CHƯƠNG VII - TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ VĂN HOÁ, ĐẠO ĐỨC VÀ XÂY DỰNG CON NGƯỜI MỚI

Tháng 8-1943, khi còn ở trong nhà tù của Tưởng Giới Thạch, HCM đưa ra định nghĩa về văn hoá: “Vì lẽ sinh tồn cũng như mục đích của cuộc sống, loài người mới sáng tạo và phát minh ra ngôn ngữ, chữ viết, đạo đức, pháp luật, khoa học, tôn giáo, văn học, nghệ thuật, những công cụ cho sinh hoạt hàng ngày về ăn mặc ở và các phương thức sử dụng. Toàn bộ những sáng tạo và phát minh đó tức là văn hoá. Văn hoá là sự tổng hợp của mọi phương thức sinh hoạt cùng với biểu hiện của...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
CHƯƠNG VII - TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ VĂN HOÁ, ĐẠO ĐỨC VÀ XÂY DỰNG CON NGƯỜI MỚI Giáo án môn Tư tưởng Hồ Chí Minh Tạ Văn Sang CHƯƠNG VII TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ VĂN HOÁ, ĐẠO ĐỨC VÀ XÂY DỰNG CON NGƯỜI MỚI I. Những quan điểm cơ bản của HCM về văn hoá 1. Khái niệm văn hóa theo TT HCM a. Định nghĩa về văn hóa Tháng 8-1943, khi còn ở trong nhà tù của Tưởng Giới Thạch, HCM đưa ra định nghĩa về văn hoá: “Vì lẽ sinh tồn cũng như mục đích của cuộc sống, loài người mới sáng tạo và phát minh ra ngôn ngữ, chữ viết, đạo đức, pháp luật, khoa học, tôn giáo, văn học, nghệ thuật, những công cụ cho sinh hoạt hàng ngày về ăn mặc ở và các phương thức sử dụng. Toàn bộ những sáng tạo và phát minh đó tức là văn hoá. Văn hoá là sự tổng hợp của mọi phương thức sinh hoạt cùng với biểu hiện của nó mà loài người đã sản sinh ra nhằm thích ứng những nhu cầu đời sống và đòi hỏi của sự sinh tồn. Trong định nghĩa văn hóa của Hồ Chí Minh phản ánh những điều cơ bản gì? - Nguồn gốc của văn hóa: từ lao động… - Cấu trúc của văn hóa: là sự tổng hợp của mọi phương thức sinh hoạt. Định nghĩa về văn hóa này được hiểu theo nghĩa rộng hay nghĩa hẹp? văn hóa bao gồm những lĩnh vực nào? Mục đích của văn hóa là gì? b. Quan điểm về xây dựng một nền văn hóa mới - Cùng với định nghĩa về văn hóa, HCM con nêu 5 điêm lớn định hướng cho việc xây ̀ ̉ dựng nên văn hóa dân tôc: ̀ ̣ “1. Xây dựng tâm ly: tinh thân đôc lâp, tự cường ́ ̀ ̣ ̣ 2. Xây dựng luân ly: biêt hy sinh minh, lam lợi cho quân chung ́ ́ ̀ ̀ ̀ ́ 3. Xây dựng xã hôi: moi sự nghiêp liên quan đên phuc lợi cua nhân dân trong xã hội ̣ ̣ ̣ ́ ́ ̉ 4. Xây dựng chinh tri: dân quyên ́ ̣ ̀ 5. Xây dựng kinh tế” 2. Quan điểm của HCM về các vấn đề chung của văn hóa. a. Quan điểm về vị trí và vai trò của văn hóa trong đời sống xã hội -Một là, văn hóa là đời sống tinh thấn của xã hội, thuộc kiến trúc thượng tầng. Trong quan hệ với chính trị: Chính trị, xã hội được giải phóng thì văn hóa mới được giải phóng. Chính trị mở đường cho văn hóa phát triển Trong quan hệ với kinh tế: Kinh tế thuộc về cơ sở hạ tầng, là nền tảng của việc xây dựng văn hóa.  xây dựng cơ sở hạ tầng đề có điều kiện xây dựng và phát triển văn hóa. -Hai là, văn hóa không thể đứng ngoài mà phải ở trong kinh tế và chính trị, phải phục vụ nhiệm vụ chính trị và thúc đẩy sự phát triển của kinh tế - Văn hóa có tính tích cực, chủ động, đóng vai trò to lớn như một động lực, thúc đẩy sự phát triển của kinh tế và chính trị: - Văn hóa phải ở trong kinh tế và chính trị có nghĩa là; + Văn hóa phải tham gia thực hiện những nhiệm vụ chính trị, thúc đẩy xây dựng và phát triển kinh tế. Quan điểm này định hướng cho việc xây dựng một nền văn hóa mới ở Việt Nam, định hướng cho mọi hoạt động văn hóa. Trang 1 Giáo án môn Tư tưởng Hồ Chí Minh Tạ Văn Sang + Kinh tế và chính trị cũng phải có văn hóa. Vận dụng sáng tạo TT HCM, Đảng ta chủ trương gắn văn hóa với phát triển, chủ trương đưa các giá trị văn hóa thấm sâu vào kinh tế và chính trị, làm cho văn hóa thực sự vừa là mục tiêu, vừa là động lực của công cuộc xây dựng và phát triển đất nước. b. Quan điểm về tính chất của nền văn hóa + Tính chất dân tộc: Cốt cách dân tộc, tinh tuý bên trong, đặc trưng của văn học + Tính khoa học: Thuân theo trào lưu tiến hoá của tư tưởng hiện đại: Hoà bình, độc ̣ lập, dân chủ, tiến bộ xã hội. Đấu tranh chống những gì trái với khoa học, phản tiến bộ, duy tâm, thần bí, mê tín dị đoan, biết gạn đục khơi trong, kế thừa truyền thống tốt đẹp của dân tộc, tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại. + Tính chất đại chúng: phục vụ nhân dân, hợp với nguyện vọng, đậm đà tính nhân văn, là nền văn hóa do quần chúng xây dựng c. Quan điểm về chức năng của văn hóa: văn hóa có ba chức năng chủ yếu sau: - Một là, bồi dưỡng lý tưởng, tư tưởng đúng đắn, tình cảm cao đẹp: - Hai là, mở rộng hiểu biết, nâng cao dân trí. - Ba là, bồi dưỡng những phẩm chất tốt đẹp, phong cách lành mạnh, hướng con người tới cái chân, thiện, mỹ để hoàn thiện bản thân 3. Quan điểm của HCM về một số lĩnh vực chính của văn hóa a. Văn hóa giáo dục - Phê phán nền văn hoá phong kiến và nền văn hoá thực dân. - Đưa ra một hệ thống quan điểm rất phong phú và hoàn chỉnh về giáo dục, định hướng cho nền giáo dục phát triển đúng đắn, góp phần quan trọng vào sự ngh ...