Chuyện 'dinh dưỡng' trong nước uống (Kỳ 1)

Nói đến một chế độ ăn hợp lý, người ta thường chỉ nghĩ đến các chất đạm, đường, béo, vitamin và chất khoáng, mà ít khi nhắc đến nước. Thực ra nước là thành phần chiếm khối lượng quan trọng nhất trong chế độ ăn hàng ngày, nhu cầu về nước luôn cấp bách hơn nhu cầu về thức ăn. Người ta có thể nhịn ăn hàng tuần, nhưng không thể sống nổi nếu chỉ nhịn uống vài ngày...Để có thể “tính đúng, tính đủ” một chế độ “dinh dưỡng” về nước uống cho cơ thể, PV .KHPT đã...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Chuyện “dinh dưỡng” trong nước uống (Kỳ 1) Chuyện “dinh dưỡng” trong nước uống (Kỳ 1) Nói đến một chế độ ăn hợp lý, người ta thường chỉ nghĩ đến các chấtđạm, đường, béo, vitamin và chất khoáng, mà ít khi nhắc đến nước. Thực ranước là thành phần chiếm khối lượng quan trọng nhất trong chế độ ăn hàngngày, nhu cầu về nước luôn cấp bách hơn nhu cầu về thức ăn. Người ta có thểnhịn ăn hàng tuần, nhưng không thể sống nổi nếu chỉ nhịn uống vài ngày... Để có thể “tính đúng, tính đủ” một chế độ “dinh dưỡng” về nước uống chocơ thể, PV .KHPT đã có cuộc trao đổi với BS. Đào Thị Yến Phi- chuyên viên dinhdưỡng- Trung tâm Đào tạo & Bồi dưỡng cán bộ y tế TPHCM. - Thưa BS, một chế độ “dinh dưỡng” về nước uống như thế nào thìtốt cho cơ thể? - Cơ thể chúng ta có đến 60 – 80% là nước. Chỉ cần mất 10% số lượngnước (khoảng 3,5 lít đối với một người nặng 50kg) là cơ thể đã đối đầu với nhiềunguy hiểm mang tính sinh tồn. Trong điều kiện bình thường, mỗi ngày một ngườilớn trung bình cần khoảng 2 – 2,5 lít nước. Nhu cầu này thay đổi tùy theo nhiệt độmôi trường, mức độ hoạt động thể lực, tình trạng bệnh lý của cơ thể... Nếu trờinắng nóng, ra mồ hôi nhiều, bị sốt... nhu cầu này sẽ tăng lên có khi đến 3 - 4 lítmỗi ngày. Cơ cấu tốt nhất cho việc chọn lựa nước uống hàng ngày là 60% nướcgiải khát thông thường, 20% sữa và 20% nước trái cây tươi các loại. Lấy thí dụtrường hợp cụ thể: một người cân nặng 50kg, làm công việc văn phòng trong điềukiện nhiệt độ bình thường, mỗi ngày cần 4-6 ly nước lọc, 1- 2 ly nước trái cây tươivà 1- 2 ly sữa (ly 200ml). Sữa các loại (sữa tươi, sữa đậu nành...), nước trái câytươi... là các loại thức uống có giá trị dinh dưỡng rất tốt cho sức khỏe nên được sửdụng hàng ngày. Có nhiều loại sữa khác nhau phù hợp với các đối tượng có tìnhtrạng dinh dưỡng khác nhau, nguyên tắc chung là “người béo chọn sữa gầy vàngười gầy chọn sữa béo”... - Hiện nay, thị trường có bán rất nhiều loại nước uống được quảng cáorằng có tác dụng chữa bệnh như trà linh chi, trà artisô, trà sen, trà khổqua...; một số sản phẩm đóng hộp như nước của cây nha đam, nhân sen, nướcyến ngân nhĩ...; nước ép trái cây như cà chua, cam, đào, ổi, xoài... Các loạinước này có tác dụng như thế nào với sức khỏe? - Hiện nay việc lựa chọn loại nước uống nào tốt cho sức khỏe vẫn chưađược quan tâm đúng mức. Người ta lựa chọn nước uống cho mình theo thói quenvề khẩu vị, theo kinh nghiệm dân gian, và thậm chí theo... quảng cáo nhiều hơn làxác định cơ thể mình phù hợp nhất với loại nước uống nào. Nước trái cây đónghộp thường có lượng đường rất cao và bị hao hụt nhiều vitamin trong quá trình chếbiến, bảo quản. Do vậy tốt nhất vẫn là dùng nguyên trái cây tươi, không cần épnước ra, trừ những trường hợp người bệnh, trẻ em, người già không thể ăn cả xác. Những người thừa cân, béo phì, có rối loạn chuyển hóa đường, tiểu đường,trẻ em biếng ăn... cần thận trọng với những loại nước cung cấp calori “rỗng” (nướcngọt, nước tăng lực, nước chỉ có hương trái cây...). Loại nước này chỉ nên sử dụngcho những người lao động nặng nhọc cần cung cấp năng lượng tức thì cho cơ thểnhư vận động viên, công nhân khuân vác... nhưng cũng chỉ với một số lượng vừaphải khoảng 1 chai (hoặc lon) mỗi ngày. - Có người thì chọn nước mía lau, rễ tranh, artisô uống mỗi ngày vàcho rằng “uống cho mát”. Người thì có thói quen trong bữa ăn trưa và tốithường uống kèm 1 chai bia, hay 1,2 ly rượu thuốc... cho là để dễ tiêu. Ngườicó tuổi thì hầu như thích uống nước trà hàng ngày... Ýkiến của BS như thế nào về những sự lựa chọn này? - Các loại nước “mát” theo quan niệm dân gian, thườngcó tác dụng lợi tiểu nhẹ. Nên nếu uống quá nhiều có thể gâytiểu nhiều, mất nước, làm cơ thể “nóng” hơn do thiếu nước(nhất là đối với trẻ em). Cần lưu ý rằng không nên uống cácloại nước này ở các xe bày bán trên vỉa hè vì nguy cơ nhiễm bẩn, nhiễm khuẩn rấtcao. Tốt nhất nên tự nấu ở nhà, nồng độ không quá đậm đặc và chỉ uống số lượngvừa phải 1- 2 ly mỗi ngày. Nước trà loãng cũng là một loại thức uống rất tốt vừa giải khát, vừa giảinhiệt, lại vừa có tác dụng tốt để bảo vệ tim mạch (theo quan niệm Đông Y). Cầnthận trọng khi uống nước trà quá đặc: nồng độ cafein cao có thể ảnh hưởng đến hệtim mạch, hàm lượng tanin quá cao cũng gây ảnh hưởng đến sự hấp thu vitamin vàchất khoáng trong khẩu phần ăn, vì vậy nếu lỡ... nghiện trà đặc thì chỉ nên uốngngoài bữa ăn chính. Uống một lon bia mỗi ngày cũng có lợi ít nhiều cho hệ tiêu hóa, tạo tâmtrạng vui vẻ. Thế nhưng nhiều hơn thì không nên. Các chất cồn nếu dùng với sốlượng nhiều có thể gây hại cho sức khỏe, do ảnh hưởng trên dạ dày, gan, tụy, hệthần kinh, hệ tim mạnh... (chưa kể còn dễ bị tai nạn lao động, tai nạn giao thôngkhi say xỉn). Rượu, bia là thức uống có năng lượng cao, một lon bia có năng lượ ...