CƠ CHẾ TÁC ĐỘNG CỦA THUỐC

Trình bày được receptor và vai trò của receptor trong tác dụng của thuốc.Phân biệt được chất đối kháng và chất chủ vận.Phân biệt được giữa đối kháng dược lý , đối kháng sinh lý và đối kháng hoá học.Phân biệt được cơ chế tác động thông qua receptor và không thông qua receptor.Trình bày được các cách tác dụng của thuốc.Trình được cơ chế tác dụng chung của thuốc.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
CƠ CHẾ TÁC ĐỘNG CỦA THUỐC DƯỢC LÝ HỌC ĐẠI CƯƠNG CƠ CHẾ TÁC ĐỘNG CỦA THUỐCTrường Đại Học Y Dược Cần ThơKhoa Dược - Bộ môn Dược LýĐối tượng : Sinh viên lớp dược hệ 4 năm và 5 năm 1MỤC TIÊU HỌC TẬP Trình bày được receptor và vai trò của receptor trong tác dụng của thuốc. Phân biệt được chất đối kháng và chất chủ vận. Phân biệt được giữa đối kháng dược lý , đối kháng sinh lý và đối kháng hoá học. Phân biệt được cơ chế tác động thông qua receptor và không thông qua receptor. Trình bày được các cách tác dụng của thuốc. Trình được cơ chế tác dụng chung của thuốc. 2 ĐỊNH NGHĨADược lyù học (Pharmacology) laø moân khoa học nghieân cứu vềnguyeân lyù vaø những quy luật taùc động lẩn nhau giữa thuốcvaø hệ thống sống của sinh vật. Dược lực học Dược lyù học Dược động học 3 PHAÂN LOẠIDược lyù học gồm 2 phần chính: Dược lực học  D ược đ ộn g h ọc(Pharmacodynamiee (Pharmacokinetic) s)  Hấp thu  Hiệu ứng dược lyù  Phaân bố  Cơ chế taùc động  Chuyển hoaù  Thải trừ 4VAÄN MEÄNH CUÛA DÖÔÏC P HAÅM TRONG CÔ THEÅ SÖÏ HAÁP SÖÏ ÑAØO THU THAÛI T1/2 Sinh khaû duïng CL SÖÏ PHAÂN Noàng ñoä thuoác trong huyeát töông: Chaát CHUYEÅ PHOÁI PHÖÙC HÔÏP THUOÁC-PROTEIN HUYEÁT chuyeå N HOAÙ Vd TÖÔNG THUOÁC n hoaù THUOÁC Thuoác ôû daïng gaén keát vôùi (Gan) THUOÁC ÔÛ DAÏNG TÖÏ DO moâ RECEPTOR HIEÄU ÖÙNG DÖÔÏC TAÙC DUÏNG LYÙ ÑOÄC TÍNH PHUÏ TAÙC DUÏNG TRÒ LIEÄU 5 DÖÔÏC LÖÏC HOÏC Dược lực học nghieân cöùu taùc duïng cuûa thuoác leân cô theå soáng, goàm coù:  Töông taùc thuoác vôùi receptor.  Lieân quan giöõa lieàu duøng vaø ñaùp öùng.  Cơ chế cuûa taùc duïng trò lieäu vaø ñoäc tính. 6 I. KHAÙI NIEÄM VEÀ RECEPTOR HAY THUÏ THEÅI.1. ÑÒNH NGHÓA: Receptor (hay thuï theå, nôi tieáp thu) laø nhöõng protein coù phaân töû löôïng lôùn, toàn taïi vôùi moät löôïng giôùi haïn trong caùc teá baøo ñích, coù khaû naêng nhaän bieát vaø gaén ñaëc hieäu vôùi moät soá phaân töû khaùc (ligand) ôû ngoaøi teá baøo ñích ñeå gaây ra taùc duïng sinh hoïc ñaëc hieäu. D+ R DR R’ + D E D: Thuoác E: Taùc duïng 7 sinh hoïc I. KHAÙI NIEÄM VEÀ RECEPTOR HAY THUÏ THEÅ  Receptor  Ligand:Laø nhöõng phaân töûnoäi sinh (hormon,chaát daãn truyeànthaàn kinh, autacoid)hoaëc taùc nhaânngoaïi sinh (chaáthöõu cô coù phaân töûnhoû, thuoác, moätvaøi ion). 8 I. KHAÙI NIEÄM VEÀ RECEPTOR HAY THUÏ THEÅI.2. CAÁU TRUÙC PHAÂN TÖÛ CUÛA RECEPTOR:  Traïng thaùi caáu truùc:  Receptor coá ñònh treân maøng teá baøo. Thöôøng goàm nhieàu tieåu ñôn vò (subunit) laø nhöõng protein khu truù xuyeân suoát caû trong vaø ngoaøi maøng teá baøo, khi hoaït ñoäng vaãn khoâng rôøi maøng. Ligand gaén vaøo ôû maët ngoaøi maøng 9 I. KHAÙI NIEÄM VEÀ RECEPTOR HAY THUÏ THEÅI.2. CAÁU TRUÙC PHAÂN TÖÛ CUÛA RECEPTOR:  Traïng thaùi caáu truùc:  Receptor coù khaû naêng di chuyeån trong teá baøo.  Moät soá receptor khi gaén vôùi ligand thì rôøi maøng, ñi vaøo beân trong baøo töông. Hieän töôïng naøy coøn ñöôïc goïi laø söï xaâm nhaäp. Ñaây laø moät caùch truyeàn thoâng tin vaøo trong vaø cuõng laø caùch giaûm bôùt soá löôïng receptor ñang hoaït ñoäng.  Moät soá receptor khaùc nhö hoaø tan vaøo trong baøo töông. Ví duï nhö receptor cuûa steroid seõ di chuyeån vaøo trong nhaân gaén leân moät ñoaïn ñaëc hieäu cuûa AND, hoaït hoaù cho söï sao cheù ...