Có hàng trăm lý do để... dở khóc dở cười

Từ bản vẽ đến công trình là một khoảng cách không hề nhỏ. Ai làm thiết kế cũng biết điều này. Công trình trong quá trình thi công cho đến khi hoàn thiện ít nhiều đều có sự điều chỉnh thay đổi không giống như thiết kế ban đầu. Thực tế không đúng như bản vẽ, đó là một… thực tế!
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Có hàng trăm lý do để... dở khóc dở cườiCó hàng trăm lý do để... dở khóc dở cườiTừ bản vẽ đến công trình là một khoảng cách không hề nhỏ. Ai làm thiết kế cũngbiết điều này. Công trình trong quá trình thi công cho đến khi hoàn thiện ít nhiềuđều có sự điều chỉnh thay đổi không giống như thiết kế ban đầu. Thực tế khôngđúng như bản vẽ, đó là một… thực tế!Dù không muốn ta cũng phải chấp nhận ở một mức độ nào đó. Khách quan mà nói,không phải lúc nào việc thay đổi so với thiết kế ban đầu cũng là tiêu cực hay khôngtốt. Trong rất nhiều trường hợp sự thay đổi đó làm cho công trình tốt hơn. Điềuquan trọng nhất của kiến trúc sư là phải lường trước và kiểm soát được những sựthay đổi thiết kế.Khi chủ nhà làm “đạo diễn”Khi bắt đầu khởi động chuyện xây nhà, nhiều ông chủ bà chủ đều không biết phảilàm như thế nào để từ mảnh đất với những kích thước như thế có thể đặt lên đómột ngôi nhà với những yêu cầu, nhu cầu của chính mình đề ra. Loại trừ nhữngtrường hợp chủ nhà tự vẽ, tự xây (với những bản vẽ đơn giản, yêu cầu công năngkhông quá khó) thì việc mời kiến trúc sư là điều cần thiết. Sau quá trình tư vấn, lênphương án sơ bộ, rồi triển khai thiết kế kỹ thuật là giai đoạn thi công.Nếu như ban đầu, chủ nhà không biết bắt đầu từ đâu, mọi suy nghĩ, nhu cầu khôngđược cụ thể hoá để nhìn thấy (bản vẽ), thì sau khi cầm hồ sơ thiết kế trong tay, mọivấn đề đã sáng tỏ hơn nhiều. Nói cách khác, kiến trúc sư là người đã khai thông sựbế tắc ban đầu đó. Và ngay sau đó, chuyện không vui hay xảy ra là chủ nhà sẽ tự ýđiều chỉnh trên cơ sở hồ sơ đã có trong tay. Việc thay đổi này có thể ở nhiều mứcđộ khác nhau, cho nhiều kết quả khác nhau, xấu nhiều hơn là tốt. Bản vẽ phươngán kiến trúc, thậm chí cả bản vẽ kỹ thuật thi công khi đó chỉ có chức năng… thamkhảo. Dù là chủ nhà đã trả thiết kế phí hay chưa, thì việc yêu cầu chủ nhà làm đúngbản vẽ không dễ, vì thiếu hành lang pháp lý cho kiến trúc sư cùng nhiều vướngmắc khác về mặt xã hội. Nhưng ngược lại, khi bản vẽ có vấn đề, nhiều khi kiếntrúc sư lại bị chủ nhà “hành” đến đau đầu.Chuyện chưa hết. Nếu như chủ nhà cầm bản vẽ, tự điều chỉnh và “đạo diễn” trongquá trình thi công, gạt vai trò của kiến trúc sư và những giá trị chuyên môn, pháplý của bản vẽ ra ngoài, thì kiến trúc sư… càng nhàn, dẫu có buồn. Bi kịch hay xảyra ở chỗ: khi chủ nhà tự điều chỉnh có vấn đề không giải quyết nổi, lại gọi kiến trúcsư. Lúc đó quả thật là kiến trúc sư và cả chủ nhà đều… bỗng dưng muốn khóc!Một thiết kế lan can cầu thang sử dụng trụ thép, kính và tay vịn gỗ. Thực tế chủnhà và kiến trúc sư đồng thuận đổi sang vách kính toàn bộ để cho thoáng hơn.Thực tế là... thực tế!Thiết kế đã xong, hồ sơ đã chuyển ra công trường để thi công. Nhưng cũng cónhững trường hợp kết quả khác với bản vẽ. Không phải chủ nhà tự