Con đường tơ lụa duyên dáng đất Hà Thành

Đến Hà Nội, du khách trong và ngoài nước không khỏi ngỡ ngàng, thích thú khi bắt gặp những con phố chuyên sản xuất hoặc kinh doanh các loại tơ lụa mềm mại, óng ả… mang đậm bản sắc văn hóa của người Việt như phố lụa Vạn Phúc (quận Hà Đông) hay phố cổ Hàng Gai nằm ngay kề bên hồ Hoàn Kiếm…
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Con đường tơ lụa duyên dáng đất Hà Thành Con đường tơ lụa duyên dáng đất Hà ThànhĐến Hà Nội, du khách trong và ngoài nước không khỏi ngỡ ngàng, thích thú khi bắtgặp những con phố chuyên sản xuất hoặc kinh doanh các loại tơ lụa mềm mại, óngả… mang đậm bản sắc văn hóa của người Việt như phố lụa Vạn Phúc (quận HàĐông) hay phố cổ Hàng Gai nằm ngay kề bên hồ Hoàn Kiếm…Những “con đường tơ lụa” độc đáo ấy đã và đang góp phần làm nên vẻ đẹp duyên dáng,sâu lắng rất riêng của Hà Nội yêu dấu khi bước vào độ tuổi ngàn năm.Làng lụa xưa, phố lụa nayNói đến Vạn Phúc là nói đến nghề dệt lụa tơ tằm từ lâu đã đi vào câu ca dao trữ tình:“Hỡi cô thắt lưng bao xanh/ Có về Vạn Phúc với anh thì về/ Vạn Phúc có gốc cây đề/ Cóao tắm mát, có nghề cửi canh.” Phường Vạn Phúc (quận Hà Đông) hôm nay nguyên làmột xã nhất làng, nhất thôn nằm kề bên sông Nhuệ từ hàng ngàn năm trước đã nổi tiếngvới nghề dệt lụa tơ tằm. Tương truyền, khoảng cuối thế kỷ thứ 7, đầu thế kỷ thứ 8, mộtngười con gái dòng dõi trâm anh tên là Lã Thị Nga đã đến và dạy nghề dệt may cho dânlàng. Nhớ ơn bà, dân làng tôn bà là Tổ nghề và thờ bà làm thành hoàng làng Vạn Phúc…Trước đây, người dân Vạn Phúc trực tiếp trồng dâu nuôi tằm và ươm tơ dệt lụa. Về sau,nghề dệt phát triển mạnh, người Vạn Phúc thôi không trồng dâu, chăn tằm mà mua tơ từcác nơi về dệt. Từ thời phong kiến, người dân làng lụa này đã biết dệt nhiều loại gấm vóc,lụa là, với hoa văn, đường nét cầu kỳ tinh xảo để may làm các loại triều phục, trangphục cho vua quan. Thời Pháp thuộc, lụa tơ tằm Vạn Phúc cùng với 3 nghệ nhân của làngcũng đã từng có mặt tại hội chợ Mác xây của nước Pháp. Ông Nguyễn Văn Hùng – Chủnhiệm Hợp tác xã dệt lụa Vạn Phúc tự hào giới thiệu, bên cạnh các mặt hàng đều từ tơtằm dệt nên như lụa, là, the, xuyến, sa,… Vạn Phúc còn sản xuất được rất nhiều loại gấmvới màu sắc, hoa văn phong phú như gấm tam thể, ngũ thể, gấm thất thể….Nghệ nhân dệt lụa Triệu Văn Mão vui vẻ cho biết, nhắc đến lụa Vạn Phúc không thểkhông nói đến lụa vân. Lụa vân Vạn Phúc là một trong những sản phẩm cao cấp thể hiệntay nghề của những người thợ giỏi. Để dệt được lụa vân với những hoa văn như: vân tứquý, vân song hạc, vân hồng điệp… người thợ dệt ở đây sử dụng kỹ thuật dệt thủng rấttinh vi để tạo nên tấm lụa mịn màng, mát rượi nhưng vẫn nổi vân óng ánh đến diệu kỳ.Theo ông Mão, muốn dệt được tấm lụa hay gấm nhiều màu sắc, người thợ còn phải đemnhuộm sợi trước khi dệt và phải dệt nổi từ một khung cửi được thiết kế làm 2 tầng, còngọi là khung hoa.Chiếc khung độc đáo này sẽ được 2 người điều khiển nhịp nhàng, chính xác để cho ra sảnphẩm là tấm gấm sang trọng, có nhiều màu sắc biến đổi tùy theo góc nhìn. Hoa văn trêntấm lụa Vạn Phúc thường được chia theo 4 nhóm chính là động vật, thực vật, đồ vật