Chương V: Truyền động trục vít - bánh vít

Theo biên dạng ren trục vít phân ra: - Trục vít Acsimet (hình 2.4.2a): có cạnh ren thẳng trong mặt cắt dọc chứa đường tâm trục vít. Giao tuyến của mặt ren với mặt cắt ngang (vuông góc với trục) là đường xoắn ốc Acsimet. Trục vít ác si mét có thể gia công ren bằng phương pháp tiện, song muốn mài phải dùng đá định hình có biên dạng phức tạp nên thường sử dụng ở các bộ truyền yêu cầu có độ rắn mặt ren nhỏ hơn 350 HB và cắt ren không mài....
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Chương V: Truyền động trục vít - bánh vít CHƯƠNG V: TruyÒn ®éng trôc vÝt - b¸nh vÝt§1- Kh¸i niÖm chung 1. Kh¸i niÖm TruyÒn ®éng trôc vÝt dïng ®Ó truyÒn chuyÓn ®éng quay gi÷a hai trôc chÐo nhau. Gãcgi÷a hai trôc thêng b»ng 900. Th«ng thêng trôc vÝt lµ kh©u dÉn ®éng. a) b) c) H×nh 2.4.1: TruyÒn ®éng trôc vÝt- b¸nh vÝt 2. Ph©n lo¹i H×nh 2.4.2: C¸c lo¹i truyÒn ®éng trôc vÝt- b¸nh vÝt Theo biªn d¹ng ren trôc vÝt ph©n ra: - Trôc vÝt Acsimet (h×nh 2.4.2a): cã c¹nh ren th¼ng trong mÆt c¾t däc chøa ®êng t©mtrôc vÝt. Giao tuyÕn cña mÆt ren víi mÆt c¾t ngang (vu«ng gãc víi trôc) lµ ®êng xo¾n ècAcsimet. Trôc vÝt ¸c si mÐt cã thÓ gia c«ng ren b»ng ph¬ng ph¸p tiÖn, song muèn mµi ph¶idïng ®¸ ®Þnh h×nh cã biªn d¹ng phøc t¹p nªn thêng sö dông ë c¸c bé truyÒn yªu cÇu cã ®ér¾n mÆt ren nhá h¬n 350 HB vµ c¾t ren kh«ng mµi. - Trôc vÝt convolut (h×nh 2.4.2b): cã c¹nh ren th¼ng trong mÆt c¾t ph¸p tuyÕn; giaotuyÕn cña mÆt ren víi mÆt c¾t ngang lµ ®êng th©n khai kÐo dµi. Trôc vÝt convolut dÔ giac«ng b»ng ph¬ng ph¸p phay vµ mµi (do cã c¹nh ren th¼ng trong mÆt c¾t ph¸p tuyÕn). - Trôc vÝt th©n khai (h×nh 2.4.2.c): cã c¹nh ren th¼ng trong mÆt c¾t tiÕp xóc víi mÆttrô c¬ së. Giao tuyÕn cña mÆt ren víi mÆt c¾t ngang lµ ®êng th©n khai. Trôc vÝt th©n khaikhi mµi ren cã thÓ dïng ph¬ng ph¸p mµi b»ng ®¸ ®Þnh h×nh (ph¶i söa ®¸ phøc t¹p) hoÆccã thÓ mµi b»ng ®¸ dÑt – khi nµy ®ßi hái ph¶i cã m¸y mµi trôc vÝt chuyªn dïng. Theo d¹ng ®êng sinh cña trôc vÝt ph©n ra: - TruyÒn ®éng trôc vÝt trô (h×nh 2.4.1b) cã ®êng sinh th¼ng, lo¹i nµy ®îc dïng phæbiÕn.NgôVăn Quyết, Bộ môn Kỹ thuật Cơ sở, Khoa Cơ khí 501 - TruyÒn ®éng trôc vÝt lâm (trôc vÝt gl«b«it): §êng sinh lµ mét cung trßn (h×nh2.4.1c). 3. ¦u nhîc ®iÓm vµ ph¹m vi sö dông ¦u ®iÓm: - TØ sè truyÒn rÊt lín. - Lµm viÖc ªm, kh«ng ån. - Cã kh¶ n¨ng tù h·m. Nhîc ®iÓm: - HiÖu suÊt thÊp, sinh nhiÖt nhiÒu do cã trît däc r¨ng. - CÇn sö dông vËt liÖu gi¶m ma s¸t ®¾t tiÒn (®ång thanh) ®Ó chÕ t¹o vµnh b¸nh vÝt. - Yªu cÇu cao vÒ ®é chÝnh x¸c l¾p ghÐp. Ph¹m vi sö dông: TruyÒn ®éng trôc vÝt ®¾t vµ chÕ t¹o phøc t¹p h¬n b¸nh r¨ng nªn chØ sö dông khi cÇntruyÒn chuyÓn ®éng gi÷a hai trôc chÐo nhau vµ tØ sè truyÒn lín. MÆt kh¸c do hiÖu suÊt thÊpvµ nguy hiÓm vÒ dÝnh nªn còng h¹n chÕ kh¶ n¨ng truyÒn c«ng suÊt cña bé truyÒn nµy.Thêng dïng ®Ó truyÒn c«ng suÊt nhá vµ trung b×nh P  50  60 kW; tØ sè truyÒn trongkho¶ng 20  60, ®«i khi ®Õn 100 (trong khÝ cô hoÆc c¬ cÊu ph©n ®é: u  300).