Chuyên đề đào tạo liên tục: Viêm cơ tim

Viêm cơ tim là một tình trạng bệnh lý nhiễm trùng cơ tim với bệnh cảnh lâm sàng rất phong phú, từ những trường hợp có các biểu hiện kín đáo cho tới những trường hợp hết sức nặng nề. Việc chẩn đoán dựa vào các tiêu chuẩn mô bệnh học, miễn dịch học và hoá miễn dịch.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Chuyên đề đào tạo liên tục: Viêm cơ tim 64 Chuyên đề đào tạo liên tụcChuyeân ñeà ñaøo taïo lieân tuïcViêm cơ timGS.TS. Nguyễn Lân Việt; TS. Phạm Mạnh Hùng; ThS. Nguyễn Hữu Tuấn;Viện Tim Mạch Việt NamToång quan • Viêm cơ tim cấp: khởi phát kín đáo hơn, với rối loạn chức năng thất trái Viêm cơ tim là một tình trạng bệnh kéo dài; có thể tiển triển thành bệnh cơlý nhiễm trùng cơ tim với bệnh cảnh lâm tim giãn.sàng rất phong phú, từ những trường • Viêm cơ tim mạn tính thể hoạthợp có các biểu hiện kín đáo cho tới động: khởi phát kín đáo, với những biểunhững trường hợp hết sức nặng nề. Việc hiện lâm sàng và mô bệnh học tái phát;chẩn đoán dựa vào các tiêu chuẩn mô rối loạn chức năng thất trái tiến triển cóbệnh học, miễn dịch học và hoá miễn liên quan đến những biến đổi kiểu viêmdịch. Viêm cơ tim được mô tả như “một mạn tính (với các tế bào khổng lồ).tình trạng viêm thâm nhiễm của cơ timvới những đám tế bào cơ tim hoại tử và/ • Viêm cơ tim mạn tính dai dẳng:hoặc thoái hoá” (theo Phân loại Dallas, khởi phát âm thầm; có tình trạng thâm1987) (Hình 1). Bệnh thường xuất hiện nhiễm mô bệnh học kéo dài với những ổtrên những người có cơ địa khoẻ mạnh, hoại tử tế bào cơ tim mà không có biểucó thể dẫn đến suy tim tiến triển nhanh hiện rối loạn chức năng thất trái, trừ mộtchóng (thường gây tử vong) và các rối vài triệu chứng như đau ngực, hồi hộploạn nhịp nguy hiểm. đánh trống ngực. Lieberman đã đưa ra một phân loại Sinh lý bệnh:mới dựa trên các đặc điểm bệnh học lâm Có rất nhiều nguyên nhân nhiễmsàng, mặc dù vẫn chưa được chấp nhận khuẩn khác nhau cùng với những rối loạnmột cách rộng rãi, theo các tiêu chí sau: do tự miễn, sự tương tác về mặt di truyền • Viêm cơ tim khởi phát nhanh: và các yếu tố ngoại sinh gây ra viêm cơthường sau những triệu chứng của nhiễm tim. Hầu hết các trường hợp đều đượcvirus trước đó; dễ nhận thấy khởi phát cho là theo con đường trung gian miễnbệnh bao gồm các triệu chứng tim mạch dịch, các tổn thương mang tính chất tựnặng nề với rối loạn chức năng thất trái và miễn, mặc dù có cả tác động của nhữngviêm cơ tim thể hoạt động đa ổ; hoặc sẽ tự yếu tố bệnh nguyên gây độc trực tiếp vàbình phục hoặc dẫn tới tử vong. những tổn thương do sự xuất hiện của các cytokine trong cơ tim có thể đóng mộtTẠP CHÍ TIM MẠCH HỌC VIỆT NAM - SỐ 52 - 2010 65vai trò nhất định trong bệnh sinh học của hủy hoại tế bào cơ tim tiếp tục xảy ra theoviêm cơ tim. Các thương tổn thường theo cơ chế tự miễn tự nhiên, thường liên quancơ chế sau: đến sự biểu hiện của các kháng thể bạch • Tác dụng gây độc trực tiếp của các cầu người (HLA) trong các tế bào cơ timyếu tố bệnh nguyên. (và trong các trường hợp viêm cơ tim do virus, còn có thể tìm thấy bộ gen của virus • Các đáp ứng miễn dịch thứ phát trong tế bào cơ tim).có thể do các yếu tố bệnh nguyênphát động . • Sự có mặt của các cytokintrong cơ tim (ví dụ như yếu tốgây hoại tử u TNF-alpha, các en-zyme tổng hợp NO). • Tình trạng chết theochương trình diễn ra một cáchbất thường. Quá trình huỷ hoại cơ timtrải qua 2 giai đoạn như sau: • Giai đoạn cấp (trong 2tuần đầu tiên): tình trạng huỷhoại cơ tim là hậu quả trực tiếpcủa các yếu tố gây bệnh, các yếutố này làm giải phóng các cy-tokine và các chất gây độc quatrung gian tế bào, góp phần gâyhủy hoại và làm rối loạn chứcnăng tế bào cơ tim. Trong gianđoạn này thường không pháthiện được các yếu tố gây bệnh. • Giai đoạn mạn: tình trạng Hình 1. Hình ảnh Viêm cơ tim cấp trên kính hiển vi với sự thâm nhiễm của tế bào lympho (mũi tên hình A) và tế bào CD3 (hình B) 66 Chuyên đề đào tạo liên tục Trong viêm cơ tim do virus, việc loạt tiến hành trên 377.841 bệnh nhânphân lập chính xác tác nhân gây bệnh còn đã cho thấy những trường hợp viêm cơphụ thuộc vào tính hướng mô và tính lan tim vô căn, không đặc hiệu, thể kẽ hoặctràn của virus. Ví dụ như, coxsackievirus viêm cơ tim do virus chỉ chiếm 0,11% cácA9 gây viêm cơ tim tự giới hạn, tuy nhiên trường hợp.coxsackievirus B3 lại gây ra những tình Những ghi chép tại Hoa Kỳ cho thấytrạng viêm cơ tim hết sức nặng nề với tỷ rất khó xác định tần suất thực tế mắc bệnhlệ tử vong khá cao. Sự biểu hiện các re- bởi trên lâm sàng, bệnh cảnh viêm cơ timceptor của coxsackie-adenovirus (CAR) biểu hiện hết sức đa dạng. Ước tính tỷ lệvà sự tăng sản xuất các yếu tố tăng cường mắc bệnh trong khoảng từ 1/100.000 đếnhuỷ hoại các protein sai lạc (DAF, CD55) 10/100.000. Tỷ lệ được chẩn đoán xác địnhcó thể cho phép xác định được bộ gen của bằng sinh thiết tim phải ở những bệnhvirus theo quy ước quốc tế hoá một cách ...