Chụp cắt lớp CT và mức nhiễm phóng xạ

Quả là một điều kì diệu trong y học hiện đại khi ai đó bị bệnh, bác sĩ không cần mổ ra mới xác định được vấn đề gì đang diễn ra trong cơ thể. Giờ đây, bác sĩ có thể chụp ảnh các bộ phận trong cơ thể để chẩn đoán bệnh. Trong khi chụp X-quang chỉ có thể chụp một hình ảnh, thì với chụp CT, các bác sĩ có được nhiều hình ảnh X-quang mặt cắt ngang cơ thể chúng ta. Phương pháp này cho phép các bác sĩ nhìn rõ các bộ phận, xương và mạch...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Chụp cắt lớp CT và mức nhiễm phóng xạChụp cắt lớp CT và mức nhiễm phóng xạQuả là một điều kì diệu trong y học hiện đại khi ai đó bị bệnh, bác sĩ không cầnmổ ra mới xác định được vấn đề gì đang diễn ra trong cơ thể. Giờ đây, bác sĩ cóthể chụp ảnh các bộ phận trong cơ thể để chẩn đoán bệnh.Trong khi chụp X-quang chỉ có thể chụp một hình ảnh, thì với chụp CT, các bác sĩcó được nhiều hình ảnh X-quang mặt cắt ngang cơ thể chúng ta.Phương pháp này cho phép các bác sĩ nhìn rõ các bộ phận, xương và mạch máutrong cơ thể, qua đó chẩn đoán các tình trạng sức khỏe như bệnh ung thư, chấnthương, tổn thương và những dấu hiệu bất thường trong hộp sọ cũng như ổ bụng.Phương pháp này vừa nhanh vừa không gây đau đớn. Do vậy, không có gì ngạcnhiên khi việc sử dụng phương pháp chụp CT ngày càng gia tăng mỗi năm ở Úccũng như nhiều nước khác.Mặc dù vậy, chụp cắt lớp cũng có mặt trái: cơ thể sẽ bị nhiễm lượng phóng xạ caohơn so với phương pháp chụp X-quang truyền thống.Như tất cả mọi người đều biết, mức phơi nhiễm phóng xạ cao có liên quan tớinguy cơ mắc bệnh ung thư gia tăng. Vậy khi ngày càng nhiều người sử dụngphương pháp chụp CT, chúng ta có nên lo lắng hay không?Hiểu rõ hiện tượng phơi nhiễm phóng xạMỗi năm, con người phơi nhiễm với khoảng 1,5 millisievert (mSv) bức xạ ‘nền’,từ phóng xạ của chính Trái đất và từ vũ trụ tỏa ra.Nếu đem so sánh, trong một lần chụp CT, con người tiếp xúc với lượng phóng xạdao động từ 1 mSv tới 15 mSv.Lượng phóng xạ của mỗi lần chụp CT khác nhau phụ thuộc vào bộ phận cơ thểđược chụp và kỹ thuật áp dụng.Theo ước tính, một lần chụp CT vùng ngực tương đương với ít nhất 100 lần chụpX-quang thông thường.Mặc dù tỉ lệ này dường như khá lớn, nhưng nó chỉ dẫn đến mức gia tăng nguy cơung thư rất nhỏ trong suốt vòng đời – trên thực tế tăng khoảng 0,04%, theo ướctính của Trường Cao đẳng Hoàng gia Đào tạo Chuyên gia Chẩn đoán Hình ảnh Úcvà New Zealand.Tuổi tác và giới tính cũng là yếu tố cần xem xét trong tỉ lệ này. Ví dụ, mô vú ởphụ nữ và tế bào ‘non’ ở trẻ em nhạy cảm với phóng xạ hơn.Bệnh nhân trẻ tuổi có nguy cơ ung thư cao hơn người già bởi tác động của việcphơi nhiễm phóng xạ phải mất một thời gian dài (nhiều thập kỷ) mới xuất hiện.Rủi thay, tất cả các con số tính toán này đều dựa chủ yếu vào dữ liệu từ nhữngngười sống sót sau các vụ nổ bom nguyên tử chứ không phải những người đã chụpCT và X-quang.Do vậy, hiện có những ý kiến trái chiều về mức độ nguy cơ do phơi nhiễm phóngxạ mức thấp.