CHUYÊN ĐỀ VĂN HỌC Đất Nước của Nguyễn Khoa Điềm & Rừng xà nu của Nguyễn Trung Thành_2

Tham khảo tài liệu chuyên đề văn học "đất nước" của nguyễn khoa điềm & "rừng xà nu" của nguyễn trung thành_2, tài liệu phổ thông phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
CHUYÊN ĐỀ VĂN HỌC "Đất Nước" của Nguyễn Khoa Điềm & "Rừng xà nu" của Nguyễn Trung Thành_2CHUYÊN ĐỀ VĂN HỌC Đất Nước của Nguyễn Khoa Điềm & Rừng xà nu của Nguyễn Trung ThànhTư tưởng Đất Nước của Nhân Dân qua đoạn thơ này đã chi phối cáchnhìn, cách cảm và cách nghĩ của nhà thơ trẻ Nguyễn Khoa Điềm trongnhững năm chiến tranh chống Mĩ vô cùng ác liệt. Tư tưởng này đã đượcdiễn tả bằng một hồn thơ đậm đà màu sắc dân gian, nó đã làm phongphú thêm cho ý niệm về Đất Nước trong thơ ca Việt Nam hiện đại.Cảnh sắc núi sông gắn liền với tâm hồn dân tộc, khí phách của giốngnòi. Cái bình dị tồn tại quanh ta hòa quyện với cái cao cả thiêng liêngcho thấy vẻ đẹp vĩnh hằng của Đất Nước của nền văn hóa Việt Nam vàsự trường tồn của dân tộc.Bài thơ tuy có chỗ còn dàn trải, nhưng ý tuởng đẹp, cảm hứng và ngônngữ thơ độc đáo. Nó đã khơi dậy tình yêu nước, niềm tự hào dân tộc,trách nhiệm và khát vọng công dân đối với Đất Nước trong mỗi chúngta:Em ơi em Đất Nước là máu xương của mìnhPhải biết gắn bó và san sẻPhải biết hóa thân cho dáng hình xứ sởLàm nên Đất Nước muôn đời.Bài làm (Câu 2)Nguyễn Khắc Viện là nhà văn hoá nổi tiếng, là một kẻ sĩ hiện đại đãđể lại nhiều công trình văn hoá - khoa học có giá trị. Ông mang tầm vócmột học giả uyên bác, sống giản dị, thanh bạch, rất trung thực và thẳngthắn được nhiều người hâm mộ, kính trọng.Bài Con đường trở thành kẻ sĩ hiện đại rút trong chương II Noi theođạo nhà của tác phẩm Bàn về đạo Nho, xuất bản năm 1993.Vấn đề tác giả nêu lên rất xa lạ đối với số đông bạn trẻ chúng ta ngàynay, nhưng lối viết giản dị, dễ hiểu, giọng văn nhẹ nhàng, có lúc nhưtâm sự, cách biện luận khúc chiết, sắc sảo đã có một sức hấp dẫn, lôicuốn kì lạ.Sinh trưởng và lớn lên trong truyền thống một gia đình Nho giáo, tiếpthu tinh thần khoa học thực nghiệm kết hợp được nhiều mặt, đó là conđường hình thành và phát triển nhân cách văn hoá của Nguyễn KhắcViện - một kẻ sĩ hiện đại.Tác giả cho biết cơ sở nhân bản của đạo Nho là lấy con người, lấy cuộcsống xã hội làm gốc. Đạo Nho đề cao xử thế, coi trọng việc xử thếmà không có một học thuyết, chủ nghĩa nào đặt vấn đề này đầy đủ và rõràng như thế.Nguyễn Khắc Viện nhắc lại ba mẩu chuyện về nhà nho đối xử với vuachúa, mà trong chúng ta, nhiều người đọc sách đã biết. Đi-ô-gien đangtrần trụi nằm trên vỉa hè (sưởi nắng), bỗng cất tiếng nói to: Kìa ông kialùi ra, che hết ánh sáng của tôi khi vua A-lếch-xan-đơ-rơ đếnthăm. Chuyện Hứa Do chạy ra sông Dĩnh rửa tai sau khi nghe phái viênhoàng đế mời ra làm quan! Chuyện một nhà nho tâu với vua: Nhà vuanên đến thăm tôi hơn là tôi đến thăm nhà vua, để vua thì được tiếng làtrọng người hiền, quý kẻ sĩ, còn kẻ sĩ thì không mang tiếng là nịnh vua.Cách kể và minh hoạ về cách ứng xử của kẻ sĩ vừa chọn lọc, hóm hỉnh,vừa ngắn gọn, thú vị. Xưa và nay, thiếu gì những kẻ hám