§2- §Æc ®iÓm ¨n khíp vµ kÕt cÊu bé truyÒn 1. C¸c th«ng sè h×nh häc Díi ®©y tr×nh bµy c¸c th«ng sè vµ quan hÖ h×nh häc chñ yÕu cña bé truyÒn trôc vÝtAcsimet (còng dïng cho trôc vÝt convolut). B¸nh vÝt ¨n khíp víi trôc vÝt Acsimet cã biªn d¹ng th©n khai trong tiÕt diÖn däc trôc vÝt. H×nh 2.4.2: C¸c th«ng sè h×nh häc cña bé truyÒn trôc vÝt. a) M« ®un M« ®un däc cña trôc vÝt b»ng m« ®un ngang cña b¸nh vÝt. p m= p - bíc däc ren trôc vÝt.  M« ®un m ®îc tiªu chuÈn. b) HÖ sè ®êng kÝnh q V× vµnh b¸nh vÝt lâm, khi c¾t b¸nh vÝt kh«ng nh÷ng ph¶i dïng dao cã cïng m« ®unvíi trôc vÝt mµ cßn cã kÝch thíc vµ h×nh d¹ng gièng nh trôc vÝt ¨n khíp víi b¸nh vÝt (trõ®êng kÝnh vßng ®Ønh lín h¬n ®Ó t¹o khe hë híng t©m). Nh vËy, kÝch thíc b¸nh vÝt kh«ng nh÷ng phô thuéc vµo m« ®un mµ cßn phô thuécvµo ®êng kÝnh dao. §Ó h¹n chÕ sè lîng dao vµ sö dông dao tiªu chuÈn, cÇn ®a vµo hÖ sè®êng kÝnh q:NgôVăn Quyết, Bộ môn Kỹ thuật Cơ sở, Khoa Cơ khí 502 d1 q= (2.4.1) m C¸c trÞ sè q ®îc tiªu chuÈn ho¸ (cho trong sæ tay). c) Sè mèi ren trôc vÝt Z1 vµ sè r¨ng b¸nh vÝt Z2 Sè mèi ren trôc vÝt Z1 ®îc tiªu chuÈn ho¸, cã c¸c gi¸ trÞ 1, 2 vµ 4. Khi t¨ng Z1 th×hiÖu suÊt t¨ng song chÕ t¹o phøc t¹p vµ kÝch thíc bé truyÒn t¨ng. Khi truyÒn c«ng suÊt lín kh«ng nªn dïng Z1 = 1 v× mÊt m¸t c«ng suÊt nhiÒu vµ nãng. Khi chän Z1 cÇn lu ý ®Ó Z2 = u . Z1 kh«ng qu¸ nhá tr¸nh c¾t ch©n r¨ng hoÆc qu¸ línlµm kÝch thíc bé truyÒn cång kÒnh vµ m« ®un gi¶m g©y yÕu bé truyÒn: Z2min  Z2  Z2max víi Z2min = 26  28, Z2max = 60  80 d) Bíc ren p vµ bíc xo¾n vÝt pz: pz = Z1 . p e) Gãc vÝt  Lµ gãc hîp bëi tiÕp tuyÕn cña ®êngxo¾n vÝt trong mÆt trô chia víi mÆtph¼ng ®¸y (vu«ng gãc víi trôc ®êngxo¾n vÝt). p Z p Zm Ztg = z  1  1  1 (2.4.2) d 1 d1 d1 q  thêng lÊy tõ 5  20 . 0 H×nh 2.4.3: S¬ ®å x¸c ®Þnh gãc n©ng, f) ChiÒu dµi ®o¹n c¾t ren b1 cña bíc ren vµ bíc xo¾n vÝt.trôc vÝt vµ chiÒu réng b¸nh vÝt b2 ChiÒu dµi c¾t ren b1 ®îc x¸c ®Þnh theo ®iÒu kiÖn ®Ó b¸nh vÝt cã sè r¨ng ®ång thêi ¨nkhíp nhiÒu nhÊt (tra b¶ng). ChiÒu réng b¸nh vÝt b2 ®îc lÊy theo ®êng kÝnh mÆt trô ®Ønh ren trôc vÝt (tra b¶ng). g) Gãc b¸nh vÝt «m trôc vÝt 2 Lµ gãc ë t©m trôc vÝt ch¾n cung giíi h¹n bëi 2 mÆt mót b¸nh vÝt vµ ®êng kÝnh b»ngda1 - 0,5m víi m lµ m« ®un. b2 Sin  = d a1  0.5m C¸c th«ng sè h×nh häc cña b¸nh vÝt thêng ®o trong mÆt ph¼ng chÝnh (mÆt ph¼ngtrung b×nh) lµ mÆt ph¼ng vu«ng gãc víi trôc b¸nh vÝt vµ chøa ®êng t©m trôc vÝt. h) DÞch chØnh trong bé truyÒn trôc vÝt - b¸nh vÝt Do trôc vÝt ®îc c¾t cã h×nh d¹ng vµ kÝch thíc gièng dao phay l¨n khi gia c«ng b¸nhvÝt ®ång thêi v× vÞ trÝ dao c¾t lu«n gièng vÞ trÝ trôc vÝt ¨n khíp víi b¸nh vÝt nªn chØ tiÕ ...