“Bằng chứng hiện có cho thấy, nguy cơ mắc bệnh ung thư gia tăng ở mức phơinhiễm cao. Tuy nhiên, với liều lượng thấp hơn, khó xác định được mức độ nguycơ hơn”,Tuy nhiên, theo Tiến sĩ Andrews, chưa chắc chắc không có nghĩa làchúng ta bỏ qua nguy cơ tiềm ẩn.“Khi tình hình còn chưa xác định, chúng ta nên có thái độ là cần giảm thiểu mứcphơi nhiễm phóng xạ chứ không nên tiếp xúc với những nguy cơ không cần thiết,”ông Andrews khuyến cáo.Cải thiện tình hìnhNhờ những tiến bộ trong công nghệ và kỹ thuật hình ảnh, lượng phóng xạ trongchẩn đoán hình ảnh liên tục được giảm xuống.Trên toàn thế giới, phương pháp chụp cộng hưởng từ (MRI) và siêu âm – haiphương pháp không sử dụng phóng xạ - ngày càng được sử dụng nhiều như giảipháp thay thế cho chụp CT trong những trường hợp phù hợp.Chính phủ Liên bang Úc mới đây đã thay đổi quy định ngân sách Chăm sóc Y tếđể phương pháp chụp cộng hưởng từ có chi phí thấp hơn và tất cả người bệnh dễtiếp cận hơn.Thậm chí hệ thống phác đồ điều trị từ các bác sĩ cũng thay đổi. Theo Tiến sĩAndrews, các bác sĩ chẩn đoán hình ảnh phản hồi lại cho các bác sĩ đa khoa trongtrường hợp có thể áp dụng các xét nghiệm thay thế có mức tiếp xúc phóng xạ thấphơn.Thêm vào đó, cách tốt nhất để giảm tối đa mức phơi nhiễm là tránh chụp CT khikhông cần thiết.Hội đồng Chống Ung thư đã đưa ra ví dụ về những trường hợp không nhất thiếtphải chụp CT:• Khám các triệu chứng thông thường như đau lưng.• Theo dõi lâu dài những bệnh nhân đã được điều trị ung thư thành công, hiện cótình trạng sức khỏe tốt và không có các triệu chứng bất thường.• Cảnh báo bác sĩ thận trọng không để bị khiếu kiện do chẩn đoán sót bệnh ung thưở những người không có các triệu chứng.Mặc dù bác sĩ là người cuối cùng chỉ định chụp CT, nhưng cần lưu ý rằng áp lựctừ bệnh nhân nhiều khi khiến bác sĩ đưa ra những yêu cầu xét nghiệm không phùhợp.Nguy cơ và lợi íchTrong khi bác sĩ và bệnh nhân có những bước tiến để giảm thiểu phơi nhiễmphóng xạ, các chuyên gia nhấn mạnh rằng chúng ta không nên ‘để trẻ sơ sinh vùngvẫy trong bồn tắm’.Ông Mendelson cho rằng bệnh nhân không nên trì hoãn thực hiện xét nghiệm chẩnđoán hình ảnh khi cần thiết.Ví dụ, ông Andrews cho rằng trong trường hợp bệnh nhân có nguy cơ bị ung thưphổi ở tình trạng có thể điều trị được, thì lợi ích của việc chụp CT quá rõ ràng.Phương pháp chẩn đoán này có thể khẳng định hoặc loại trừ nghi vấn ung thư.“Nguy cơ bỏ sót chẩn đoán ung thư phổi lớn hơn nhiều so với ngu ...