danh và xunịnh! Ba mẩu chuyện nhỏ mà tác giả thích, hoặc thích hơn cả có ýnghĩa ám chỉ sâu xa.Nguyễn Khắc Viện viết: Tôi thích thứ tinh thần có mức độ, ứng xử vừaphải của đạo Nho. Ông chỉ rõ: phải yêu bố mẹ mình, vợ con mình đãrồi mới đến yêu người khác; phải biết lấy ân báo ân, lấy công bằng khibáo oán, không được sống nhẫn tâm... vì cao hơn pháp luật là tìnhngười, là lòng nhân.... Người đọc cảm thấy sáng mắt sáng lòng vìđược tiếp thu bao bài học thấm thía về cách đối nhân xử thế!Cách giải thích chữ nhân của tác giả thật giản dị, sâu sắc, dễ hiểu:Thế nào là nhân?” Cả đạo Nho xung quanh một chữ. Nhân là tínhngười, khác với thú vật. Nhân là tình người, nối kết người này với ngườikhác. Có tự kiềm chế, khắc kỉ, khép mình vào lễ nghĩa mới nên người.Có mở rộng tầm nhìn, lấy văn mà tô đẹp mới thành người. Có gắn bóvới người khác thì mới thật là người. Có thấu hiểu bản thân, tri thiênmệnh mới là con người trưởng thành.Một đoạn văn gồm 8 câu, mà 4 câu không có chủ ngữ. Ý tưởng đượcđúc lại, nén lại như những châm ngôn, cách ngôn về chữ nhân của đạoNho, về cách sống, cách ứng xử của ông bà, tổ tiên chúng ta, của nhữngnhà nho chân chính.Phần tiếp theo, Nguyễn Khắc Viện tâm sự về cách xử thế, cách sống củamình. Năm 1992, ông được Viện Hàn lâm Pháp tặng thưởng vì đã cócông to lớn quảng bá văn hoá và ngôn ngữ Pháp. Lúc bấy giờ có một sốngười khuyên ông không nên nhận. Nhưng ông vẫn nhận. Có ngườicho ông là thay đổi ý kiến nhiều lần. Ông đã giải thích việc làm củamình thật đàng hoàng và minh bạch: Đúng, thời thế biến chuyển, tôi cóthay đổi chính kiến, nhưng không hề thay đổi đạo lí. Đã gọi là đạo lí,không thể xa rời dù là chốc lát. Không vì giàu sang mà sa đoạ, không vìnghèo khó mà xa rời, không khuất phục trước uy quyền, thời buổi nàocũng giữ được đường đi.Như nhiều người đã biết, Nguyễn Khắc Viện đã dùng phần lớn số tiềngiải thưởng đó hiến vào quỹ từ thiện. Một cách ứng xử đàng hoàng củakẻ sĩ hiện đại.Ông nói về con đường, ông đã lựa chọn và đi suốt cuộc đời, đó là gópphần mình cho cuộc đấu tranh cứu nước, xây dựng dân chủ. Ông đãluyện mình theo ba hướng: dưỡng sinh, xử thế, tu thân. Thân phụ củatác giả là một nhà khoa bảng, 20 tuổi đã đỗ tiến sĩ, mà ông gọi là thầy.Ông tâm sự: Hình tượng thầy tôi, đạo lí nhà nho, đã góp phần khôngnhỏ, tuy không phải tất cả, giúp tôi nên người. Nguyễn Khắc Viện tônvinh Khổng Tử, tuy không phải là một ông thánh nhưng là một trongnhững bậc thầy lớn nhất đã giúp cho loài người tiến lên thành người.Nguyễn Khắc Viện đã tốt nghiệp y khoa tại Pháp, đã sống nhiều năm ởPháp, tiếp thu nền văn hoá Pháp mà thành tài. Khi học về Chu Văn An,Nguyễn Trãi, Nguyễn Bỉnh Khiêm, Cao Bá Quát, Nguyễn Công Trứ,Ngô Thì Nhậm, Phan Đình Phùng, Phan Bội Châu,... , ông cho biết chủyếu là nhớ đến những con người, những thân phận mà xã hội xưa gọi lànho sĩ.Truyền thống đạo lí là cái gốc cho ứng xử. Bài học mà Nguyễn KhắcViện nêu lên thật chân thành, thấm thía: Nhờ truyền thống ấy mà, dù cóhấp thụ sâu sắc chủ nghĩa tự do cá nhân, tôi vẫn thấy mình nặng nợ vớiđất nước với xóm làng, với phố phường, thấy m ...