sửa, cũngkhông phải bản vẽ chỉ để tham khảo. Lý do là chủ nhà có những nhu cầu mới, hoặcnhu cầu thay đổi nhiều khi là sự xung đột ý kiến giữa các thành viên trong giađình, mà ý kiến của người thắng cuộc khác với ý kiến thống nhất khi thiết kế. Ýkiến của thầy phong thuỷ cũng có tác động khá nhiều tới chủ nhà, thậm chí có thểlàm đảo lộn phương án thiết kế.Những trường hợp này kiến trúc sư thường phải vẽ lại, hoặc đưa ra tư vấn, giảipháp mới, tuy có mệt và mất thời gian nhưng vẫn được tôn trọng, và quan trọnghơn là vẫn kiểm soát được công trình để đưa ra giải pháp tốt nhất. Có thể lấy ví dụnhư thay đổi kích thước dài rộng hay chất liệu cửa, thay đổi kiểu lan can cầu thang,thay đổi hình dáng hay chiều cao một mảng tường trang trí. Trường hợp này cũnghay liên quan đến vấn đề kinh tế, chi phối chủng loại vật liệu. Người viết bài nàyđã từng phải “xoá sổ” nhiều lần bản vẽ lát sàn (gạch ceramic) với những tính toándécor công phu, chỉ vì sau khi cân nhắc và tham khảo nhiều nơi, chủ nhà đã mạnhdạn quyết định dùng sàn gỗ, chấp nhận chi phí cao hơn (mặc dù ban đầu đã đượctư vấn). Hay trường hợp khác, một kiến trúc sư đã vẽ xong chi tiết lan can cầuthang; nhưng chủ nhà đang muốn một sự tối giản, đã đề xuất cùng kiến trúc sư, vàhọ cùng thống nhất với giải pháp vách kính trong suốt thay cho lan can cầu thangbằng thép – kính – gỗ.Những thay đổi nhu cầu, ý thích của chủ nhà không hiếm, có thể nó sẽ là yếu tốtích cực để làm cho công trình tốt hơn. Nhưng cũng thật tệ hại nếu chủ nhà khôngvững lập trường, tham khảo nhiều và thay đổi nhiều nơi nhiều chỗ, thay đổi liêntục. Chuyện này cộng với việc kiến trúc sư kém bản lĩnh, gật đầu chiều theo thì hẳncông trình sẽ bị chắp vá, không còn thống nhất nữa.Khi chủ nhà liệu cơm gắp mắmTừ khi kiến trúc sư đặt bút thiết kế cho tới hạng mục thi công cuối cùng của mộtngôi nhà kết thúc, thời gian có thể tính bằng năm. Trong thời gian đó có rất nhiềusự thay đổi ở thị trường vật liệu xây dựng và thiết bị. Nếu biến động lớn về giá cả(thường là tăng cao, ít khi giảm), có thể ảnh hưởng không nhỏ tới quá trình và kếtquả thi công. Không ít chủ nhà phải liệu cơm gắp mắm rút bớt quy mô, bỏ bớthạng mục, thay chủng loại vật liệu rẻ hơn cho hợp túi tiền. Kiến trúc sư lại thêmmệt khi chỉnh sửa thiết kế, ít nhiều cũng thông cảm với chủ nhà. Khi thiết kế phầnhoàn thiện, đặc biệt là ốp lát hay lựa chọn thiết bị, kiến trúc sư thường dựa trênnhững mẫu mã ở catalogue do nhà sản xuất đưa ra. Tuy nhiên tới thời điểm thicông, không phải mẫu nào cũng còn. Việc các nhà sản xuất hết hàng, huỷ mẫu làthường xuyên. Lúc đó lại phải chọn một chủng loại vật liệu, thiết bị tương tự, cóthể của hãng khác. Tuỳ từng trường hợp cụ thể mà ưu tiên yếu tố nào giống hoặcgần giống với thiết kế ban đầu như chất liệu, kích thước, màu sắc…Cũng có khi vào thời điểm thiết kế, chưa có loại vật liệu hay giải pháp này. Nhưngnó lại xuất hiện trước khi thi công hạng mục đó, với những ưu điểm vượt trội. Vàcó thể chính kiến trúc sư sẽ chủ động tư vấn cho chủ nhà sử dụng loại vật liệu/ thiếtbị hay giải pháp mới thay thế thiết kế ban đầu.Mặt bằng bể bơi ở thiết kế ban đầu có hình chữ nhật, nhưng khi thi cô ...