CHƯƠNG VII VAI TRÒ CỦA CHÍNH PHỦ TRONG NỀN KINH TẾ THỊ TRƯỜNG

Ngoại ứng tích cực Một hành động, một việc làm mang lại lợi ích cho người khác không thông qua thị trường. - Đứng trên phương diện sản xuất : một người nuôi ong và một trồng cây ăn quả, trồng hoa trước nhà….
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
CHƯƠNG VII VAI TRÒ CỦA CHÍNH PHỦ TRONG NỀN KINH TẾ THỊ TRƯỜNG CHƯƠNG VII VAI TRÒ CỦA CHÍNH PHỦ TRONG NỀN KINH TẾ THỊ TRƯỜNG 1 I. Những thất bại của thị trường 1. Cân bằng hiệu quả (hiệu quả Pareto) Tại E:  P π P* = MC: DN có       max S = MC A P* = MU: Người tiêu dùng  có thặng dư lớn nhất E tại E: P* = MC = MU P* NSB đạt max  = SABE        D = MU Điểm E được gọi là B điểm hiệu quả Pareto 2 Q Q* 2. Những thất bại của thị trường a. Do có sức mạnh của độc quyền   TTCTHH DN sản xuất tại điểm P P = MC = MU MC TT cạnh tranh không hoàn hảo DN sản xuất tại sản lượng có MR = MC. A PM Mà cạnh tranh không hoàn hảo E PC đặt giá dựa vào đường cầu C P > MR nên P >MC, P > MU Như vậy, người tiêu D dùng không đạt được TUmax MR Q QM QC 3 b. Ngoại ứng (ảnh hưởng hướng ra ngoài) * Ngoại ứng tích cực Một hành động, một việc làm mang lại lợi ích cho người khác không thông qua thị trường. - Đứng trên phương diện sản xuất : một người nuôi ong và một trồng cây ăn quả, trồng hoa trước nhà…. - Đứng trên phương diện tiêu dùng: tiêm phòng dịch bệnh, học đại học….. 4 * Ngoại ứng tích cực P MPC, MSC MPC: CP cá nhân cận biên  MSC: CP xã hội cận biên F MSB: lợi ích xã hội cận biên E’ E MSB D QCN QXH Q 5 * Ngoại ứng tiêu cực  một hành động, một việc làm gây ra chi phí, thiệt hại cho người khác.  Ngoại ứng tiêu cực trong sản xuất: các hoạt động gây ô nhiễm môi trường  Ngoại ứng tiêu cực trong tiêu dùng: hút thuốc lá, sử dụng ma tuý…… 6 P MSC F E’ E P MPC MEC D Q QXH QCN MEC: Chi phí ngoại ứng cận biên MSC = MPC + MEC 7 c. Hàng hoá công cộng Hàng hoá công cộng: là loại hàng hoá một   người đã sử dụng thì người khác vẫn có  thể sử dụng được.  Sản phẩm công cộng mọi người đều tự do   hưởng thụ các lợi ích do các sản phẩm đó  đem lại và sự hưởng thụ của người này  không làm giảm thiểu khả năng hưởng thụ  của người khác. 8 Đặc điểm của hàng hoá công cộng Không có tính cạnh tranh: người này sử  dụng không làm ảnh hưởng đến người khác.  Không có tính loại trừ: khi đã có hàng hoá công cộng thì không có lực lượng nào có thể ngăn cản được các cá nhân tham gia tiêu dùng hàng hoá này. VD; Sóng radio, sóng truyền hình… 9 Hàng hoá công cộng chia 2 loại  Hàng hoá công cộng thuần tuý: nó có cả  2 tính chất trên. VD: an ninh, quốc phòng,….. Hàng hoá công cộng không thuần tuý: loại  hàng hoá này ai cũng được sử dụng nhưng người này sử dụng loại trừ người khác sử dụng. VD: Dịch vụ xe buýt, hệ thống giao thông: khi đã có người sử dụng thì loại trừ những người sử dụng sau. 10 Kẻ ăn không  P S E’ P1 E’’ P2 D1 D2 Q 11 Q2 Q1 II. Vai trò của chính phủ trong nền kinh tế thị trường 1. Đối với các ngoại ứng a. Ngoại ứng tích cực Chính phủ có thể tài trợ hoàn toàn (chương trình tiêm chủng quốc gia mở rộng) hoặc trợ cấp cho những người các cá nhân thực hiện các hoạt động đó. VD: Học đại học là hoạt động gây ra ngoại ứng tích cực thì chính cần kích cung như: trang bị cơ sở vật chất cho công tác dạy học, tăng lương cho giáo viên, cung thêm tài liệu, giáo trình… 12 * Ngoại ứng tiêu cực ­ Trường hợp ô nhiễm, chính phủ có thể đặt  ra mức chuẩn ô nhiễm ­ Chính phủ có thể thu phí ô nhiễm, với mỗi  đơn vị chất thải hãng phải trả 1 khoản chi phí  nhất định = MEC.  ­ Cấp giấy phép xả thải và có thể chuyển  nhượng  13 2. Đối với hàng hoá công cộng  Do có chí phí lớn và thu hồi vốn chậm  nên tư nhân không cung cấp hàng hoá này, mà chính phủ phải cung cấp.  Chính phủ có thể khắc phục tình trạng này bằng hình thức nhà nước và nhân cùng làm. 14 3. Đối với sức mạnh thị trường  Nhà nước có thể dùng luật chống độc  quyền.  Với trường hợp đặc biệt là độc quyền tự nhiên - độc quyền đạt được do tính kinh tế của quy mô, thì chính phủ có thể dùng biện pháp điều tiết. 15 P PA PD C ATC PB MC PC D MR Q QA QD QBQC 16 ...