vàhình họa. Trong đó, hình động vật như rồng, phượng, lân, rùa, hạc… thường được thểhiện dưới các dạng thức, tư thế rất độc đáo như: tứ linh, lưỡng long chầu nguyệt, lưỡnglong song phượng… Đây chính là những mẫu hoa văn quý mà không phải người thợ nàocũng có thể dệt được. Cả phường lụa Vạn Phúc với hơn 1.000 khung dệt lúc nào cũng hóihả không khí làm nghề. Mỗi năm phường lụa đưa ra thị trường trên dưới 3 triệu mét vảilụa, gấm các loại và hàng vạn sản phẩm may sẵn từ tơ lụa như khăn, quần, áo, túi…Trong bối cảnh kinh tế khó khăn hiện nay, để sản phẩm lụa Vạn Phúc luôn thu hút ngườitiêu dùng, đại đa số các hộ dân đã tìm cách cắt giảm chi phí sản xuất, bố trí giờ dệt hợp lýđể tiết kiệm điện, nhân công, nhằm hạ giá thành sản phẩm. Ngoài ra, nhiều loại hoa văn,mẫu mã, màu sắc mới cũng được các hộ sản xuất tìm tòi, sáng tạo cho sản phẩm lụa củamình. Hiện tại, loại lụa dệt thường (hoa hoặc trơn) ở Vạn Phúc có giá khá bình dân, từ55.000 đồng/m trở lên. Các loại áo may sẵn từ lụa có giá từ 70.000 đồng-200.000đồng/chiếc ( tùy theo loại lụa, hoa văn và là áo nam hay áo nữ).Một không gian tơ lụaNếu như Vạn Phúc là một phường vừa dệt lụa vừa kinh doanh các mặt hàng may mặc từlụa thì Hàng Gai lại là một con phố không sản xuất mà chỉ chuyên kinh doanh lụa tơ tằmvà các sản phẩm may mặc, lưu niệm từ lụa. Là một phố cổ chỉ dài hơn 250m nằm ngaybên Hồ Gươm, Hàng Gai từ lâu đã được đông đảo khách du lịch biết đến với các cửahàng bé bé, xinh xinh bán tơ lụa mọc san sát bên nhau. Hai dãy nhà ở 2 bên phố giờ đâyluôn sáng rực bởi những biển hiệu tiếng Việt, tiếng Anh như Thảo Silk, Hiền silk, Khaisilk, Mai Trang Silk, Pink Silk, Country side Silk. Nhỏ nhắn nhưng ấm cúng và trangtrọng, rực rỡ các sắc màu của lụa là cảm nhận chung của du khách khi đến với con phốnày.Điểm độc đáo của gần 100 của hàng lụa san sát nhau ở phố Hàng Gai là dù chủ yếu tậpkinh doanh lụa tơ tằm và các sản phẩm may mặc, lưu niệm làm từ lụa nhưng mỗi cửahàng lại có cách bố trí, sắp xếp, thiết kế gian hàng rất riêng, khiến du khách có thể thỏasức đi lần lượt từ cửa hàng này sang cửa hàng khác. Theo một số hộ dân ở đây, nghề kinhdoanh tơ lụa ở Hà Nộ nói chung, phố Hàng Gai nói riêng đã có từ lâu nhưng chỉ thực sựphát triển và trở nên sôi động từ những năm 90 của thập kỷ 20. Ngoài những xấp vải lụa,những bộ quần áo dân tộc như áo dài, áo tứ thân… được may bằng lụa có thêu thêm mộtsố hoạ tiết đọc đáo, khách đến mua sắm ở Hàng Gai còn có thể bắt gặp những đôi dépquai lụa, chiếc túi lụa cho tới một chiếc khăn choàng nhẹ duyên dáng, một chiếc cặp viềnvải lụa điệu đà, độc đáo… Chị Nguyễn Thị Hiền – chủ cửa hàng Hiên silk rtên phố HàngGai cho biết, các mặt hàng lụa ở đây được nhập về từ Vạn Phúc (Hà Đông), Thanh Hà(Hải Dương) hoặc Bảo Lộc (Lâm Đồng)…Các của hàng bán lụa ở Hàng Gai có diện tích khá khiêm tốn song đáng mừng là nét vănminh, lịch sự của người Tràng An luôn được thể hiện qua từng cử chỉ chào đón nồng hậu,tận tình tư vấn, hướng dẫn khách hàng chọn được sản phẩm ưng ý nhất. Giá cả mỗi mặthàng đều được niêm yết, ghi chú rõ ràng để khách không phải mặc cả, đắn đo. Đến phốcổ Hàng Gai vào mỗi buổi chiều tà hay ...