Chuyên đề Bệnh học thủy sản: Phần 2

Với kết cấu nội dung từ chương 4 đến chương 7, phần 2 của Tài liệu Bệnh học thủy sản trình bày các nội dung về bệnh truyền nhiễm của động vật thủy sản. Mời các bạn cùng tham khảo, đây là Tài liệu tham khảo hữu ích cho các bạn đang học và nghiên cứu chuyên ngành Nông - Lâm - Ngư nghiệp. Hy vọng đây là Tài liệu tham khảo hữu ích cho các bạn.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Chuyên đề Bệnh học thủy sản: Phần 2 88 Bïi Quang TÒ ViÖn nghiªn cøu nu«i trång thñy s¶n I BÖnh häc thñy s¶n PhÇn 2 BÖnh truyÒn nhiÔm cña ®éng vËt thñy s¶n Biªn so¹n: TS. Bïi Quang TÒ N¨m 2006 BÖnh häc thñy s¶n- phÇn 2 89 Ch−¬ng 4 BÖnh virus §Æc tÝnh chung cña virus: - KÝch th−íc virus v« cïng nhá bÐ, tõ hµng chôc ®Õn hµng tr¨m nm, virus cã d¹ng h×nh cÇu, h×nh khèi cã nhiÒu c¹nh g©y bÖnh chñ yÕu ng−êi vµ ®éng vËt: Cóm, quai bÞ, b¹ch cÇu, ®Ëu mïa, Reovirus (c¸ tr¾m cá), kÝch th−íc 15-350 nm. Virus d¹ng h×nh que g©y bÖnh ë thùc vËt (®èm thuèc l¸, ®èm khoai t©y), ë c¸ g©y bÖnh viªm bãng h¬i c¸ chÐp, ®èm ®á c¸ chÐp ch©u ¢u, nhiÔm khuÈn huyÕt c¸ håi...kÝch thøoc 15-250 nm. Cuèi cïng lµ d¹ng tinh trïng lµ d¹ng ®Æc tr−ng cho virus ký sinh trong tÕ bµo vi khuÈn vµ ®−îc gäi lµ trùc khuÈn thÓ (Bacterphage vµ phage) kÝch th−íc 10-225 nm. Kh«ng cã cÊu t¹o tÕ bµo Virus cÊu t¹o rÊt ®¬n gi¶n vá lµ protein vµ nh©n lµ acid nucleic. Vá cã nhiÒu capsomer (mçi capsomer gåm nhiÒu ph©n tö protein) nhiÒu capsomer liªn kÕt gäi lµ capside. Capside cÊu tróc xo¾n, cÊu tróc phøc t¹p. Thµnh phÇn ho¸ häc rÊt ®¬n gi¶n, tÊt c¶ virus ®Òu lµ Nucleoproteit cã cÊu t¹o chñ yÕu lµ protein vµ acid nucleic. Virus ®−îc chia lµm 2 lo¹i: Virus chøa ADN vµ virus chøa ARN. Virus g©y bÖnh cho thùc vËt ®Òu chØ chøa ARN cßn virus g©y bÖnh cho ng−êi vµ ®éng vËt th× hoÆc chøa ADN hoÆc chøa ARN. Virus kh«ng cã kh¶ n¨ng sinh s¶n trong m«i tr−êng dinh d−ìng tæng hîp, ph¶i nu«i cÊy chóng trªn c¸c tæ chøc tÕ bµo sèng. Virus ký sinh néi bµo b¾t buéc. Mét sè virus ®éng vËt vµ thùc vËt cã kh¶ n¨ng t¹o thµnh tinh thÓ. Tinh thÓ lµ tr¹ng th¸i kh«ng thay ®æi cña virus trong nh÷ng ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh. ChØ cã virus n»m ë tr¹ng th¸i tÜnh t¹i (gäi lµ virion) míi cã kh¶ n¨ng t¹o thµnh tinh thÓ. Virus ®ang ë thêi kú ph¸t triÓn, sinh tr−ëng kh«ng t¹o thµnh tinh thÓ. Ph©n lo¹i virus g©y bÖnh cho ng−êi vµ ®éng vËt thuû s¶n. HiÖn nay ng−êi ta c¨n cø vµo mét sè kho¸ ph©n lo¹i, c¨n cø vµo sù liªn quan ho¸ häc cña líp, dùa trªn tÝnh chÊt cña acid nucleic cã acid Dezoxiribonucleic (ADN) hoÆc acid Ribonucleic (ARN) cña nh©n. Ng−êi