l¨n theo v¸ch nói xuèng ng−êi lµm viÖc ë d−íi. • Ng−êi ng·: Khi lµm viÖc m¸i dèc qu¸ ®øng kh«ng ®eo d©y an toµn. Nh¶y qua hµo, hè réng hoÆc leo trÌo khi lªn xuèng hè s©u. §i l¹i ngang t¾t trªn s−ên nói ®åi kh«ng theo ®−êng quy ®Þnh hoÆc kh«ng cã biÖn ph¸p ®¶m b¶o an toµn. • Theo dâi kh«ng ®Çy ®ñ vÒ tr×nh tr¹ng an toµn cña hè ®µo khi nh×n kh«ng thÊy râ lóc tèi trêi, s−¬ng mï vµ ban ®ªm. • BÞ nhiÔm bëi khÝ ®éc xuÊt hiÖn bÊt ngê ë c¸c hµo, hè s©u. • BÞ chÊn th−¬ng do søc Ðp hoÆc ®Êt ®¸ v¨ng vµo ng−êi khi thi c«ng næ m×n. • ViÖc ®¸nh gi¸ kh«ng hoµn toµn ®Çy ®ñ vÒ kh¶o s¸t, th¨m dß vµ thiÕt kÕ bëi v×: HiÖn nay c¸c tÝnh chÊt c¬ häc cña ®Êt ®¸ vÉn ch−a thÓ hiÖn hoµn toµn trong c¬ häc ®Êt. §Êt còng kh«ng ph¶i lµ 1 hÖ tÜnh ®Þnh theo thêi gian, cho nªn trong qu¸ tr×nh thi c«ng nh÷ng yÕu tè ®Æc tr−ng cña ®Êt cã thÓ sai kh¸c so víi khi thiÕt kÕ. 1.2-Ph©n tÝch nguyªn nh©n lµm sôt lì m¸i dèc: -Sù sôp ®æ m¸i dèc ë hµo, hè x¶y ra do c¸c ®iÒu kiÖn c©n b»ng cña khèi l¨ng trô ABC bÞ ph¸ ho¹i. Khèi nµy ®−îc gi÷ bëi c¸c lùc ma s¸t vµ lùc dÝnh t¸c dông lªn mÆt tr−ît AC: -Khi m¸i dèc æn ®Þnh tøc lµ khi khèi l¨ng trô ë tr¹ng th¸i c©n b»ng giíi h¹n theo lùc ma s¸t vµ lùc dÝnh ë d¹ng chung cã thÓ biÓu hiÖn sau: An toµn lao ®éng: Ch−¬ng V-Kü thuËt an toµn khi ®µo ®Êt ®¸ vµ lµm viÖc trªn giµn gi¸o - 50 - Biªn so¹n: NguyÔn V¨n Mü & NguyÔn Hoµng VÜnh T = Ntgϕ + c (5.1) Q sin θ = Q cos θ × tgϕ + c tøc lµ Trong ®ã: +Q: träng l−îng khèi l¨ng trô ABC (tÊn). +ϕ, c: gãc m¸i dèc tù nhiªn vµ lùc dÝnh cña ®Êt. +θ: gãc gi÷a mÆt ph¼ng tr−ît vµ mÆt n»m ngang. C B T N H Q θ α ϕ A H×nh 5.1: S¬ ®å tÝnh æn ®Þnh m¸i dèc -TrÞ sè lùc dÝnh vµ ma s¸t gi¶m ®i khi ®é Èm cña ®Êt t¨ng. Khi tæng c¸c lùc nµy trë nªn nhá h¬n lùc tr−ît, ®iÒu kiÖn c©n b»ng cña khèi l¨ng trô ABC sÏ bÞ ph¸ ho¹i, m¸i dèc ®µo sÏ bÞ sôp lë → Sù æn ®Þnh cña m¸i dèc hè ®µo kh«ng gia cè còng chØ ®−îc gi÷ t¹m thêi cho ®Õn khi c¸c tÝnh chÊt c¬ lý cña ®Êt thay ®æi do n−íc ngÇm vµ m−a lò lµm cho ®Êt Èm −ít. -§Ó lo¹i trõ c¸c nguyªn nh©n lµm sôt lë ®Êt ®¸ khi ®µo mãng, ®µo hè s©u, kªnh m−¬ng, th× viÖc thiÕt kÕ quy tr×nh c«ng nghÖ hoÆc s¬ ®å thi c«ng cÇn ph¶i xÐt c¸c yÕu tè sau: • §Æc tr−ng cô thÓ cña ®Êt. • §é s©u, chiÒu réng cña khèi ®µo vµ thêi h¹n thi c«ng. • Sù dao ®éng cña mùc n−íc ngÇm vµ nhiÖt ®é cña ®Êt trong suèt thêi kú thi c«ng khèi ®µo. • HÖ thèng ®−êng ngÇm cã s½n vµ vÞ trÝ ph©n bè cña chóng. • §iÒu kiÖn thi c«ng. → Trong quy tr×nh c«ng nghÖ vµ s¬ ®å thi c«ng ®Êt cÇn chØ râ ph−¬ng ph¸p thi c«ng vµ biÖn ph¸p ng¨n ngõa sôt lì, ®¶m b¶o sù æn ®Þnh cña ®Êt vµ an toµn thi c«ng. §5.2 c¸c biÖn ph¸p ®Ò phßng chÊn th−¬ng khi ®µo hè, hµo s©u -§Ó ®Ò phßng chÊn th−¬ng, ng¨n ngõa tai n¹n khi khai th¸c ®Êt ®¸ vµ ®µo c¸c hè s©u, ®−êng hµo th−êng dïng c¸c biÖn ph¸p kü thuËt sau ®©y: 2.1-§¶m b¶o sù æn ®Þnh cña hè ®µo: 2.1.1-Khi ®µo víi thµnh ®øng: An toµn lao ®éng: Ch−¬ng V-Kü thuËt an toµn khi ®µo ®Êt ®¸ vµ lµm viÖc trªn giµn gi¸o - 51 - Biªn so¹n: NguyÔn V¨n Mü & NguyÔn Hoµng VÜnh -Khi ®µo hè mãng, ®−êng hµo kh«ng cã m¸i dèc cÇn ph¶i x¸c ®Þnh ®Õn mét ®é s©u mµ trong ®iÒu kiÖn ®· cho cã thÓ ®µo víi thµnh v¸ch th¼ng ®øng kh«ng cã gia cè. 2.1.1.1-X¸c ®Þnh theo quy ph¹m: -§èi víi ®Êt cã ®é Èm tù nhiªn, kÕt cÊu kh«ng bÞ ph¸ ho¹i vµ khi kh«ng cã n−íc ngÇm chØ cho phÐp ®µo thµnh th¼ng ®øng mµ kh«ng cÇn gia cè víi chiÒu s©u h¹n chÕ do quy ph¹m quy ®Þnh nh− sau: • §Êt c¸t vµ sái: kh«ng qu¸ 1m. • §Êt ¸ c¸t: kh«ng qu¸ 1.25m. • §Êt ¸ sÐt vµ sÐt: kh«ng qu¸ 1.5m. • §Êt cøng (dïng xµ beng, cuèc chim): kh«ng qu¸ 2m. 2.1.1.2-X¸c ®Þnh theo c«ng thøc: -ChiÒu s©u tíi h¹n khi ®µo hè, hµo thµnh ®øng cã thÓ x¸c ®Þnh theo c«ng thøc cña X«k«l«pski: 2c × cos ϕ H gh = (5.2) γ (1 − sin ϕ ...