ta ®· chia virus thµnh 2 nhãm lín: mét nhãm virus chøa ADN gäi t¾t lµ virus - ADN vµ mét nhãm chøa ARN gäi t¾t lµ virus - ARN. G©y bÖnh ë ®éng vËt thuû s¶n cã c¶ 2 nhãm virus ADN vµ nhãm virus ARN. Theo Ken Wolf, 1988 ®· tæng kÕt nghiªn cøu 59 virus vµ bÖnh virus ë c¸ cña thÕ giíi, trong ®ã: nu«i cÊy thµnh c«ng virus tõ 23 bÖnh cña c¸. Theo D.Lightner tæng kÕt ®Õn n¨m 1996 thÕ giíi ®· nghiªn cøu 15 bÖnh virus ë t«m he Penaeus. Ngoµi ra cßn nhiÒu c«ng tr×nh nghiªn cøu bÖnh virus cña cua, nhuyÔn thÓ... B¶ng 11: tæng hîp 1 sè bÖnh virus chñ yÕu cña ®éng vËt thuû s¶n. Nhãm virus ADN cã 5 hä: Herpesviridae, Iridpviridae, Parvoviridae, Baculoviridae, Nimaviridae gåm 17 bÖnh virus. Nhãm virus ARN cã 6 hä: Reoviridae, Birnaviridae, Rhabdoviridae, Picornaviridae, Togaviridae, Nodaviridae, Coronaviridae gåm 14 bÖnh. 90 Bïi Quang TÒ B¶ng 11: Danh môc nh÷ng bÖnh virus chñ yÕu ë ®éng vËt thuû s¶n S Virus g©y bÖnh T Tªn bÖnh Tªn gièng loµi Acid kÝch th−íc T nh©n (nm) (1) (2) (3) (4) (5) 1.Hä Herpesviridae 1 BÖnh virus c¸ trª s«ng Herpesvirus 175-200 (CCVD-Chamel catfish virus Disease) ictaluris ADN 2 BÖnh Herpesvirus c¸ håi Herpesvirus ADN 150 salmonis 3 BÖnh Herpesvirus c¸ håi (OMV Herpesvirus ADN 220-240 Oncorhynchus masou virus) oncorhynchus 4 BÖnh Herpesvirus c¸ chÐp Herpesvirus cyprini ADN 5 BÖnh virus d¹ng Herpes cña cua xanh Virus d¹ng Herpes ADN (Herpes like virus Disease-HLV) 2. Hä Iridoviridae 6 BÖnh tÕ bµo Lympho cña c¸ v−îc Iridovirus ADN 130-330 7 BÖnh Iridovirus c¸ song Iridovirus ADN 150-170 8 BÖnh Iridovirus t«m: Iridovirus ADN 136 IRDO-Shrimp Iridovirus 9 BÖnh virus diÒm cña hÇu Th¸i B×nh D−¬ng (Oyster verlar virus Disease- Iridovirus ADN OVVD) 3. Hä Parviviridae 10 BÖnh ho¹i tö c¬ quan t¹o m¸u vµ d−íi vá cña t«m Parvovirus ADN 22 (IHHN-Infectious Hypodermal and Hematopoietic necrosis) 11 BÖnh Parvovirus gan tuþ t«m Parvovirus ADN 22-24 (HPV-Hepatopancreatic Parvovirus) 12 BÖnh virus hÖ b¹ch huyÕt cña t«m Virus d¹ng Parvo ADN 25-30 (LPV-Lymphoidal parvo like virus) 4. Hä Baculoviridae 13 BÖnh Baculovirus ë t«m he Baculovirus penaei 55-75x300 (BP-Baculovirus penaei) cã thÓ Èn (Occlusion ADN body) 14 BÖnh ho¹i tö tuyÕn ruét gi÷a cña t«m (BMN-Baculoviral Midgut gland Baculovirus type C ADN 75x300 necrosis) kh«ng cã thÓ Èn 15 BÖnh Baculovirus ë t«m só Baculovirus type A (MBV- Monodon Baculovirus) cã thÓ Èn ADN 75 x 300 16 BÖnh hång cÇu nhiÔm Baculovirus (PHRV-Hemocyte-infecting non Virus d¹ng Baculo ADN 90 x 640 occluded Baculovirus) 5. Hä Nimaviridae 17 BÖnh virus ®èm tr¾ng cña gi¸p x¸c Whispovirus ...